شیوع «آبله میمونی»؛ سفری از نخستین نشانه‌های بیماری تا دستیابی به واکسن موثر
از زمانی که این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۷۰ میلادی در انسان ظاهر شد، چندین اپیدمی ام‌پاکس عمدتاً در آفریقا رخ داده است.
این بیماری که در اصل آبله میمونی نامیده می‌شود از طریق تماس فیزیکی نزدیک با افراد یا حیوانات آلوده گسترش می‌یابد و باعث تب، دردهای عضلانی و ضایعات پوستی دردناک می‌شود.
این بیماری اولین بار در سال ۱۹۵۸ در یک میمون کشف شد. همچنین به ویروس کشنده آبله که در سال ۱۹۸۰ ریشه کن شد، مربوط است اما بسیار کمتر از آن باعث بیماری شدید می‌شود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که باید بیماری آبله میمونی را با عنوان «ام‌پاکس» نامید چرا که این عنوان را کمتر یک انگ تلقی می‌کند.
۱۹۷۰: مورد اول
به گفته سازمان جهانی بهداشت، این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو در انسان شناسایی شد.
دو نوع زیرسویه این ویروس وجود دارد شامل: کلاد ۱ (clade ۱) و کلاد ۲ (clade ۲).
۲۰۰۳: اولین شیوع در خارج از آفریقا
در ژوئن ۲۰۰۳، این بیماری برای اولین بار در خارج از آفریقا در ایالات متحده ظاهر شد.
اعتقاد بر این است پس از اینکه جوندگان انتقال یافته از غنا به ایالات متحده، سگ‌ها را آلوده کردند این بیماری گسترش یافته است.
در آن سال مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده ۸۷ مورد را گزارش کرد که ۲۰ مورد از آنها تایید شد اما هیچ تلفاتی نداشت.
۲۰۱۷: اپیدمی در نیجریه
سازمان جهانی بهداشت گفت: این بیماری در سال ۲۰۱۷ شیوع بزرگی را در نیجریه به همراه داشت با بیش از ۲۰۰ مورد تایید شده، ۵۰۰ مورد مشکوک و نرخ مرگ و میر در حدود ۳ درصد.
در طول ۵ سال بعد، موارد پراکنده ابتلا در سراسر جهان در مسافرانی که از نیجریه وارد کشورها شده بودند به ویژه در انگلیس، سنگاپور و ایالات متحده گزارش شد.
ماه مِه ۲۰۲۲: افزایش موارد ابتلا در خارج از آفریقا
از ماه مه ۲۰۲۲، کلاد ۲ در سراسر جهان گسترش یافت و بیشتر بر مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی داشتند در اروپا و ایالات متحده تأثیر گذاشت.
به نظر می‌رسد کلاد ۲ عمدتاً از طریق تماس نزدیک و طولانی مدت به ویژه مقاربت گسترش می‌یابد.
در ژوئیه ۲۰۲۲، سازمان جهانی بهداشت وضعیت اضطراری بهداشت عمومی را با نگرانی بین‌المللی اعلام کرد که بالاترین سطح هشدار آن است.
اقدامات مرتبط با واکسیناسیون و آگاهی بخشی در مورد بیماری در بسیاری از کشورها به کاهش تعداد موارد در سراسر جهان کمک کرد و سازمان جهانی بهداشت پس از گزارش ۱۴۰ مورد مرگ از حدود ۸۷ هزار و ۴۰۰ مورد ابتلا، این وضعیت اضطراری را در ماه مه ۲۰۲۳ لغو کرد.
۲۰۲۴: هشدار جهانی جدید
در سال ۲۰۲۴ یک اپیدمی جدید عمدتاً در جمهوری دموکراتیک کنگو گزارش شد.
علاوه بر کلاد ۱ که بیشتر کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سویه جدیدی در جمهوری کنگو به نام clade ۱b ظاهر شد. موارد ابتلا به Clade ۱b همچنین در بوروندی، کنیا، رواندا و اوگاندا به ثبت رسیده است که هیچ یک قبلا ام‌پاکس را شناسایی نکرده بودند.
به این ترتیب سازمان جهانی بهداشت در اواسط ماه اوت یک وضعیت اضطراری بین‌المللی دیگر اعلام کرد.
به گفته وزیر بهداشت جمهوری دموکراتیک کنگو، این کشور در مرکز شیوع بیماری ام‌پاکس قرار دارد و از ژانویه تاکنون بیش از ۳۰ هزار مورد ابتلا و همچنین ۹۸۸ مورد مرگ را ثبت کرده است.
بر اساس گزارش سازمان نظارت بر سلامت اتحادیه آفریقا، در ۳ اکتبر امسال (۲۰۲۴)، حدود ۳۴ هزار و ۲۹۷ مورد ناشی از همه سویه‌های این بیماری در ۱۶ کشور در سراسر این قاره از ماه ژانویه ثبت شده است.
به گزارش نشریه تخصصی «مدیکال اکسپرس»، اولین کمپین واکسیناسیون در ۱۷ سپتامبر در رواندا با هدف قرار دادن افراد در معرض خطر آغاز شد.
در جمهوری دموکراتیک کنگو یک کمپین واکسیناسیون هدفمند در ۵ اکتبر آغاز شد. این کشور ۲۶۵ هزار دز واکسن از اتحادیه اروپا و ایالات متحده دریافت کرده است.
در همین حال، آژانس بهداشت سازمان ملل روز جمعه اعلام کرد استفاده از اولین آزمایش تشخیصی ام‌پاکس را تایید کرده است، ابزاری کلیدی در کشورهایی که با شیوع این بیماری مبارزه می‌کنند.
این آزمایش که سنجش Alinity m MPXV نام دارد، امکان تشخیص ویروس ام‌پاکس از سواب‌های گرفته شده از ضایعات انسانی را فراهم می‌کند.
