خواص شیرین بیان: ۱۲ خاصیت علمی اثبات شده
شیرین بیان که یکی از قدیمی ترین داروهای گیاهی جهان است از ریشه گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) به دست می آید.
به گفته مجله Dr. بهشتیان، سالهاست که مردم مناطق مختلف (از هند گرفته تا غرب آسیا و جنوب اروپا) از شیرین بیان برای درمان بیماری های مختلف و طعم دادن به آب نبات ها، نوشیدنی ها و داروها استفاده می کنند.
با این حال، تنها برخی از خواص شیرین بیان از نظر علمی ثابت شده است. علاوه بر این، مصرف شیرین بیان بی ضرر به نظر نمی رسد و در برخی موارد برای سلامتی مضر است.
در این مقاله موارد مصرف، انواع، خواص، عوارض و میزان شیرین بیان را ذکر می کنیم.
کاربردهای شیرین بیان چیست؟
استفاده از شیرین بیان به عنوان دارو به مصر باستان برمی گردد، جایی که از آن برای تهیه نوشیدنی شیرین برای فراعنه استفاده می شد.
در طب سنتی چینی، خاورمیانه و یونانی از شیرین بیان برای تسکین درد قلب، کاهش التهاب و درمان مشکلات تنفسی استفاده می شود.
کاربردهای مدرن شیرین بیان
امروزه بیشتر مردم از شیرین بیان برای درمان سوزش سر دل، رفلاکس اسید معده، سوزش سر دل، سرفه و عفونت های باکتریایی و ویروسی استفاده می کنند. مکمل های شیرین بیان به صورت کپسول یا شربت در دسترس هستند.
در همین حال، گفته می شود که چای شیرین بیان به تسکین گلودرد کمک می کند. در حالی که از ژل موضعی این ماده برای درمان مشکلات پوستی مانند آکنه یا اگزما استفاده می شود.
شیرین بیان برای طعم دادن به برخی غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود.
جالب است بدانید که بیشتر آب نبات های شیرین بیان با روغن انیسون که از گیاه انیسون (Pimpinella anisum) به دست می آید طعم دار می شوند و طعمی تقریباً مشابه شیرین بیان دارند.
ترکیبات گیاهی شیرین بیان
شیرین بیان حاوی صدها ترکیب گیاهی است، اما ترکیب فعال اصلی گلیسیریزین است.
طعم شیرین این ماده و خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی آن به دلیل گلیسیریزین است.
اما گلیسیریزین عوارض متعددی دارد. در نتیجه در برخی از محصولات از شیرین بیان گلیسر زدایی شده استفاده می شود.
خواص شیرین بیان
تحقیقات جدید ما را به چندین کاربرد دارویی شیرین بیان امیدوار می کند.
کمک به مشکلات پوستی با کمک شیرین بیان
شیرین بیان بیش از 300 ترکیب دارد. برخی از این ترکیبات ضد التهاب، ضد باکتری و ضد ویروسی هستند.
مطالعات آزمایشگاهی و آزمایشات حیوانی نشان می دهد که گلیسیریزین ضد التهاب و ضد میکروبی است.
در نتیجه از عصاره شیرین بیان برای درمان انواع مشکلات پوستی از جمله آکنه و اگزما استفاده می شود.
در یک آزمایش، 60 بزرگسال از ژل موضعی حاوی عصاره شیرین بیان به مدت دو هفته استفاده کردند. نتایج نشان داد که اگزمای شرکت کنندگان به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
ژل موضعی شیرین بیان برای درمان آکنه نیز استفاده می شود، اما نتایج تحقیقات متناقض و محدود است.
تاثیر شیرین بیان در کاهش رفلاکس معده و درد قلب
در بیشتر موارد از شیرین بیان برای تسکین علائم سوزش سر دل مانند رفلاکس و سوزش سر دل استفاده می شود.
در یک آزمایش، 50 بزرگسال مبتلا به مشکلات گوارشی به مدت 30 روز مورد آزمایش قرار گرفتند. به شرکت کنندگان 75 میلی گرم کپسول شیرین بیان دو بار در روز داده شد. در نهایت علائم بهبود یافت.
عصاره شیرین بیان علائم رفلاکس معده به مری (از جمله رفلاکس اسید و سوزش سر دل) را تسکین می دهد.
58 بزرگسال مبتلا به رفلاکس معده به مری به مدت 8 هفته مورد آزمایش قرار گرفتند. در این مطالعه، دوز پایین اسید گلیسیرتینیک همراه با درمان استاندارد به تسکین علائم کمک کرد.
مطالعه دیگری روی 58 بزرگسال مبتلا به ریفلاکس معده نشان داد که مصرف روزانه شیرین بیان به مدت دو سال به کاهش علائم بهتر از آنتی اسیدهای معمولی کمک می کند.
