مسیر پرپیچ و خم قیمت بنزین در ایران؛ داستانی 73 ساله از تغییرات و فراز و نشیب‌ها
ارسال شده توسط: علیرضا قادرمیهنی 11 شهریور 1403 ساعت 14:05
بنزین طی یک قرن اخیر همواره در حال افزایش قیمت بوده است. بیایید نگاهی به سیر تغییرات قیمت بنزین در ایران در 73 سال اخیر بیندازیم.
قیمت بنزین همواره یکی از پرچالش‌ترین موضوعاتی است که طی سال‌های اخیر ذهن مردم و دولت را درگیر کرده است. تا همین دو سال گذشته شاهد صادرات بنزین به کشورهای همسایه بودیم اما حالا تبدیل به واردکننده سوخت شده‌ایم. از عرش به فرش رسیدن در زمینه سوخت، به علت عدم کنترل مصرف و نداشتن الگوی بهینه است.
تغییرات قیمت بنزین در ایران طی یک قرن اخیر
روز گذشته دولت پزشکیان از موضع خود عقب‌نشینی و اعلام کرد که بنزین گران نمی‌شود. عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی کشور، خاطرنشان کرد که افزایش قیمت بنزین یعنی شوک اقتصادی به جامعه و در شرایط فعلی چنین چیزی به مصلحت نیست. به هر حال موضوع گران کردن بنزین در دولت‌های مختلف وجود داشته و هر رئیس‌جمهوری با توجه به اوضاع زمانه خود درباره آن تصمیم‌گیری کرده است.
اگر نگاهی به تغییرات قیمتی بنزین طی 73 سال گذشته بیندازیم، می‌بینیم که قیمت‌ها گاهی افزایش شدیدی داشته و در برخی دولت‌ها میزان رشد قیمت بنزین به 100 درصد می‌رسد. احتمالا پیش خود می‌گویید که مردم تا پیش از انقلاب به آن صورت خودرو نداشتند که نگران گرانی بنزین شوند اما به هر حال وسیله نقلیه در خیابان‌های شهر تردد می‌کرده است.
قیمت بنزین در یک قرن اخیر
نخست وزیر ایران در اردیبهشت ماه 1330، دکتر محمد مصدق بود. در دولت ایشان قیمت بنزین از 5 ریال آغاز شد و به نظر می‌رسد تا 14 سال بدون تغییر مانده چرا که پس از گذشت این مدت و در دولت حسن علی منصور با رشد 100 درصدی، قیمت سوخت به 10 ریال افزایش یافته است.
در تاریخ 1343/9/3 دستور گرانی بنزین تا سقف 10 ریال صادر شد اما مردم تحمل چنین افزایش قیمتی را نداشتند و به همین خاطر اعتراضات مردمی شکل گرفت. زیاد طول نکشید که دولت حسن علی منصور کوتاه آمد و با کاهش 40 درصدی قیمت، بنزین 6 ریال به دست مردم رسید.
از سال 43 تا 56 شمسی که امیرعباس هویدا به نخست وزیری منصوب شد، نرخ سوخت همان 6 ریال بود تا این که در تاریخ 1356/1/1 شاهد 33 درصد افزایش قیمت بودیم. همچنین در عرض یک سال بعد و با روی کار آمدن جمشید آموزگار، قیمت بنزین با 25 درصد افزایش قیمت به همان سطح 10 ریال نزدیک شد.
با شروع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، وضعیت اقتصادی کشور بیش از پیش آشفته شد و این نابسامانی روی قیمت بنزین اثر منفی گذاشت تا جایی که در زمان ریاست جمهوری ابوالحسن بنی صدر، جهش 200 درصدی در قیمت بنزین شاهد بودیم. از سال 59 تا 69 بنزین همان 30 ریال ماند تا این که آقای هاشمی رفسنجانی روی کار آمد.
سال 69 و در حالی که آتش جنگ خاموش شده بود، هاشمی رفسنجانی دولت خود را به طور رسمی آغاز کرد و یکی از گام‌های مهم ایشان، گرانی بنزین تا سقف 67 درصد بود. تقریبا 4 سال بعد و در دور دوم مملکت‌داری رفسنجانی، قیمت سوخت از 50 ریال به 100 ریال رسید و مردم را با شوک قیمتی مواجه کرد. همچنین در اولین روز از سال 76 شمسی، شاهد 60 درصد افزایش قیمت بودیم.
نوسان قیمت بنزین در دولت سید محمد خاتمی زیاد بود و از سال 77 که ایشان روی کار آمد تا آغاز سال 83، نرخ بنزین از 200 ریال تا 800 ریال بالا رفت. تغییرات قیمتی دولت خاتمی به تدریج صورت گرفت و به همین خاطر شاید به چشم نیامد. سال 86 وقتی که احمدی نژاد دولت را از آقای خاتمی تحویل گرفت، بنزین لیتری 1000 ریال قیمت داشت.
در هشت سال ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، یک مرتبه قیمت بنزین تا 300 درصد افزایش یافت که مردم با اعتراض پاسخ آن را دادند منتهی نتیجه این اعتراضات، ارزان شدن بنزین نبود. سه سال بعد و در اوایل 89، هر لیتر بنزین از 4000 ریال به 7000 ریال رسید و 75 درصد رشد کرد.
به احتمال زیاد دولت آقای روحانی را به خاطر دارید که در ابتدا بنزین با لیتری 1000 تومان به دست مردم می‌رسید ولی طی 5 سال قیمت به 3000 تومان رسید و اعتراضات گسترده‌ای به وجود آمد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طول 73 سال گذشته، سه مرتبه شاهد اعتراض مردم نسبت به گرانی بنزین بوده‌ایم که یک نوبت آن مربوط به پیش از انقلاب می‌شود و دو مرتبه دیگر در دولت آقای احمدی نژاد و روحانی بوده است. به نظر می‌رسد اگر دولت چهاردهم روی حرف خود اصرار می‌کرد و قیمت بنزین را افزایش می‌داد، شاهد آغاز دور جدیدی از اعتراضات می‌بودیم.
ویدیو مرتبط
در گجت نیوز بخوانید: پزشکیان تلویحا افزایش قیمت بنزین در آینده نزدیک را تایید کرد اولین اظهارنظر وزیر نفت دولت پزشکیان درباره افزایش قیمت بنزین در مدتی کوتاه، از صادرکننده به واردکننده بنزین تبدیل شدیم ایران بنزین را لیتری ۳۸ هزار تومان به کشور وارد می‌کند!
