راز جذابیت فال و جادو: چرا به دنبال جادوی پیشگویی هستیم؟
در عصر مدرن به مدد دستگاه‌ها و آزمایشگاه‌های بزرگ، بشر کاملا به علم متکی بوده و تمام زندگی خود را بر پایه فناوری‌های جدید و پیشرفته بنا کرده است. با این حال مردم هنوز به فال و جادو اعتقاد دارند و حتی گاهی تصمیمات مهم زندگی خود را به فال و جادو می‌سپارند و دیدن آینده از طریق این کارها را حقیقی می‌دانند. چرا با وجود علم انسان به نداشتن پشتوانه علمی برای فال و سحر و جادو، هنوز هم از آنها لذت برده و به سراغشان می‌رویم؟ در این مقاله از مجله اُکالا می‌خواهیم به برخی از دلایل این پدیده بپردازیم.
چرا از فال و جادو لذت می‌بریم؟
از مهم‌ترین دلایل لذت بردن از فال و جادو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تصمیم‌گیری‌های دشوار
از اصلی‌ترین دلایلی که مردم به سمت فال و جادو می‌روند، شرایط سخت برای تصمیم‌گیری است. وقتی تبعات یک تصمیم مشخص نیست، مردم تلاش می‌کنند به نوعی به خود کمک کنند تا با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرند. این کار از نظر روانی، بسیار راحت‌تر از پذیرش یک تصمیم غیر قطعی و با تردید است. اگرچه همه می‌دانیم که فال یا جادو، هرگز نمی‌توانند کاملا حقیقی باشند، و شاید بیش از هر چیزی حدس و گمانی محدود هستند، اما باز هم از نظر روانی برای فرد یک تکیه گاه درست می‌کنند تا بتواند خود را قانع کند که تصمیم درستی گرفته است.
مثلا فردی که در شرایط عاطفی ناراحت کننده‌ای قرار گرفته است و نمی‌داند تصمیم درست برای ماندن یا قطع کردن رابطه کدام است، یا فردی که می‌خواهد شغل خود را عوض کند اما نگران است که این تغییر به ضررش باشد را تصور کنید. چنین فردی ممکن است برای فرار از این ابهام دست به دامن فال یا سحر و جادو شود.
دانستن آینده و فرار از ابهام
از دیگر دلایل علاقه مردم به فال و جادو، مبهم بودن آینده است. آینده غیر قابل پیش‌بینی است و ابهام زیادی دارد. پذیرش ابهام برای آدمی بسیار سخت است. حال آنکه اگر آینده را بدانیم و راه تاریک آینده را روشن کنیم، می‌توانیم آینده بهتری برای خود رقم بزنیم، و حتی اگر نتوانیم آینده را تغییر دهیم، آماده سرنوشت خود خواهیم بود.
یکی از راه‌های آماده شدن، همین خواندن آینده از روی فال‌ها و استفاده از جادو برای تغییر آن است. مثلا فردی می‌خواهد بداند آینده رابطه عاطفی او چه خواهد بود و اگر این آینده برایش جالب نیست، آن را با خواندن وردها و کارهای دیگری که آداب جادو است، تغییر دهد. این به نوعی قوت قلب برای فرد به حساب می‌آید.
خوش بینی نسبت به آینده
عموما فالگیرها از جنبه‌های مثبت زندگی، خوشی‌های آینده، لذت‌ها و زیبایی‌ها صحبت می‌کنند. کمتر پیش می‌آید که فالگیری تاریخ مرگ شما یا عزیزانتان را به شما بگوید، یا از مشکلات و سختی‌هایی حرف بزند که قرار نیست حل شوند. اشاره به سختی‌ها نیز با پایان خوش تمام می‌شود. در نتیجه آدم‌ها دوست دارند که با شنیدن چنین جملاتی در طول فال، نسبت به آینده خود امیدوار و خوشبین باشند.
