انتخاب بهترین طرح درمان برای دندان های فشرده
داشتن یک لبخند صاف و منظم فواید بی نظیری برای سلامت دهان و ظاهر دارد. با این حال، فشردگی دندان ها یک مشکل شایع است که بیش از نیمی از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. به دلیل فضای ناکافی در فک ها ممکن است دندان ها کج شوند، پیچ بخورند، روی هم قرار گیرند یا نامرتب شوند. فشردگی از خفیف تا شدید متغیر است و گرچه معمولاً خطرناک نیست، اما می تواند منجر به بروز مشکلات بهداشت دهان و دندان و نگرانی های زیبایی شود. درک علل فشردگی دندان همراه با گزینه های درمانی موجود، این امکان را برای افراد آسیب دیده فراهم می کند تا برای دستیابی به لبخند مورد نظر خود انتخاب های آگاهانه ای داشته باشند.
چه چیزی باعث فشرده شدن دندان ها می شود؟
تعدادی از عوامل مختلف می توانند در ایجاد دندان های فشرده و نامرتب نقش داشته باشند، از جمله:
- اندازه و شکل فک – یکی از متداول ترین دلایل فشرده شدن دندان ها به دلیل اندازه و شکل فک ها است. اگر فک بالا و یا پایین خیلی کوچک باشد یا شکل غیر عادی داشته باشد، ممکن است به معنای واقعی کلمه فضای کافی برای قرار گرفتن مناسب همه دندان ها وجود نداشته باشد. اندازه و شکل فک در درجه اول توسط تأثیرات ژنتیکی و رشدی تعیین می شوند.
- اندازه دندان – برخی از افراد ممکن است به سادگی دندان هایی داشته باشند که برای اندازه فک آنها بیش از حد بزرگ باشند. دندان های بزرگ تر فضای بیشتری را اشغال می کنند و می توانند به مشکلات فشردگی، بویژه برای دندان های پیشین و نیش جلوی دهان منجر شوند.
- دندان های دائمی از دست رفته – وقتی دندان های دائمی به دلیل تروما، پوسیدگی یا بیماری پریودنتال از دست می روند، دندان های اطراف می توانند جابجا شده و به فضای تازه باز شده منحرف شوند. این جابجایی می تواند باعث همپوشانی یا فشار دادن دندان ها به یکدیگر شود و فشردگی را بدتر کند.
- دندان های نهفته – زمانی که دندان های دائمی زیر لثه نهفته می شوند یا درون استخوان های فک گیر می افتند، می توانند از رویش مناسب سایر دندان های دائمی جلوگیری کنند. نمونه های شایع آن دندان عقل یا نیش نهفته است که هرگز به طور کامل بیرون نمی آید. دندان نهفته نروییده همچنان از زیر لثه به دندان های مجاور فشار وارد می کنند و آنها را از موقعیت صحیح خود جابجا می کنند.
- از دست دادن دیر هنگام دندان های شیری – دندان های شیری قرار است به طور طبیعی و به موقع بیفتند تا این امکان برای دندان های دائمی فراهم شود تا جای آنها را بگیرند. اگر دندان های شیری در زمان عادی باقی بمانند، دندان های دائمی می توانند از نظم خارج شوند یا بیش از حد فشرده شوند.
- عادات مضر دهان و دندان – رفتارهای معمولی مانند مکیدن انگشت شست یا سبابه، جویدن ناخن و استفاده طولانی مدت از پستانک یا ضربه گیر لب می تواند فشار بیش از حد به دندان ها وارد کند. این نیروی ثابت می تواند دندان ها را از تراز خارج کند و فشردگی ایجاد کند.
- مشکلات تنفسی – تنفس مزمن از راه دهان به دلیل احتقان بینی یا انسدادهایی مانند بزرگ شدن آدنوئیدها و لوزه ها می تواند رشد مناسب فک و صورت را محدود کند و در نتیجه فضای ناکافی برای تراز کامل دندان ها ایجاد کند.
- درمان ارتودنسی پیش از بلوغ – در برخی موارد، اجازه دادن یا قرار دادن زود هنگام ابزارهای ارتودنسی مانند کشیدن زود هنگام دندان های شیری یا استفاده از فضا دهنده ها می تواند بعداً در نوجوانی یا بزرگسالی باعث فشردگی شود. زمان بندی مناسب درمان ارتودنسی ضروری است.
