۱۰ کشتی جنگی افسانه‌ای که تاریخ را تغییر دادند!

ارسال شده توسط: علیرضا قادرمیهنی 08 مهر 1403 ساعت 10:39

در این مطلب ضمن روایت نبردهای هیجان انگیز دریایی بریتانیا، اسپانیا و ژاپن، به معرفی 10 تا از مهمترین کشتی های جنگی تاریخ می‌پردازیم.

نیروی دریایی همواره یکی از اجزای مهم قدرت ژئوپلیتیکی هر کشوری بوده و نقش موثری در قوای نظامی ایفا می‌کند که به سادگی نمی‌توان از کنار آن گذشت. از ناوگان باستانی مصری‌ها و یونانی‌ها گرفته تا ناوگان دریایی مدرن انگلیس و آمریکا، قدرت نیروی دریایی هر کشور، نشان دهنده سطح بالایی از امنیت، نفوذ و قدرت است.

پیروزی بریتانیا در نبرد با نیروی دریایی مجهز و قدرتمند اسپانیا در سال 1588 ثابت کرد که گاهی اوقات سرعت و استراتژی می‌تواند از اندازه یک ناوگان دریایی و تعداد سربازان آن مهم‌تر باشد. همچنین تسلط بریتانیا در قرن‌های 19 و 20 میلادی نشان داد که تعداد کشته‌های دشمن بسیار مهم است و نباید آن را نادیده گرفت.

مهمترین کشتی های جنگی تاریخ

در لحظات خاص و مهم نبردهای سهمگین و بزرگ، این ناوگان دریایی یک کشور نیست که به چشم می‌آید و ضربه نهایی را وارد می‌کند، بلکه ممکن است یک کشتی منحصربه فرد و خاص، چنین وظیفه خطیری را انجام دهد. بعضی از این کشتی‌ها مثل HMS Dreadnought از نظر طراحی منحصربه‌فرد هستند و می‌توانند در نبردهای دریایی بزرگ، نقش سازنده و موثری ایفا کنند.

از دیگر کشتی‌های جنگی منحصربه فردی که می‌تواند خوش بدرخشد، می‌توان به USS Enterprise اشاره کرد که یکی از مجهزترین کشتی‌های آمریکا است یا اچ ام اس ویکتوری که دریاسالار هوراتیو نلسون به وسیله آن توانست نبرد بزرگی را هدایت کند و مسیر تاریخ را برای همیشه تغییر دهد. با این اوصاف بعضی از کشتی‌های جنگی قابلیت‌های بزرگ و پتانسیل‌های زیادی برای تعیین سرنوشت یک کشور و حتی تغییر مسیر تاریخ دارند. در ادامه شما را با 10 تا از مهم‌ترین کشتی‌های تاریخ ساز جهان در ارتش‌های دنیا آشنا خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید:

قدرتمندترین ناوشکن های نیروی دریایی جهان

کشتی مری رز – Mary Rose

کشتی نظامی مری رز که بین سال‌های 1509 تا 1511 میلادی در یکی از شهرهای جنوب انگلستان به نام پورتسموث ساخته شد، یکی از کشتی‌های مورد علاقه هنری هشتم بود. تخمین زده شده که طول این کشتی 110 تا 148 فوت معادل 33.5 تا 45 متر بوده و وزن آن به 700 تن می‌رسیده است. همچنین احتمالا 60 تا 80 توپ جنگی داشته و خدمه‌ای بین 400 تا 500 نفر را حمل می‌کرده است.

از این کشتی در سال 1512 میلادی و علیه فرانسوی‌ها در نبرد سنت ماتیو واقع در سواحل برست استفاده شد. در اولین درگیری تاریخی بین کشتی‌های مجهز به توپ‌های کلاهک‌دار، کشتی مری رز به یکی از بزرگ‌ترین کشتی‌های فرانسوی به نام گراند لوئیز حمله کرد و توانست دکل اصلی آن را نابود کند. این درگیری منجر به کشته شدن 300 خدمه شد و یک پیروزی بزرگ برای نیروی دریایی انگلیس به حساب می‌آمد.