ممکن است این کار باعث شود که ناخودآگاه بر جنبه‌های مثبت زندگی خود متمرکز شوید، و زندگی‌تان را زیباتر ببینید و به راستی فال خود ایمان بیاورید. در صورتی که این تنها نگاه شماست که تغییر کرده است. از طرفی وقتی از رسیدن به موفقیتی اطمینان دارید، باز هم به طور ناخودآگاه برای رسیدن به آن بیشتر تلاش می‌کنید و احتمال موفقیت شما بیشتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: چگونه می‌توانیم عزت نفس بیشتری داشته باشیم؟
تسکین یافتن و فرار از استیصال
بسیاری از ما بعد از یک شکست پشیمان می‌شویم و حتی در کشاکش یک مسئله، به ناتوانی‌های خود فکر می‌کنیم. از طرفی می‌خواهیم کسی به ما بگوید که مقصر نیستیم و اشتباهی نکرده‌ایم. از آنجایی که در این موضوع هم قطعیتی وجود ندارد و کسی نمی‌تواند حقیقتاً شما را مطمئن کند که قصور از سمت شما نبوده است، از فالگیرها کمک می‌گیرید چرا که آنها می‌توانند به شما بگویند که سرنوشت همین بوده است، یا بدون متوجه شدن شما، دست‌های دیگری در کار بوده‌اند و باعث این مشکلات برای شما شده‌اند. برعکس روان‌شناسان که می‌خواهند شما مسئولیت و عواقب تمام کارهای خود را بپذیرید، فالگیرها شما را از بار مسئولیت‌های سنگینِ رفتارهایتان رها خواهند کرد.
فردی را تصور کنید که مدام در چرخه شکست روابط عاطفی می‌افتد. فالگیر به او چه می‌گوید؟ اینکه سحر و جادویی وجود دارد که کار او را گره زده و مدام موانعی بر سر راه او به وجود می‌آورد، و تنها راه خلاصی از آن، جادویی دیگر است. در صورتی که نقش فرد، در ایجاد موانع و گیر افتادن در چرخه معیوب، و طرحواره‌های او که به او آسیب می‌زنند، فراموش شده‌اند. این نوعی تسکین موقتی برای فرد است.
یافتن معنای زندگی
همه انسان‌ها به دنبال معنای زندگی‌شان هستند، معنایی که به آنها کمک کند انگیزه پیدا کنند، قدم بردارند و به سمت رسالت خود بروند؛ با وجود هر رنج و آسیبی که در مسیر است. فال‌ها نیز معنای زندگی و رسالت فرد را به او می‌گویند.
مثلا فالگیر در آینده او می‌بیند که در فلان کار بسیار موفق می‌شود، و اصلا او برای این کار خلق شده است. فالگیرها با گفتن چنین چیزهایی درباره زندگی فرد، به او امید می‌دهند تا زندگی رضایتمندی که در آرزوی آن بوده است را تصویرسازی کند.
چرا نباید به فال و جادو اعتماد کرد؟
از مهم‌ترین دلایل اعتماد نکردن به فال و جادو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
از سر ناآگاهی بودن تعابیر
اگر مطمئن نیستید که فال و جادو قابل اعتماد نیست، می‌توانید به گذشته نگاه کنید. مثلا هزاران سال پیش، مردم نمی‌دانستند که ستاره‌ها چه چیزی هستند و دیدن آنها، مردم را متحیر می‌کرد. برای معنا دادن به این پدیده‌ها، مردم دست به تعاریفی زدند که پر از سحر و جادو و تعابیر مختلف از حرکت آن اشیا نورانی بود و امروز همه می‌دانیم که چنین فال و جادویی هیچ معنایی نداشته و تنها از سر نا آگاهی بوده است.