علائم و نشانه های مرتبط با دندان های فشرده
مشهودترین علامت فشردگی دندان، دندان هایی هستند که بوضوح کج هستند، روی هم رفته اند، پیچ خورده اند یا بد شکل به نظر می رسند. علائم خاص تر می توانند شامل موارد زیر باشند:
- دندان هایی که جلو آمده اند یا به نظر می رسند به سمت داخل فشار می آورند و تمیز کردن آنها دشوار است.
- لب پر شدگی، ترک خوردگی یا فرسایش ناهموار سطوح جونده به دلیل ناهمراستایی دندان ها
- شکاف و فاصله ناهموار بین دندان های خاص
- بوی بد دهان (هالیتوزیس) ناشی از افزایش انباشت پلاک در فضاهای تنگ
- دشواری در پاکسازی کامل بین دندان های به شدت فشرده
- آسیب، قرمزی یا تحریک بافت نرم داخل گونه و لثه ها ناشی از لبه های غیر معمول
- اختلالات گفتاری یا صدای سوت هنگام صحبت کردن
- درد فک، سر درد یا سردرد تنشی
- مشکلات بایت، جویدن یا اکلوژن به دلیل نامرتب بودن فک ها
- شکستگی یا دو نیم شدگی دندان به دلیل توزیع نابرابر نیروهای گاز گرفتن
در حالی که فشردگی خفیف دندان ها ممکن است خیلی واضح نباشد، فشردگی شدید – متوسط با بررسی بصری لبخند کاملاً آشکار است. بسیاری از مال اکلوژن های مرتبط با دندان های فشرده را می توان از طریق معاینات دندانپزشکی، تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس، عکس ها، قالب ها یا اسکن تشخیص داد. در بیشتر موارد، فشردگی به تدریج و با رویش دندان های دائمی به تدریج ایجاد می شود، گرچه ممکن است به طور ناگهانی پس از از دست دادن زود هنگام دندان های شیری یا درمان ارتودنسی نیز رخ دهد.
گزینه های متداول درمان ارتودنسی برای دندان های فشرده
ارتودنتیست ها طیف وسیعی از ابزارها و روش ها را برای افزایش عرض قوس دندانی و ایجاد فضای کافی برای قرارگیری صحیح دندان های فشرده دارند. برخی از متداول ترین انتخاب ها عبارتند از:
بریس های سنتی
بریس های دندانی فلزی به عنوان درمان استاندارد برای تراز کردن مجدد دندان های دارای فشردگی متوسط تا شدید باقی می مانند. با بریس ها، براکت های سفارشی نصب شده به سطح جلوی هر دندان چسبانده می شوند و یک سیم کمانی از میان براکت ها عبور می کند تا آنها را به یکدیگر متصل کند. متخصص ارتودنسی تقریباً یک بار در ماه، سیم کمانی را تنظیم می کند و به آن اجازه می دهد تا به تدریج نیروهای سبکی را به دندان ها اعمال کند تا به مرور زمان آنها را جابجا و صاف کند.
مزایای بریس های سنتی برای اصلاح فشردگی عبارتند از:
- برای طیف وسیعی از مشکلات فشردگی، از خفیف تا شدید، بسیار مؤثر است.
- نیروهای کاملاً قابل تنظیم بر اساس یک طرح درمان شخصی.
- کنترل دقیق جهت حرکت دندان را امکان پذیر می کند.
- نتایج صاف کردن بسیار ثابت و قابل پیش بینی ایجاد می کند.
- به طور همزمان سایر مشکلات مانند اوربایت و کراس بایت را اصلاح می کند.
- گزینه های زیبایی شناسی بهبود یافته مانند براکت های سرامیکی رنگی یا شفاف.
با بریس ها، به طور متوسط، طی ۱۲ تا ۲۴ ماه می توان دندان های فشرده را صاف کرد. موارد شدیدتر یا درمان های تکمیلی، به طورکلی خط زمانی را افزایش می دهند. رعایت بهداشت عالی دهان در طول درمان ارتودنسی برای جلوگیری از پوسیدگی و بیماری لثه بسیار مهم است زیرا بریس ها می توانند باعص انباشته شدن پلاک بیشتری شوند. همچنین ممکن است برخی از ناراحتی های دوره ای ناشی از تغییر موقعیت دندان ها و فشار روی مفاصل فک وجود داشته باشند.