این نتایج امیدوارکننده است، اما آزمایشات انسانی در مقیاس بزرگ باید تکمیل شود.
از جمله خواص شیرین بیان: به درمان زخم های گوارشی کمک می کند
زخم دردناک در شکم، قسمت تحتانی مری یا روده کوچک، زخم معده نامیده می شود. این وضعیت معمولاً به دلیل التهاب ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری رخ می دهد.
عصاره شیرین بیان و گلیسیریزین به درمان زخم معده کمک می کند.
بر اساس آزمایشی که بر روی موش‌ها انجام شد، مصرف 200 میلی‌گرم عصاره شیرین بیان به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، بهتر از امپرازول، یک داروی رایج برای درمان زخم معده، به تسکین علائم کمک کرد.
البته تحقیقات انسانی در این زمینه باید تکمیل شود، اما در یک مطالعه، 120 بزرگسال به مدت دو هفته مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که مصرف عصاره شیرین بیان همراه با درمان استاندارد به کاهش هلیکوباکتر پیلوری کمک می کند.
خواص شیرین بیان: ضد سرطان
شیرین بیان حاوی چندین ترکیب گیاهی است که آنتی اکسیدان و ضد التهاب هستند. بنابراین نقش عصاره شیرین بیان در پیشگیری از انواع سرطان ها بررسی شده است.
شواهد به طور خاص به تأثیر عصاره شیرین بیان و ترکیبات آن بر کاهش یا جلوگیری از رشد سلولی در سرطان های پوست، سینه، روده بزرگ و پروستات اشاره دارد.
البته ما از تأثیر عصاره شیرین بیان بر سرطان انسان اطلاعی نداریم زیرا تحقیقات به آزمایشات حیوانی و مطالعات آزمایشگاهی محدود می شود.
با این حال، به نظر می رسد که عصاره شیرین بیان به درمان موکوزیت دهان کمک می کند. زخم های شدید و دردناک دهان یکی از عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی است.
بر اساس یک مطالعه دو هفته ای بر روی 60 بزرگسال مبتلا به سرطان سر و گردن، استفاده موضعی از شیرین بیان به همان اندازه درمان های استاندارد به تسکین موکوزیت دهان کمک کرد.
از خواص شیرین بیان: به درمان مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی کمک می کند
به نظر می رسد عصاره شیرین بیان و چای به مشکلات تنفسی فوقانی کمک می کنند زیرا ضد التهاب و ضد میکروبی هستند.
به طور خاص، مطالعات حیوانی نشان داده است که عصاره گلیسیریزین (به ویژه در ترکیب با درمان های مدرن) به تسکین آسم کمک می کند.
نتایج چند آزمایش انسانی انجام شده در این زمینه نیز به همین مشکل اشاره دارد، اما تحقیقات جدی و طولانی مدت مورد نیاز است.
علاوه بر این، چندین مطالعه انسانی و مطالعات آزمایشگاهی محدود نشان می دهد که عصاره چای و شیرین بیان از گلودرد استرپتوکوکی و گلودرد پس از جراحی جلوگیری می کند.
با این حال، مطالعات در این زمینه باید تکمیل شود.
از جمله خواص شیرین بیان: پیشگیری از پوسیدگی
شیرین بیان از بدن در برابر میکروب هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند محافظت می کند.
66 کودک پیش دبستانی به مدت سه هفته مورد آزمایش قرار گرفتند و دو بار در روز آب نبات بدون قند حاوی 15 میلی گرم شیرین بیان مصرف کردند. مصرف آب نبات میزان باکتری استرپتوکوک موتانس را که عامل اصلی پوسیدگی دندان است به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد که عصاره شیرین بیان از بدن در برابر باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند محافظت می کند.
اما لازم است تحقیقات با استفاده از دوز و شکل مناسب شیرین بیان تکمیل شود.
سایر خواص شیرین بیان
شواهد نشان می دهد که عصاره شیرین بیان با خواص زیر مرتبط است:
کنترل دیابت: بر اساس آزمایشی که به مدت 60 روز روی موش ها انجام شد، مصرف روزانه عصاره شیرین بیان با بهبود قند خون و سلامت کلیه ها مرتبط بود. نشان داده نشده است که شیرین بیان می تواند دیابت را در انسان کنترل کند.
کاهش علائم یائسگی: مصرف عصاره شیرین بیان برای درمان گرفتگی یائسگی پیشنهاد شده است، اما شواهد دال بر اثر آن بر گرفتگی عضلات محدود است.
کمک به کاهش وزن: برخی از مطالعات نشان داده اند که عصاره شیرین بیان شاخص توده بدن (BMI) را کاهش می دهد و به کاهش وزن کمک می کند، اما این اثر در مطالعات دیگر تایید نشده است.
کمک به درمان هپاتیت C: یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که اگر گلیسیریزین همراه با درمان استاندارد هپاتیت C استفاده شود، شیوع ویروس کاهش می یابد. این نتیجه امیدوارکننده است اما در انسان ثابت نشده است.