مری رز تا چند دهه به عنوان یک کشتی مهم و اثرگذار در ناوگان دریایی بریتانیا فعالیت کرد، تعمیرات متعددی را پشت سر گذاشت و میزبان شخصیت‌های برجسته‌ای همچون امپراتور روم، چارلز پنجم بود. جنگ بین انگلستان و فرانسه مجددا از سال 1544 از سرگرفته شد. در آن سال مری رز در محاصره موفق بولون شرکت کرد، اما در 19 ژوئیه 1545 میلادی یک تراژدی رقم خورد.

در حالی که هنری هشتم از قلعه Southsea در حال نظاره کردن یک جنگ تمام عیار بود، مری رز در آخرین مأموریت خود و در نزدیکی پورتموث و همپشایر واژگون و غرق شد. در این حادثه نزدیک به 700 نفر از خدمه کشته شدند. در سال 1982 میلادی، مری رز پس از اینکه 440 سال را زیر آب سپری کرد، از درون گل‌ولای بیرون کشیده شد. امروز می‌توانید بقایای شگفت انگیز این کشتی جنگی را در بندرگاه تاریخی پورتسموث تماشا کنید.

یو اس اس اینترپرایز – USS Enterprise

یو اس اس اینترپرایز نخستین ناو هواپیمابر اتمی جهان است که در طول جنگ جهانی دوم نقش مهمی ایفا کرد. این ناو که با نام مستعار Big E هم شناخته می‌شود، در 18 مورد از نبردهای اقیانوس آرام که به نبرد میدوی مشهور شده (Midway) شرکت داشت. در میدوی، اینترپرایز موفق به انهدام چهار ناو هواپیمابر ژاپن از جمله آکاگی، کاگا، سوریو و هیرو شد.

گرچه ناوگان ژاپن همچنان به فعالیت خود ادامه داد، اما ضربه قاطع و بزرگی که به آن‌ها وارد شد، غیرقابل جبران بود. اینترپرایز همچنین به پیشروی خود ادامه داد و توانست نیروهای دشمن را در نبردهای سولومون شرقی، جزایر سانتا کروز، گوادالکانل و خلیج لیته شکست دهد.

بزرگ‌ترین لحظه برای ناو هواپیمایبر اینترپرایز، نبرد دریای فیلیپین در سال 1944 بود که از آن به عنوان تیراندازی بزرگ ماریانا ترکیه یاد می‌شود. این ناو و همراهانش تنها در طول دو روز موفق شدند، 300 هواپیمای ژاپنی و سه ناو هواپیمابر آن‌ها را منهدم کنند.

تا پایان جنگ جهانی دوم، USS Enterprise 911 تا از هواپیماهای دشمن را سرنگون کرد و به غرق شدن بیش از 71 کشتی کمک کرد و به 192 فروند هواپیمای دیگر آسیب رساند. علیرغم تمام خدمات افسانه‌ای این ناو هواپیمابر اتمی، تلاش‌ها برای بردن آن به موزه ناکام ماند چرا که به علت هزینه نگهداری راکتور هسته‌ای آن، این اقدام غیرعملیاتی اعلام شد.

سرانجام اینترپرایز پس از 51 سال خدمت در نیروی دریایی آمریکا، در سال 1391 شمسی بازنشسته شد و طی یک مراسم تشریفاتی در ایستگاه نیروی دریایی نورفولک واقع در ایالت ویرجینیا، برای همیشه به تاریخ پیوست.

بیشتر بخوانید:

چرا عصر ناو هواپیمابر سر آمده است؟

اچ ام اس دریدنوت – HMS Dreadnought

اچ ام اس دریدنوت که در سال 1906 میلادی راه اندازی شد، آینده نبردهای دریایی را برای همیشه تغییر داد. این رزم ناو نیروی دریایی بریتانیا چنان انقلابی در طراحی کرد که نام آن تبدیل به یکی از کلاس‌های کشتی جنگی شد و برای سال‌های طولانی نیروهای دریایی جهان از کشتی‌های جنگی خود با نام دریدنوت یاد می‌کردند.

