چرا موشک‌های هایپرسونیک از دست رادارها و پدافندها فرار می‌کنند؟
ارسال شده توسط: پوریا هاشم پور 11 مهر 1403 ساعت 17:00
استفاده از موشک‌های هایپرسونیک بر علیه مواضع دشمن، رهگیری و انهدام آنها را توسط سامانه های راداری و پدافندی غیرممکن می‌سازد؛ دلیل این موضوع چیست؟
طبق آخرین اخبار نظامی، همزمان با انجام عملیات «وعده صادق ۲» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر علیه مواضع نظامی رژیم اسرائیل، شاهد استفاده از موشک هایپرسونیک بومی فتاح بودیم. موشک فراصوت به سبب داشتن مکانیزم تهاجمی منحصر به فرد توسط هیچ رادار و سامانه پدافندی قابل شناسایی و انهدام نیست. در ادامه به معرفی موشک‌های هایپرسونیک و قابلیت رادارگریزی آن می‌پردازیم.
ناکامی سامانه های دفاعی در برابر موشک‌های هایپرسونیک
موشک‌های مافوق صوت هایپرسونیک پرتابه هایی هستند که می توانند با سرعت حداقل ۵ ماخ (بیش از ۶۶۰۰ کیلومتر بر ساعت) یا پنج برابر سرعت صوت حرکت کنند. یعنی 1.7 کیلومتر (1.05 مایل) در ثانیه یا 6174 کیلومتر (3836 مایل) در ساعت. برخی از موشک‌های بالستیک در حال حاضر به این سرعت‌ها می‌رسند، اما هایپرسونیک می‌تواند مسیری تصادفی را به سمت هدف مورد نظر خود پس از فرورفتن در جو زمین طی کند. همین موضوع شناسایی توسط سیستم های راداری و انهدام توسط سپرهای دفاعی پدافندی را بسیار دشوار و به نوعی غیرممکن می‌کند.
با این‌حال اگر فکر می‌کنید تنها سرعت مافوق صوت این موشک‌ها و انتخاب مسیری تصادفی برای برخورد، وجه تمایز موشک‌های هایپرسونیک با دیگر موشک های جنگی است، باید بگوییم که یک ویژگی عجیب و غریب فیزیکی، موشک‌های هایپرسونیک را از دید رادارها پنهان کرده تا نتوانند حتی قبل از برخورد موشک، آن را شناسایی کنند.
اولین فرضیه و یافته مربوطه به این ویژگی به دوران رقابت فضایی روسیه و چین در دهه ۱۹۶۰ میلادی بازمی‌گردد. زمانی که فضاپیماهایی مثل کپسول آپولو یا شاتل فضایی به زمین باز می‌گشتند، برای چند دقیقه حساس و سرنوشت‌ساز، ارتباط رادیویی با این فضاپیماها قطع و غیرممکن می‌شد. به این خاطر که فضاپیما با چنان سرعت بالایی در حال عبور از اتمسفر و حرکت به سمت زمین بود که گرمای خیلی شدیدی ایجاد می‌کرد.
ایجاد گرما در چنین سرعت‌های بالایی در کنار اصطکاک بین فضاپیما و جو، باعث از هم پاشیدن مولکول‌های هوا شده و همین موضوع، فضاپیما را در غلافی از پلاسما قرار می‌دهد. طبق گفته مرکز پلاسما و همجوشی موسسه فناوری ماساچوست آمریکا (MIT)، پلاسما، به عنوان حالت چهارم ماده شناخته می‌شود و در همراهی با سه حالت دیگر جامد، مایع و گاز عمل می‌کند. زمانی که مایعی می‌جوشد و با افزودن انرژی تبدیل به گاز می‌شود، گرم کردن یک گاز هم باعث ایجاد پلاسما شده که شبیه سوپی از ذرات با بار مثبت (یون‌ها) و بار منفی (الکترون‌ها) است.
بنا به اعلام بخش تشخیص هایپرسونیک نیروی دریایی آمریکا، این سوپ الکترونی می‌تواند باعث مسدود شدن رادار شود. غلاف پلاسما در اطراف فضاپیما، امواج رادیویی را جذب می‌کند و در نتیجه این فضاپیما برای سیستم‌های رادار نامرئی خواهد شد.
قابلیت تهاجم موشک‌های مافوق صوت در نقطه کور رادارها
یک محقق و فیزیکدان برجسته در آزمایشگاه امنیت هسته‌ای و سیاست‌گذاری MIT با نام دیوید رایت نیز معتقد است که بحث تشخیص رادارهای هایپرسونیک ممکن است فراتر از اینها باشد. مثلا این نگرانی وجود دارد که موشک‌های هایپرسونیک بتوانند در یک نقطه کور رادار حرکت کنند. رادارهای مستقر روی زمین که برای تشخیص موشک‌هایی که از فضا وارد می‌شوند طراحی شده، به دلیل انحنای زمین، در اسکن اتمسفر بالایی که سلاح‌های هایپرسونیک در آن پرواز می‌کنند، با محدودیت‌هایی مواجه هستند. این امر، تشخیص دوربرد گلایدری که از ارتفاع ۴۰ کیلومتری در فضای بالایی اتمسفر به پرواز در می‌آید را سخت و پیچیده می‌کند.
قدرت مانور موشک های هاپرسونیک به آنها امکان می‌دهد در طول پرواز مسیر پرواز را تغییر دهند و پیش‌بینی مسیر پرواز و هدف را دشوار می‌کند. آنها در ارتفاع کمتری نسبت به موشک های بالستیک پرواز می‌کنند، به این معنی که ردیابی آنها در فواصل طولانی با برخی از حسگرهای سطحی، مانند رادارهای خاص، دشوارتر است. موشک هایپرسونیک کروز می‌تواند تا نزدیکی هدف زیر سطح رادار پرواز کند و زمانی برای اصابت به هدف اوج بگیرد و خودش را آشکار کند که سیستم‌های پدافند، فرصت کافی برای محاسبه مسیر و شلیک موشک‌های پدافندی را پیدا نکنند.
همچنین بخوانید: معرفی موشک هایپرسونیک فتاح ؛ سلاح مخوف سپاه در حمله وعده صادق ۲ معرفی موشک بالستیک سجیل ؛ دردانه سپاه در حمله به اسرائیل اسرائیل در حمله به حوثی‌های یمن از یک سلاح مخفی استفاده کرد + ویدیو