بیشتر بخوانید: تکنیک‌های کاربردی برای اینکه با اعتماد به نفس دیده شوید
نداشتن قطعیت
چرا شما فکر می‌کنید فال شما درست است و به شما راست می‌گوید؟ ما هرگز نمی‌توانیم نسبت به گفته‌های یک فالگیر و یا عملکرد یک جادو اطمینان داشته باشیم. چرا که برای آن هیچ اثبات و پشتوانه علمی وجود ندارد. وقتی علم نیست یعنی قطعیت نیست، و همه چیز دور یک احتمال می‌چرخد.
جهت‌دهی ذهنی
به این مثال توجه کنید که فالگیری آینده را برای شما می‌گوید، و دقیقاً ماه بعد همان چیزی که فالگیر پیش‌بینی کرده بود اتفاق می‌افتد. آیا این آینده بینی درست بوده است؟ خیر. چرا که فالگیر ۱۰۰ حرف به شما می‌زند و تنها یکی از آنها تحقق می‌یابد. نظر شما بر همین یک مورد جلب می‌شود و آن‌همه گفته‌های خیالی که به حقیقت نمی‌رسند را نادیده می‌گیرید. این جهت‌گیری ذهنی ماست که باعث می‌شود اولی را ببینیم و آن همه را نه!
جایگزین فال و جادو در زندگی مدرن چیست؟
بهتر است به جای رفتن سراغ فال و سحر و جادو، با زندگی امروز هماهنگ شویم و از علم و شناخت استفاده کنیم. در علوم سلامت روان، ما نه تنها از ناخوشایندی‌ها فرار نمی‌کنیم بلکه لازم است با آنها رو به رو شویم و با پذیرش و صبوری از آنها عبور کنیم. این پذیرش و صبر باعث قدرت ما در زندگی خواهد شد. پس اگر دچار چالشی هستید که عبور از آن برای شما دشوار شده است، به جای فالگیر، به روان‌درمانگر مراجعه کنید.
از طرفی مهم‌ترین کار در برخورد با موانع و ناملایمات، قبول مسئولیت و سهم خودمان است. با داشتن مسئولیت، ما سرنوشت خود را به دست می‌گیریم و آن را به قضا و قدر نمی‌سپاریم. احتمال موفقیت در یک زندگی که با مسئولیت‌پذیری و عمل برای رسیدن به بهترین کیفیت، همراه است، بسیار بیشتر از واگذاری زندگی به فال و جادو است.
رفتن به سوی معنویت حقیقی، بسیار زیباتر و آگاهانه‌تر از متوسل شدن به فال و جادو است. ما می‌توانیم با آموزه‌های عرفانی و معنوی، تکیه‌گاهی امن برای روانمان پیدا کنیم که به خودمان و دیگران آسیبی نزد.
همانطور که در این مقاله از مجله سبک زندگی اُکالا خواندید، فال و جادو تنها سراب‌هایی هستند که با فریفتن ما، باعث خوشحالی پوچی خواهند شد و شبیه پرده‌ای هستند که باعث ندیدن حقیقت می‌شوند. بهتر است فال و جادو تنها جنبه سرگرمی داشته باشند نه جنبه قابل اعتماد و اتکا برای پیشبرد زندگی. شما در این مورد چه فکر می‌کنید؟ چرا بشر هنوز هم از فال و جادو لذت می‌برد؟ نظرات خود را با ما در مجله اُکالا به اشتراک بگذارید.
من هستی دفتری هستم، دانش آموخته روزنامه‌نگاری، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی. بزرگترین دغدغه من در حوزه کاری، شناخت انسان‌ها و کمک بهشون برای داشتن ذهن و روانی سالم و تواناست. در مسیرم چیزهای زیادی هم از کتاب‌ها و نظریه‌ها و هم از تجربه‌های دیگران یاد گرفتم و اینجا سعی دارم دریافت خودم از بعضی مسائل رو به زبان ساده برای شما بنویسم. امیدوارم که نوشته‌هام بتونه اندکی راهنما و کارگشا باشه.
