تلگرام چگونه جنجالی‌ترین اپلیکیشن جهان شد؟

در ابتدای سال 2010، پاول دوروف تصمیم به ایجاد یک برنامه کاملاً جدید گرفت که هدف اصلی آن ایجاد یک پلتفرم (پلتفرم، زیرساخت، بستر مجازی) بود که از کاربران در برابر رژیم های ظالم محافظت کند. دوروف که در سال 1984 در اتحاد جماهیر شوروی به دنیا آمد – همان سالی که رمان معروف جورج اورول به همین نام منتشر شد – آگاه بود که چگونه می توان از آزادی ارتباطات برای سرنگونی حکومت های استبدادی استفاده کرد.

به گزارش ایتنا، Zav در سن 22 سالگی VKontakte یا VK را ایجاد کرد که به سرعت تبدیل به محبوب ترین شبکه اجتماعی در کشورش شد و توجه مقامات را به خود جلب کرد. دوروف تحت فشار برای تعطیل کردن و افشای گروه‌های مخالف فعال در این پلتفرم، شرکت را ترک کرد و از روسیه گریخت تا چیزی مقاوم‌تر در برابر نظارت دولت ایجاد کند.

اپلیکیشن جدید تلگرام بود که دوباره دوروف را با مقامات به دردسر انداخت. او در فرانسه پس از تحقیقات در مورد سوء استفاده جنسی از کودکان، فروش مواد مخدر و سایر فعالیت های مجرمانه در این پلت فرم دستگیر شد. اما چگونه چنین خیری منجر به چنین جنجالی شد؟

از نظر طراحی و عملکرد مشابه واتس اپ، تلگرام ویژگی های کلیدی حفظ حریم خصوصی مانند “چت های مخفی” با رمزگذاری سرتاسر و حذف خودکار پیام ها را اضافه کرده است که به مخالفان و معترضان اجازه می دهد آزادانه بدون ترس از پیگرد قانونی ارتباط برقرار کنند. اما کاربران مخرب را نیز جذب کرد.

در سال 2015، تلگرام به پلتفرم ارتباطی اصلی دولت اسلامی (داعش) تبدیل شد که به این گروه تروریستی اجازه داد تا فعالیت های خود را از طریق پیام های خصوصی هماهنگ کند و همچنین از طریق چت های گروهی بزرگ به تبلیغ و جذب اعضا بپردازد. این گروه حتی کانال‌های پشتیبانی فنی در تلگرام ایجاد کرد تا به اعضای خود کمک کند از نظارت دور بمانند.

با گسترش خلافت داعش در سراسر عراق و سوریه، این گروه به گروگان گیری و سر بریدن امدادگران و روزنامه نگاران و همچنین انتشار ویدئوهای به اشتراک گذاشته شده در کانال های تلگرامی خود معروف شد. این فشار بر تلگرام برای بستن گروه‌ها و جلوگیری از استفاده اعضای و حامیان داعش از این برنامه افزایش یافت، اما دوروف همچنان مقاومت کرد.

در یک مصاحبه عمومی نادر در سپتامبر 2015، مدیر اجرایی فناوری – تا آن زمان در تبعید خودخواسته در روسیه زندگی می کرد – اقدام علیه داعش را رد کرد. او گفت: «در پایان، من فکر می‌کنم حریم خصوصی و حق ما برای حفظ حریم خصوصی مهم‌تر از ترس ما از چیزهای بدی مانند تروریسم است. این یک سلسله اتفاقات غم انگیز است، اما در نهایت، داعش همیشه راهی برای ارتباط پیدا خواهد کرد… به نظر من نباید در مورد آن احساس گناه کنیم. “من هنوز فکر می کنم که ما کار درستی انجام می دهیم: محافظت از حریم خصوصی کاربرانمان.”

دو ماه بعد، تروریست های داعش در یک سری حملات در پاریس 130 نفر را کشتند که باعث شد دوروف موضع خود را تغییر دهد. تلگرام ده‌ها کانال عمومی مرتبط با این گروه را بسته و اقداماتی را برای نظارت و جلوگیری از فعالیت‌های تروریستی در این اپلیکیشن انجام داده است.

رویکرد جدید مانع از فعالیت مجرمانه در این برنامه نشد و در حالی که صنعت فناوری به طور گسترده‌تری محتوای افراطی را سرکوب می‌کرد، کانال‌هایی که محتوای راست افراطی و افراطی را منتشر می‌کردند اجازه رشد یافتند. تلگرام به پلتفرمی برای همه از نظریه‌پردازان توطئه QAnon تا سازمان‌دهندگان و شرکت‌کنندگان شورش‌های اخیر بریتانیا تبدیل شده است.

بحث و جدل پیرامون این اپلیکیشن همچنان در حال افزایش است و آخرین آمار ارائه شده توسط دوروف که تنها چند هفته قبل از دستگیری او منتشر شد، نشان می‌دهد که اپلیکیشن به یک میلیارد کاربر فعال ماهانه نزدیک می‌شود.

اکثریت قریب به اتفاق این کاربران درگیر فعالیت‌های مجرمانه نیستند – یا حتی به آنها دسترسی دارند – و بسیاری هنوز از تلگرام برای آنچه که برای آن طراحی شده است استفاده می‌کنند. در حالی که این رژیم‌ها قادر به بستن پلتفرم نیستند، در مکان‌هایی مانند روسیه، مردم همچنان می‌توانند سانسور شدید دولتی را دور بزنند.

ست گورتز، دستیار سابق دادگستری ایالات متحده در وزارت دادگستری که در دوران تصدی خود با تلگرام سروکار داشت، گفت: «این به وضوح یک مورد جالب در تقاطع آزادی بیان و نظارت دولت است.

وی افزود: مشکل اینجاست که تلگرام واقعا یک استثناست، این اپلیکیشن یک وسیله ارتباطی بسیار ارزشمند برای افرادی که [سایه]دولت های جاسوسی همچنان وجود دارند، اما به دلیل تعهدشان به رمزگذاری در میان سازمان های جنایتکار و حتی تروریستی. [نیز]بسیار محبوب است.”

پس از دستگیری دوروف در پاریس شنبه گذشته، تلگرام اعلام کرد دوروف “چیزی برای پنهان کردن” ندارد و این شرکت “به قوانین اتحادیه اروپا از جمله قانون خدمات دیجیتال پایبند است.” این شرکت افزود که نظارت آن “در چارچوب استانداردهای صنعت است.” انتظار می رود دوروف تا چهارشنبه آینده آزاد شود یا مقامات فرانسوی او را متهم کنند.