هشدارها و عوارض احتمالی
طبق اعلام سازمان غذا و دارو، مصرف شیرین بیان در غذا بی خطر و بدون اعتراض است.
اما این سازمان در حال حاضر مسئولیتی برای ارزیابی یا تایید مکمل های شیرین بیان (از نظر خلوص، اثربخشی یا دقت مواد تشکیل دهنده درج شده در برچسب) ندارد.
علاوه بر این، مصرف موقت مکمل ها و چای شیرین بیان ضرری ندارد، اما زیاده روی در مصرف این ماده با عوارض همراه است و لازم است کسانی که از بیماری های خاصی رنج می برند به این موضوع توجه کنند.
مصرف بیش از حد
مصرف زیاد فرآورده های حاوی شیرین بیان منجر به تجمع گلیسیریزین در بدن می شود.
شواهد نشان می دهد که افزایش گلیسیریزین در بدن منجر به افزایش هورمون استرس (کورتیزول) می شود که تعادل مایعات و الکترولیت ها را مختل می کند.
در نتیجه، مصرف بیش از حد شیرین بیان با چندین علامت خطرناک مرتبط است. از جمله:
پتاسیم را کاهش داد
افزایش فشار خون
ضعف عضلانی
ریتم غیر طبیعی قلب
در موارد نادر، مصرف زیاد شیرین بیان باعث مسمومیت می شود که می تواند منجر به نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب یا تجمع مایع در ریه ها (ادم ریوی) شود.
بنابراین، افراد مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا کمبود پتاسیم بهتر است از محصولات حاوی گلیسیریزین خودداری کنند.
تاثیر شیرین بیان در دوران بارداری و شیردهی
مصرف زیاد شیرین بیان (به ویژه گلیسیریزین) در دوران بارداری برای رشد مغز جنین مضر است.
یک مطالعه نشان می دهد که مصرف زیاد شیرین بیان حاوی گلیسیریزین در دوران بارداری احتمال اختلالات مغزی در نوزادان را افزایش می دهد.
بنابراین لازم است زنان باردار از مصرف مکمل های شیرین بیان پرهیز کنند و مصرف شیرین بیان را در غذاها و نوشیدنی ها به حداقل برسانند.
با توجه به اینکه تحقیقات در این زمینه محدود است، توصیه می شود کودکان و زنان شیرده از مصرف شیرین بیان پرهیز کنند.
اختلال دارویی
شواهد نشان می دهد که شیرین بیان با داروهای زیر تداخل دارد:
داروی فشار خون
رقیق‌کننده خون
داروهایی برای کاهش کلسترول، از جمله استاتین ها
ملین
قرص های ضد بارداری حاوی استروژن
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
اگر از داروهای فوق استفاده می کنید، از شیرین بیان اجتناب کنید. مگر اینکه پزشک به شما اجازه استفاده از آن را بدهد.
مقدار و انواع شیرین بیان
مکمل شیرین بیان به صورت کپسول، پودر، تنتور، ژل موضعی و چای موجود است. خود شیرین بیان را می توانید به صورت تازه یا خشک بخرید.
در حال حاضر هیچ توصیه ای برای مصرف شیرین بیان وجود ندارد، اما سازمان بهداشت جهانی (WHO) و کمیته علمی اروپا در زمینه غذا (SCF) توصیه می کنند مصرف گلیسیریزین را به 100 میلی گرم در روز محدود کنید.
به خصوص کسانی که از محصولات حاوی شیرین بیان استفاده می کنند باید به این مقدار توجه کنند، زیرا در بیشتر موارد میزان گلیسیریزین در محصول به طور دقیق مشخص نشده است. پس در این زمینه با پزشک مشورت کنید.
بهتر است از پودر یا کپسول گلیسیل دار استفاده کنید.
عوارض جانبی شیرین بیان توسط گلیسیریزین ایجاد می شود. با این حال، این ترکیب دارای چندین ویژگی است. بنابراین، ما هنوز نمی دانیم که آیا محصولات بدون گلیسیریزین دارای خواص فوق هستند یا خیر.
حرف آخر کلینیک سلامت
هزاران سال است که شیرین بیان برای درمان انواع بیماری ها از جمله مشکلات تنفسی و گوارشی استفاده می شود.
شیرین بیان حاوی ترکیبات گیاهی ضد التهاب، آنتی اکسیدان و ضد میکروبی است که به تسکین رفلاکس معده، اگزما، زخم معده و سایر بیماری ها کمک می کند، اما مطالعات انسانی در این زمینه باید تکمیل شود.
مصرف زیاد شیرین بیان عوارض متعددی را به دنبال دارد. بنابراین قبل از استفاده از مکمل یا چای شیرین بیان با پزشک خود مشورت کنید.