رزم ناو HMS Dreadnought با 160 متر طول و 18 هزار تن تحمل وزن، دستاورد بزرگی در سرعت و قدرت شلیک محسوب می‌شد. این غول دریایی برای تأمین انرژی چهار محور پروانه‌ای خود به جای پیستون بخار از توربین‌های بخار استفاده می‌کرد و طراحان آن موفق شدند به کمک دیگ‌های بزرگ زغال سنگ، سوخت بیشتری به آن داده و سرعتش را چندبرابر کنند. در مجموع اچ ام اس دریدنوت با سرعت 21 گره معادل 38.8 کیلومتر بر ساعت، رکورد سرعت تمام کشتی‌های جنگی را شکست.

علاوه بر این سلاح‌های دریدنوت چشم انداز تجهیزات جنگی کشتی‌ها را برای همیشه تغییر دادند. اچ ام اس اولین کشتی جنگی تا بن دندان مسلح جهان بود؛ به این معنی که HMS Dreadnought فقط مجهز به تسلیحات کالیبر بزرگ بود. یک کامپیوتر مکانیکی قدرتمند به خدمه اجازه می‌داد تا با کنترل کامل، از سلاح‌ها استفاده کنند.

نوآوری‌های قدرتمند این رزم ناو منجر به آغاز رقابت‌های تسلیحاتی دریایی در سراسر جهان، به ویژه بین بریتانیا و آلمان شد. روی کار آمدن رزم ناوهایی مثل سوپر دریدنوت و اچ ام اس کوئین الیزابت باعث منسوخ شدن دریدنوت شدند و و تنها اقدام مهم این رزم ناو زمانی بود که با یک U29 برخورد کرد و غرق شد.

تا سال 1920 میلادی، نیروی دریایی بریتانیا، آلمان و آمریکای جنوبی 120 فروند دریدنوت تولید کردند که نشان دهنده سیاست‌های تسلیحاتی آن‌ها بود و این اقدام طی دهه‌های بعدی باعث تعریف مفهوم جنگ سرد بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی شد.

رزم ناو یاماتو – Yamato

یاماتو با 72.809 تن وزن، در کنار خواهر خود موساشی، بزرگترین کشتی جنگی به شمار می‌رفت که ساخته شده بود. این هیولای غول پیکر شش سال پس از ساخت در دسامبر 1941 میلادی برای مبارزه با کشتی‌های ایالات متحده آمریکا به دل آب زد. یاماتو با سلاح‌های قدرتمند 18 اینچی، زره‌های فوق العاده و همچنین سرعت بی‌نظیر 27 گره دریایی معادل 50 کیلومتر بر ساعت، بی‌رقیب بود و هیچ کشتی نمی‌توانست با آن رقابت کند.

البته حضور یاماتو در جنگ جهانی دوم بی‌فایده بود، زیرا نیروی هوایی جایگزین کشتی‌های جنگی شده بودند. هواپیماها و ناوهای هواپیمابر می‌توانستند قدرت بسیار بیشتری از تسلیحات 18 اینچی یاماتو ارائه کنند و برد بی‌سابقه‌ای هم داشتند.

در 7 آوریل 1945، ژاپنی‌ها یاماتو و 9 کشتی دیگر را در یک سورتی متوهمانه به نزدیکی ناوگان متفقین در اوکیناوا فرستادند و تا سر حد مرگ مبارزه کردند. علیرغم تلاش‌های ستودنی این رزم ناو، زیردریایی‌های آمریکایی ناوگان را پیش از اینکه در محدوده شناور سطحی قرار بگیرند، مشاهده کردند و با بیش از 250 هواپیمای جنگی بر سر یاماتو آتش ریختند. یاماتو در این نبرد در آتش سوخت.

همچنین بمب افکن‌های اژدر آمریکا این رزم ناو را تعقیب کردند و پیش از آنکه به بندر برسد، آتش سنگینی بر سر آن ریختند. درست قبل از واژگونی کامل یاماتو، محفظه جلویی آن منفجر شد و کشتی در عمق 335 متری دریا آرام گرفت. این بود سرگذشت یکی از بزرگ‌ترین کشتی‌های جنگی تاریخ ژاپن!

