آمارهای مبهم بنزین: واردات ۵ میلیارد دلاری و طرح پرسش‌هایی درباره صنعت نفت ملی
به گزارش تجارت نیوز،
بحران تامین بنزین و گمانه‌زنی‌ها نسبت به تصمیمات احتمالی دولت همچنان ادامه دارد. مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، همچنان نسبت به توزیع یارانه بنزین انتقاد دارد و هر روز گمانه‌های جدیدی درباره نرخ بنزین مطرح می‌شود. اما نکته مغفول در این زمینه، نبود هیچ‌گونه آمار دقیقی نسبت به یارانه بنزین و میزان واردات آن است.
البته رقم واردات بنزین در ایران همچنان به‌طور رسمی مشخص نیست. اما پزشکیان در بخشی از اولین نشست خبری خود با اعلام رقم پنج میلیارد دلاری واردات بنزین، اعتراض خود را نسبت به آن چه یارانه بنزین نام‌گذاری می‌شود، عنوان کرد.
بر اساس مفاد قانون بودجه امسال، وزارت نفت در سال جاری بابت تامین بنزین ۱۴۰ هزار میلیارد تومان هزینه خواهد کرد که بر اساس نرخ تسعیر ارز یعنی نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، حدود ۴.۹ میلیارد دلار خواهد شد. تامین بنزین صرفا از واردات صورت نمی‌گیرد و بخش اعظم آن از پالایشگاه‌های داخلی خریداری می‌شود. یعنی رقم 140 همت صرفا به واردات اختصاص نیافته و منطقا کل 4.9 میلیارد مورد اشاره پزشکیان نیز به واردات اختصاص نمی‌یابد.
در همین زمینه، عماد رفیعی، کارشناس انرژی، در یک گفت‌وگوی تلویزیونی عنوان کرد که واردات بنزین در پیک مصرف، به صورت مقطعی به روزانه 30 میلیون لیتر رسیده است. اما در سال گذشته، تولید بنزین حدود 112 میلیون لیتر بوده و میانگین مصرف به 118 میلیون لیتر رسیده بود. این یعنی کسری شش الی هفت میلیون لیتری در این زمینه مشاهده شده است.
حال نکته اساسی اینجاست که پس رقم اصلی واردات بنزین چقدر است و چرا این قدر اخبار ضد و نقیضی در این زمینه وجود دارد؟
غیرشفاف بودن آمارها
تجارت‌نیوز طبق پی‌گیری‌هایی که تاکنون از مجموعه وزارت نفت انجام داده، به موضوع غیرشفاف بودن آمارها پی برده است. هیچ‌کس رقم دقیقی نسبت به میزان واردات بنزین اعلام نمی‌کند و اخبار ضد و نقیضی در این رابطه منتشر می‌شود. موضوع صرفا محدود به واردات نیست. بسیاری از موضوعاتی که به وزارت نفت وابسته است، انتشار عمومی پیدا نمی‌کنند. یکی از این موضوعات همان رقم واردات بنزین و رقم یارانه بنزین است. همین موضوع باعث افزایش مناقشات رسانه‌ای خواهد شد.
موضوع رقم یارانه نیز یکی از همان موضوعات حساس است که چرایی اعلام نشدن رقم دقیق آن مشخص نیست. این موضوع باعث شده است که با مراجعه به سایت کدال و نگاه به رقم بهای تمامشده بنزین برای پالایشگاه‌های متعدد و تفاوت آن با درآمد حاصل از بنزین برای آن‌ها، بتوان میزان یارانه را برآورد کرد.
همین موضوع مناقشات بسیاری را رقم می‌زند. چرا که هر پالایشگاه، بهای تمامشده متفاوتی دارد. تکنولوژی هر پالایشگاه متفاوت است و همین موضوع، بهای تمامشده هر پالایشگاه را متاثر خواهد کرد. حال مشخص نیست که رقم یارانه پرداختی به پالایشگاه چقدر است و چرا اساسا این رقم انتشار عمومی پیدا نمی‌کند.
