7 راه بارمند برای داشتن آشپزخانه سالم و خالی از مواد شیمیایی و پلاستیک
راهنماتو-سال‌هاست که دانشمندان می‌دانند پلاستیک برای سلامتی انسان و سیاره مضر است. با این حال، شرکت‌ها همچنان به ساخت اقلام و کالاهایی از جنس پلیمرهای سنتزی (که پلاستیک شناخته می‌شود) ادامه می‌دهند چون هم استفاده آسانی دارند و هم ارزان تمام می‌شوند. برای همین بسیاری از مردم بدون آنکه متوجه باشند هنوز مقادیر بسیار زیادی پلاستیک در خانه‌هایشان استفاده می‌کنند که برخی از آن‌ها اقلام بسیار سمی‌درست در آشپزخانه‌هایشان کمین کرده‌اند.
به گزارش راهنماتو، سارا آن هریس، نویسنده کتاب «با پلاستیک خداحافظی کن: راهنمای نجات برای زیستن عاری از پلاستیک»، می‌گوید که اصلی‌ترین مشکل پلاستیک زمانی بروز می‌کند که این ماده با حرارت در تماس قرار می‌گیرد.
«چه قاشق پلاستیکی باشد که روی گاز از آن استفاده می‌کنید و چه محفظه‌های پلاستیکی که در ماشین ظرفشویی با آب داغ تماس پیدا می‌کنند، این فرایند پلاستیک را از هم باز می‌کند و امکان نشت میکروذرات بیش‌تر و احتمال ورود سم به غذا را فراهم می‌کند.»
بر طبق کارگروه محیط‌زیستی غیر انتفاعی (EWG)، بسیاری از افزودنی‌های شیمیایی مثل بیسفنول A (BPA)، فتالات و پلی‌وینیل کلراید، نه تنها باعث تخریب سلول‌های بدن می‌شوند بلکه منجر به طیف وسیعی از سرطان‌ها می‌شوند. بدتر از آن، محققان باور دارند که وقتی ریزپلاستیک‌ها وارد بدن می‌شوند ـ چه از طریق غذا، هوا یا آب ـ می‌توانند سال‌ها در بدن باقی بمانند زیرا به صورت زیستی تجزیه‌پذیر نیستند. (برای همین هم به عنوان «مواد شیمیایی ابدی» شناخته می‌شوند.)
برای همین است که بسیاری از مردم آشپزخانه‌های عاری از پلاستیک را می‌پسندند. اما از کجا برای پلاستیک‌زدایی از آشپزخانه‌مان آغاز کنیم. این مطلب از راهنماتو به شما چند گام را معرفی می‌کند که تدریجی پلاستیک را از آشپزخانه حذف کنید:
خلاص شدن از شر پلاستیک در خانه نمی‌تواند یک‌شبه رخ بدهد. هریس پیشنهاد می‌دهد که با گام‌های ساده شروع کنیم که خسته‌کننده نباشد.
گام اول: ابزار آشپزی پلاستیکی را جایگزین کنید
یادتان باشد که هدف ما آن است که مواجهه‌مان با مواد سمی که در اثر تماس با حرارت آزاد می‌شود به کم‌ترین حد کاهش پیدا می‌کند. برای همین هریس پیشنهاد می‌دهد در گام اول با ابزاری شروع کنید که روی گاز از آن‌ها استفاده می‌کنید. اگر با کفگیر پلاستیکی پنکیک را بر می‌گردانید، اسپاگتی را هم می‌زنید یا سیب‌زمینی را سرخ می‌کنید بهتر است که خیلی سریع همه این ابزار پلاستیکی را با ابزاری از جنس بامبو، چوب، استیل باکیفیت و سیلیکون عاری از BPA جایگزین کنید.
گام دو: محفظه های پلاستیکی ذخیره‌سازی غذا را تعویض کنید
همه ما اغلب باقی‌مانده‌های غذا را در ظروف پلاستیکی یا کیسه‌های فریزر می‌گذاریم و درشان را می‌بندیم تا بتوانیم به موقع در مایکروویو بگذاریم. مشکل اینجاست که پلاستیک‌های قابل استفاده در مایکروویو خیلی سریع مواد شیمیایی مضر را آزاد می‌کنند که خیلی سریع و فوری به غذایتان راه پیدا می‌کند. هریس می‌گوید: «شستن ظروف پلاستیکی با آب داغ در ماشین ظرفشویی هم همین کار را با پلاستیک می‌کند.» او پیشنهاد می‌دهد که از محفظه‌ها و ظروف شیشه‌ای و فلزی برای انبار کردن غذا استفاده کنیم. اما قبل از آنکه غذا را داخل مایکروویو بگذاریم باید داخل ظروفی بریزیم که برای این کار ایمن هستند.