یو اس اس آریزونا – USS

یو اس اس آریزونا قربانی اصلی حمله به پرل هاربر، یکی از معروف‌ترین حملات جنگ جهانی دوم بود. در جریان حمله نیروی هوایی ژاپن، این رزم ناو مورد اصابت بمب قرار گرفت و سرانجام بر اثر برخورد موشک به انبار مهماتش به کشتی آسیبی وارد شده که غیرقابل جبران بود و منجر به کشته شدن 1170 خدمه کشتی شد.

یکی از نکات جالب توجه و البته غم انگیز روایت رزم ناو یو اس اس آریزونا، کشته شدن 23 برادر در حمله ژاپن بود. تنها برادرانی که جان سالم به در بردند، کنت و راسل وارینر بودند و ایالات متحده پس از این شکست فضیحت بار، توصیه کرد که برادرها با یکدیگر به جنگ اعزام نشوند. به هر حال این رویه همچنان پس از حادثه تلخ آریزونا ادامه یافت.

آریزونا رزم ناوی در کلاس پنسیلوانیا بود که نیروی دریایی آمریکا از اواسط دهه 1910 میلادی آن را به خدمت گرفت. این کشتی نه تنها در جنگ جهانی اول خدمت کرد، بلکه توانست جنگ ترکیه با یونان هم خوش بدرخشد. پس از اینکه ژاپنی‌ها این کشتی را به اعماق دریا فرستادند، میزان خسارات وارده به اندازه‌ای بود که تعمیر و بازسازی آن را غیرممکن می‌کرد و به همین خاطر هنوز هم آریزونا در کف دریای پرل هاربر قرار دارد.

بیشتر بخوانید:

کدام کشورها بیشترین تعداد جنگنده F-15 را در ارتش خود دارند؟

اس ام اس شلسویگ هولشتاین – SMS Schleswig Holstein

شلسویگ هولشتاین در 17 دسامبر 1906 میلادی، درست هشت سال قبل از فرو رفتن اروپا در باتلاق جنگ جهانی اول، راه اندازی شد. این کشتی جنگی 125 متر طول، 22 متر عرض و 13.200 تن وزن داشت و مجهز به تسلیحاتی نظیر چهار توپ 28 سانتی متری شلیک سریع، 14 توپ 17 سانتی متری و 20 توپ 8.8 سانتی متری و یک خشاب اژدر بود.

برای دو سال ابتدایی جنگ جهانی اول، شلسویگ هولشتاین به عنوان یک کشتی آموزشی خدمت می‌کرد. البته در طول نبرد خونین و کوتاه یوتلند در سال 1916، کاربری این کشتی تغییر کرد و درست زمانی که نیروی دریایی آلمان تلاش کرد ناوگان بریتانیا را به میانه نبرد بکشاند، کار خود را شروع کرد. هولشتاین به جمع 250 کشتی درگیر در سواحل دانمارک پیوست. گرچه در نبرد یوتلند، 6768 انگلیسی و 3058 آلمانی کشته شدند، اما بریتانیا همچنان تسلط خود بر دریای شمال را از دست نداد.

پس از این نبرد، شلسویگ هولشتاین بازسازی و تعمیر شد و پیش از اینکه در 1917 از خدمت بازنشسته شود، به عنوان یک کشتی آموزشی مجددا به خدمت گرفته شد. همچنین بعد از یک تعمیر اساسی در اواسط دهه 20 میلادی، هولشتاین تا 1935 فعالیت کرد.

بیسمارک – Bismarck

معروف‌ترین رزم ناو آلمانی، بیسمارک بود که به افتخار اتو فون بیسمارک، دولتمرد پروسی که آلمان را پس از جنگ فرانسه و پروس در سال 1871 متحد کرد، نامگذاری شد. کشتی جنگی بیسمارک در 24 آگوست 1940 میلادی به بهره‌برداری رسید و بزرگ‌ترین نمونه آلمانی تا آن موقع بود تا اینکه تیرپیتز به میدان آمد.