آن طور که به نظر می‌رسد، بهای تمامشده تولید بنزین هر پالایشگاه در سالیان گذشته، با احتساب نفت خام بوده است. این در حالی است که نفت کالایی ملی است و با در اختیار گذاشتن نفت به پالایشگاه‌ها، تنها حق‌العمل آن‌ها لحاظ می‌شد. اما به نظر می‌رسد شرکت نفت همان‌طور که نفت را به دیگر کشورها می‌فروشد، در چندین سال گذشته به پالایشگاه‌های داخلی نیز می‌فروشد. این موضوع اگر درست تحلیل نشود و موضوع احتساب نفت خام در آن لحاظ نشود، منجر به بیش‌برآورد میزان یارانه خواهد شد.
نفت دیگر ملی نیست!
ناصر عاشوری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی پالایش نفت، در یک گفت‌وگو تلویزیونی گفت که طبق آخرین محاسبات، قیمت تمامشده بنزین در کشور با احتساب نفت خام 30 هزار تومان است. این خود تاییدی بر محاسبه نفت خام در قیمت تمامشده بنزین است که می‌تواند تحلیل راجع به میزان یارانه را با مشکل مواجه کند. نفت کالایی ملی است و در نهایت پالایشگاه‌ها نیز موظف هستند که فرآورده‌های تولیدی خود را به وزارت نفت بفروشند و حقی به جهت فروش آن ندارند. حال چطور می‌توانند نفت ملی را همان‌طور که به کشورهای خارجی می‌فروشند، به پالایشگاه‌های داخلی نیز بفروشند و در نهایت فرآورده‌ها را با احتساب قیمت نفت ملی محاسبه کنند؟ فروش نفت به پالایشگاه‌ها علنا نفت را از ملی بودن آن خارج کرده است.
این موضوعی حساس است و نسبت به آن صحبتی از جانب مسئولان وزارت نفت انجام نمی‌شود. همان‌طور که از رقم واردات بنزین و چرایی واردات در کشوری نفتی بحثی به میان آورده نمی‌شود.
واردات بنزین با تهاتر
موضوع واردات بنزین که تاکنون محلی از مناقشه بود، با انتقادات متعدد مسئولان دولت چهاردهم، دیگر علنی شده است. اکنون دیگر مسئولان ترسی نسبت به اعلام وارد کردن بنزین در کشوری ندارند. البته دلایل این موضوع را همچنان بیان نمی‌کنند و بر پر مصرفی مردم تاکید می‌کنند. در دولت قبل، مسئولان نسبت به صحبت راجع به واردات بنزین هم واهمه داشتند و به ندرت آن را تایید می‌کردند.
نکته دیگر آن است که بخش اعظم واردات بنزین با تهاتر انجام می‌شود و این موضوعی است که توسط مسئولان وزارت نفت تایید شده است. به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، واردات و صادرات نفت و فرآورده‌های آن با مشکلات جدی روبه‌رو است. اما نکته مورد توجه آن جاست که واردات بنزین با تهاتر، نباید به عنوان بهانه‌ای به جهت کم‌برآورد کردن رقم بنزین وارداتی در نظر گرفته شود. چرا که به هر حال بخشی از ارز کشور که می‌توانست توسط صادرات وارد کشور شود، با تهاتر از طریق واردات بنزین وارد کشور می‌شود و همین موضوع به طور غیرمستقیم بر کاهش درآمدهای ارزی دولت اثرگذار است.
باید گفت رویه غیرشفاف وزارت نفت و انتشار عمومی نیافتن بسیاری از مسائلی حساس در کشور، تنها به بحران‌ها می‌افزاید. برآورد و اعلام دقیق میزان واردات بنزین، یارانه بنزین، فروش نفت خام به پالایشگاه‌های داخلی و دیگر مسائلی به طور عمومی منتشر نمی‌شوند، می‌تواند به بسیاری از کارشناسان در ارائه راهکار برای برون رفت از بحران بنزین کمک کنند. همچنین تاکنون هیچ دولتی با آمارهای غیرشفاف نتوانسته اعتماد عمومی را به دست بیاورد.
برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را دنبال کنید.
به اشتراک گذاری