گام سوم: جنس قابلمه و ماهی‌تابه‌تان را بشناسید
بسیاری از ست‌های آشپزی از یک پلاستیک شیمیاییبه نام پُلی تترافلوئورو اتیلن (PTFE) پوشیده شده‌اند که به نام تجاری تفلون به فروش می‌رسد. این روکش پلاستیکی مسئول نچسب‌شدن و مقاومت این مواد در مقابل آب است اما حاوی مواد شیمیایی خطرناک نیز هست.
پشت ظروف‌تان را چک کنید تا ببینید از چه جنسی هستند.
گام 4: سایر اقلام اضافه آشپزی را با گزینه‌های سالم‌تر جایگزین کنید
قرار دادن اقلام آشپزی در معرض حرارت شدید، حتی اگر بالای گاز یا داخل فر نباشد، می‌تواند باعث کنده‌شدن و جدا شدن مواد شیمیایی و ورود آن‌ها به غذا شود. این شامل درهایی که روی فنجان‌هایمان می‌گذاریم و حرارت مایع داخل فنجان به آن برخورد می‌کند یا در ظروفی که داخل مایکروویو می‌گذاریم هم می‌شود. آبکش پلاستیکی هم در معرض پاستا و برنج داغ می‌تواند مواد شیمیایی آزاد کند پس آن‌ها را هم عوض کنید.
گام پنجم: درباره همه کیسه‌های پلاستیکی یکبار مصرف و روکش غذا تجدید نظر کنید
حالا که همه ظروف نگهداری غذا را با شیشه و استیل معاوضه کردید به سایر اقلام پلاستیکی که مرتب در آشپزی استفاده می‌کنید و در معرض غذا هستند، نیز فکر کنید. به جای کیسه‌های ساندویچ، زیپ‌کیپ و سایر پلاستیک‌های یکبار مصرف، اقلام ایمن‌تر و سازگار با محیط‌زیست را انتخاب کنید. به دنبال موادی برای پوشاندن غذا باشید که از جنس موم عسل و سیلیکون باشید که بارها و بارها هم بتوانید از آن‌ها استفاده کنید.
گام ششم: به سراغ ظروفی بروید که در آن‌ها غذا و نوشیدنی مصرف می‌کنید
در بسیاری موارد، ظروف و بشقاب و کاسه‌ها و لیوان‌های ما از جنس پلاستیک قابل حمل و سبک از جنس پلاستیک‌های شناخته‌شده‌ای مثل ملامین یا PET هستند. این مواد ارزان و نشکن محسوب می‌شوند اما برای ماشین ظرفشویی یا ماکرویو مناسب نیستند. در کابینت‌های آشپزخانه جستجو کنید و به جای همه این موارد، از جایگزین‌های غیرسمی استفاده کنید.
گام هفتم: قبل از خرید هر محصولی برچسب آن را مطالعه کنید
این روزها مصرف‌کننده آگاه بودن سخت است و علتش آن است که نیاز به تحقیقات و تلاش زیادی هست. اما اگر چند اشتباه رایجی که مردم در هنگام کنار گذاشتن پلاستیک مرتکب می‌شوند را بدانید کار قدری آسان‌تر می‌شود.
مثلا هریس می‌گوید: «صرف اینکه روی کالایی نوشته شده عاری از BPA به این معنی نیست که آن پلاستیک کاملا برای ما ایمن است.»
«بسیاری از مصرف‌کنندگان نمی‌دانند که درحالیکه شرکت‌ها تلاش می‌کنند گزینه‌های پلاستیکی‌ای را انتخاب کنند که سمیت کم‌تری دارند و بدون مواد شیمیایی شبه-استروژن ساخته شده‌اند، همیشه هم درباره فرمولاسیون‌شان شفاف نیستند. در حقیقت، آن‌ها اغلب بیسفنول A (BPA) را با سایر جایگزین‌هایی مثل بیسفنول جایگزین می‌کنند.»
عاطفه رضوان نیا