بیسمارک 250 متر طول، 36 متر عرض و 41700 تن وزن داشت که با بارگیری کامل به 50.900 تن وزن می‌رسید. در طول نبرد تنگه دانمارک در 1941 میلادی، بیسمارک به همراه پرینز یوگن با اچ ام اس پرینس آو ولز و اچ ام اس هود که جزو بزرگ‌ترین کشتی‌های جنگی بریتانیا بودند، مبارزه کردند.

در جریان این نبرد سه گلوله 14 اینچی کشتی‌های بریتانیا به سمت بندر بیسمارک اصابت کرد و باعث شد بیش از 1000 تن آب به عرشه بالایی کشتی سرازیر شود. با این حال آسیب قابل کنترل بود و بیسمارک با موفقیتی بزرگ‌تر از آنچه هر کسی انتظارش را داشت، به این حمله پاسخ داد. یک گلوله 38 سانتی متری به انبار مهمات اچ ام اس هود اصابت کرد و انفجار مهیبی رخ داد که منجر به نصف شدن کشتی و غرق شدن آن شد.

نیروی دریایی بریتانیا که از این اتفاق خشمگین بود، بیسمارک را در سراسر اقیانوس اطلس تعقیب کرد و با بمب افکن‌های غواصی Swordfish به آن حمله کرد و موفق شد این رزم ناو بزرگ آلمان را از کار بیندازد. در صبح روز 27 می، پس از ساعت‌ها حمله بی‌وقفه، کاپیتان لیندمن به خدمه‌اش دستور داد کشتی را غرق کنند و آن را به عمق 4785 متری اقیانوس بفرستند.

یو اس اس میزوری – USS Missouri

رزم ناو یو اس اس میزوری که در سال 1944 ساخته شد، یک سال بعد به دل اقیانوس آرام زد و در نبردهای مهمی مثل اوکیناوا شرکت کرد. این کشتی مواضع دشمن را با تسلیحات قدرتمندی که داشت (مثل سلاح‌های 16 اینچی) بمباران کرد و نقش مهمی در نیروی دریایی داشت. البته جایگاه این کشتی به اندازه یو اس اس اینترپرایز رفیع نبود ولی پس از تسلیم ژاپن در سال 1945 میلادی، جایگاه میزوری هم تثبیت شد.

میزوری در ۲۹ اوت ۱۹۴۵ وارد خلیج توکیو شد. چند روز بعد در تاریخ ۲ سپتامبر، نمایندگان ژاپن طی مراسمی بر عرشهٔ این کشتی و در حضور افرادی همچون ژنرال داگلاس مک آرتور و دریاسالار چستر نیمیتز ، تسلیم بی‌قید و شرط کشورشان را اعلام کردند. البته ماجراجویی‌های این کشتی به همین جا ختم نشد و همچنان ادامه یافت.

میزوری دو مرتبه در طول جنگ کره در دریا مستقر شد. (یک مرتبه از سال 1950 تا 1951 و بار دوم از 1952 تا 1953) مهم‌ترین اقدامات این کشتی در این نبرد، بمباران کردن مواضع کره‌ای‌ها بود. 30 سال بعد این کشتی دوباره فراخوان شد و نفتکش‌های کوتی را در خاورمیانه اسکورت کرد و در طول جنگ خلیج فارس، در نبرد کفجی به نیروهای عراقی حمله کرد.

بیشتر بخوانید:

حقایقی جالب درباره ناوهای هواپیمابر؛ با سلاطین بلامنازع دریاها بیشتر آشنا شوید

اچ ام اس هود – HMS Hood

اچ ام اس هود که با نام مستعار مایتی هود شناخته می‌شود، آخرین رزم ناو بزرگ بریتانیای کبیر بود و نماد قدرت این کشور در طول جنگ جهانی دوم به شمار می‌رفت. این کشتی که در سال 1920 میلادی به دل آب زد، بزرگ ترین کشتی جهان در طول دو دوره جنگ جهانی بود و 262 متر طول داشت و هنگام بارگیری کامل وزنش به 41.125 تن می‌رسید.

