سیاه‌چاله عجیبی که غذای خود را لقمه لقمه مزه می‌کند!
ارسال شده توسط: امیرحسین کریم نژاد 01 شهریور 1403 ساعت 21:14
معمولا سیاه چاله به‌خاطر گرانش وحشتناک و نابودگر خود معروف است؛ اما دانشمندان توانسته‌اند یک سیاه چاله عجیب را پیدا کنند که ستاره های نزدیک خود را آهسته آهسته می‌خورد.
انسان توانایی چندان زیادی برای انجام سفرهای فضایی ندارد و نمی‌تواند بسیاری از پدیده‌های موجود در جهان را از نزدیک بررسی کند. به همین‌خاطر مجبور هستیم به مشاهدات خود از طریق تلسکوپهای پیشرفته اکتفا کنیم. سیاه چاله نیز یکی از موارد عجیب و شگفت‌انگیزی است که توانسته در طول دهه‌های گذشته حسابی دانشمندان فیزیک را درگیر خود کند؛ اما توان نزدیک شدن به آن را نداریم. ماجرا با کشف یک سیاه چاله جدید عجیب‌تر هم شده است.
سیاه چاله کلان جرم عجیب ستاره‌ها را همچون یک میان‌وعده به‌تدریج می‌خورد
اگر به‌عنوان یک ستاره در گوشه‌ای از جهان هستی حضور داشته باشید، بدترین اتفاقی که می‌تواند برایتان رخ دهد پیدا شدن یک سیاه چاله در نزدیکی شما است. سیاه چاله ها می‌توانند حتی بزرگترین ستاره ها را نیز گرفتار میدان گرانشی قدرتمند خود کرده و نابود کنند. در نتیجه این اتفاق نوری در محیط اطراف پخش می‌شود که از آخرین لحظات عمر ستاره حکایت دارد.
البته در موارد بسیار نادری نیز یک سیاه چاله عجیب ستاره را درگیر مدار خود کرده و مرگی به‌مراتب کندتر را برایش رقم می‌زند. اخیرا دانشمندان در حال بررسی داده‌های مربوط به تلسکوپ پرتو ایکس چاندار بودند که فعالیت عجیب یک سیاه چاله کلان‌جرم در کهکشانی بسیار دور توجه آنها را جلب کرد. این سیاه چاله به‌صورت لقمه لقمه ستاره گرفتار را می‌بلعید. اتفاقی که می‌تواند جزئیات جالبی را در رابطه با سیاه چاله ها برای ما آشکار سازد.
ماجرای این سیاه چاله عجیب از سال ۲۰۱۸ شروع شد. زمانی که دانشمندان متوجه یک رویداد فروپاشی کشندی (TDE) به‌نام AT2018fyk شدند. رویداد فروپاشس کشندی چیزی است که اخترشناسان هنگام بلعیده شدن یک ستاره توسط سیاه چاله مشاهده می‌کنند. ابتدا تلسکوپ NICER ناسا در ایستگاه فضایی بین‌المللی متوجه این اتفاق شده بود. در گام‌های بعدی نیز تلسکوپهای پرتو ایکس چاندرا و ایکس‌ام‌ام-نیوتون آژانس فضایی اروپا مسئله را بررسی کردند.
در حالت عادی ماجرا باید در سال ۲۰۱۸ خاتمه می‌یافت و ما نیز با ابزارهای قدرتمند خود در فاصله ۸۶۰ میلیون سال نوری پرتوهای شدید X و UV را مشاهده می‌کردیم. پس از آن هم دیگر خبری از این سیاه چاله عجیب در اخبار نجوم نمی‌دیدیم. هرچند پس از گذشت دو سال مجددا شاهد انتشار پرتوهای X و UV از همان سیاه چاله هستیم.
دانشمندان بر این باور هستند که دفعه دوم احتمالا بخشی از ستاره توسط سیاه چاله بلعیده شده است. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که هر چند سال یکبار ستاره تا حد زیادی به سیاه چاله نزدیک می‌شود و هربار بخشی از جرم خود را از دست می‌دهد. اخترشناسان پس از ارزیابی داده‌های مختلف تخمین زدند که در آگوست ۲۰۱۳ ستاره بار دیگر به سیاه چاله نزدیک خواهد شد. درست در ۱۴ آگوست ۲۰۲۳ (۲۳ مرداد ۱۴۰۲) نیز آنها متوجه کاهش ناگهانی روشنایی اطراف سیاه چاله شدند.
در تاریخ اشاره شده قطعا یکی از این دو سناریو رخ داده است. یا اینکه سیاه چاله کلان‌جرم عجیب تصمیم گرفته ستاره را به‌طور کامل ببلعد و ماجرا پایان یابد و یا اینکه ستاره توانسته برای یکبار دیگر جان سالم به‌در برد. در صورتی که سناریوی دوم درست باشد، در برخورد سوم ستاره بخش بیشتری از جرم خود را از دست می‌دهد و به مرگ نزدیک‌تر خواهد شد. چراکه انرژی آزاد شده در برخورد دوم نسبت به رخداد سال ۲۰۱۸ بسیار کمتر بود.
البته برخی دانشمندان یک احتمال دیگر را هم مطرح می‌کنند. به‌باور آنها ستاره اسیر در چنگال سیاه چاله ابتدا بخشی از یک سیستم دوتایی بوده است. وقتی که این دو ستاره اسیر گرانش سیاه چاله می‌شوند، یکی از آنها با سرعتی شگفت‌انگیز از سامانه خارج شده و در خلاف جهت سیاه چاله حرکت می‌کند. سرعت این ستاره آنقدر زیاد است که شاید بتواند حتی از کهکشان میزبان نیز خارج شود.
گرچه ستاره دوم چندان خوش‌شانس نبوده و اکنون منتظر سومین برخورد آن با سیاه چاله هستیم. برخوردی که معلوم نیست با توجه به جرم باقی‌مانده از ستاره توسط تلسکوپهای ما قابل مشاهده باشد یا خیر. به باور دانشمندان برخورد بعدی بین اردیبهشت و مرداد ۱۴۰۴ رخ خواهد داد. اگر برخورد بین ستاره و سیاه چاله عجیب قابل ملاحظه باشد، باید نتایج آن تا حداقل ۲ سال در فضا رویت شود.
اخترشناسان امیدوار هستند که بتوانند با بررسی دقیق رفتار سیاه چاله کلان جرم عجیب اطلاعات ارزشمندی را در رابطه با این غول‌های کیهانی به‌دست آورند.
بیشتر بخوانید: اگر یک سیاه چاله سرگردان وارد منظومه شمسی شود، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ دانشمندان می‌خواهند با ایجاد سیاه چاله مصنوعی به اعماق فضا سفر کنند احتمال دارد کل جهان هستی درون یک سیاه چاله غول‌پیکر باشد