رزم ناو هود مجهز به تسلیحات متعددی از جمله 8 سلاح اصلی 15 اینچی و مجموعه‌ای از تسلیحات ضد هوایی و باتری‌های مسلسل ویکرز بود. اولین تجربه درگیری هود در ژوئیه 1940 در جریان حمله جنجالی به ناوگان فرانسوی در مرس الکبیر رقم خورد. پس از سقوط فرانسه، وینستون چرچیل نمی‌توانست خطر افتادن ناوگان فرانسه به دست آلمان‌ها را به جان بخرد. به همین خاطر بود که اچ ام اس هود و 13 کشتی دیگر موقعیت فرانسه را بمباران کردند.

چهار گلوله از HMS Hood به دانکرک که قدرتمندترین کشتی فرانسوی بود اصابت کرد و به دیگ بخار آن آسیب سختی وارد شد و کشتی را مجبور کرد که در عرض 10 دقیقه به ساحل برود. با این حال تنها ده ماه بعد از این حادثه و در 1941 میلادی، کشتی اچ ام اس هود و پرینس آو ولز موفق به رهگیری

کشتی بیسمارک شدند اما علیرغم اینکه انگلیسی‌ها دست برتر را داشتند، یک گلوله به هود برخورد کرد و آن را به نیم تقسیم کرد. نیروی دریایی بریتانیا از این اتفاق سخت خشمگین شد و با تعقیب بیسمارک بالاخره موفق شد این رزم ناو آلمانی را به اعماق اقیانوس بفرستد.

اچ ام اس ویکتوری – HMS Victory

اچ ام اس ویکتوری کشتی اصلی ناوگان بریتانیا بود که نیروهای فرانسوی و اسپانیایی را در نبرد ترافالگار در سال 1805 میلادی شکست داد. فرماندهی دریاسالار هوراتیو نلسون در رزم ناو ویکتوری، برتری نیروی دریایی انگلیس را رقم زد که تا جنگ جهانی دوم این موفقیت ادامه داشت. امروز می‌توان این کشتی جنگی بزرگ را در بندرگاه تاریخی پورتسموث مشاهده کرد.

ساخت ویکتوری در اسکله چاتم و در سال 1759 آغاز شد و از 2000 درخت بلوط برای ساخت بدنه آن استفاده کردند. کشتی Victory شش سال بعد با هزینه 63 هزار پوندی که معادل بیش از 10 میلیون پوند امروز است، راه اندازی شد. این کشتی 56 متر طول داشت و می‌توانست با بارگیری کامل به 2162 کیلوگرم برسد و 800 خدمه را حمل کند.

ویکتوری در جنگ استقلال آمریکا در سال 1778 میلادی به خدمت گرفته شد و توانست قدرت و آتش ویژه خود را به نمایش بگذارد. درگیری بزرگ بعدی که این کشتی در آن شرکت داشت، نبرد کبود کیپ سنت وینسنت در برابر ناوگان دریایی اسپانیا بود که منجر به پیروزی شد.

در آغاز جنگ‌های ناپلئونی در سال 1803 میلادی، نیروی دریایی بریتانیا، ویکتوری را به عنوان گل سرسبد کشتی‌هایش با فرماندهی دریاسالار هوراتیو نلسون عازم نبرد کرد. در 21 اکتبر 1805، نلسون ناوگانی را در کیپ ترافالگار رهگیری کرد و در این نبرد 6 ساعته جوی خون راه افتاد و 450 انگلیسی و بیش از 4000 فرانسوی و اسپانیایی کشته شدند.

در اوایل بعدازظهر، یک تک تیرانداز به نلسون در حالی که روی عرشه ویکتوری ایستاده بود شلیک کرد و باعث سوراخ شدن ریه او شد. گرچه زخم کشنده بود و شریان اصلی کاپیتان را قطع کرده بود، اما آن قدر زنده ماند که طعم پیروزی را در آن نبرد بچشد.

در گجت نیوز بخوانید: اولین تصاویر از تقابل جنگنده اف ۲۲ و اشیا مرموز پرنده را تماشا کنید جنگنده اف ۳۵ آمریکا برای اولین بار به موشک های ضد کشتی دوربرد مجهز شد با انواع ناوهای هواپیمابر جهان آشنا شوید هیچ زیردریایی قادر به پنهان شدن از دید تکنولوژی جدید چینی ها نیست