الاینرهای دندانی شفاف
تری های الاینر پلاستیکی شفاف مانند اینویزیلاین برای تراز کردن دندان های نسبتاً فشرده، محبوبیت زیادی پیدا کرده اند. تری ها به صورت سفارشی به صورت سری تولید می شوند و هر کدام به صورت تدریجی دندان ها را به سمت تراز بیشتر حرکت می دهند. الاینرها باید بیشتر از ۲۰ ساعت در روز استفاده شوند و هر ۱ تا ۲ هفته با سری جدید تری ها تعویض شوند.
مزایای الاینرهای شفاف عبارتند از:
- برای تمیز کردن و خوردن آسان قابل بیرون آوردن هستند.
- برای بسیاری از محیط های اجتماعی روی دندان ها محافظه کارانه تر هستند.
- مانند بریس ها محدودیت غذایی ندارند.
- براکت یا سیم فلزی ندارند که بتوانند بافت های دهان را تحریک کنند.
- متوسط زمان درمان آنها کوتاه تر و حدود ۱۲ ماه است.
- پلاستیک صاف راحت و در برابر آسیب مقاوم است.
الاینرهای شفاف نسبت به بریس ها هزینه اولیه بالاتری دارند اما هزینه های تنظیم مکرر را ندارند. آنها به همکاری و مسئولیت پذیری عالی از جانب بیماران نیاز دارند. ممکن است نتایج درمان چندان دقیق نباشند یا موارد دشوارتر به اصلاح با بریس ها نیاز داشته باشند.
بریس های لینگوال یا پشت دندانی
بریس های لینگوال روی سطوح داخلی دندان ها نصب می شوند، و این باعث می شود که آنها در هنگام صحبت کردن و لبخند زدن از جلو کاملاً نامرئی باشند. براکت ها به پشت دندان ها چسبانده شده اند و سیم کمانی در امتداد سمت لینگوال داخلی قرار می گیرد.
مزایای استفاده از بریس های لینگوال برای دندان های فشرده عبارتند از:
- یک فرآیند صاف کردن کاملاً نامعلوم و محلفظه کارانه
- عدم تداخل در گفتار یا غذا خوردن
- توانایی ارائه کنترل دقیق مشابه بریس های لیبیال سنتی
معایب بریس های لینگوال این موارد هستند که به تکنیک بسیار حساس هستند تا به درستی قرار بگیرند. دسترسی و تنظیم سیم های کمانی نیز برای ارتودنتیست ها سخت تر است. بیماران اغلب ناراحتی بیشتری را گزارش می کنند، بخصوص در اوایل زمانی که زبان خود را به ابزار داخل دندانی عادت می دهند. زمان کلی درمان قابل مقایسه با بریس های معمولی است.
کشیدن دندان برای فشردگی
در برخی شرایط، کشیدن یک یا چند دندان در ارتودنسی دائمی می تواند به ایجاد فضای مورد نیاز برای تراز شدن دندان های فشرده باقی مانده کمک کند. این یک گزینه سریع تر و ارزان تر از بریس ها یا الاینرها به تنهایی است، اما چندین نقطه ضعف دارد:
- دندان های سالم بویژه دندان های پرمولر برای همیشه کشیده می شوند.
- به دلیل کمتر بودن تعداد دندان ها، می تواند شکل لبخند و نیمرخ صورت را تغییر دهد.
- پس از آن ممکن است همچنان به درمان ارتودنسی نیاز باشد.
- این فرصت را برای دندان ها فراهم می کند تا بعداً به تدریج به موقعیت فشرده برگردند.
در حال حاضر، کشیدن دندان بیشتر به برطرف کردن فشردگی خفیف تا متوسط در افراد بزرگسال محدود شده است. با این حال، کشیدن دندان های پرمولر برای ایجاد فضا، هنوز هم گاهی اوقات همراه با بریس ها برای نوجوانان با مشکلات فشردگی شدید ضروری است.
تکنیک های وسیع کردن قوس دندانی
برخی موارد فشرده را به جای کشیدن دندان، می توان با وسیع کردن عرض قوس های دندانی بالا و یا پایین برطرف کرد. این می تواند فضای اضافی مورد نیاز را برای تراز مناسب دندان ها ایجاد کند. دو روش متداول عبارتند از:
- وسیع کننده های کام – ابزارهایی که به دندان های عقب فک بالا چسبانده شده اند و به تدریج نیرویی رو به بیرون به کام وارد می کنند. این روش در طول زمان به طور ارتوپدی سقف دهان را وسیع می کند.
- سیم های کمانی با فنرهای وسیع کننده – سیم های ارتودنسی مخصوص که با فنرها یا پیچ های جک اسکرو طراحی شده اند تا به آرامی دندان های عقب را از هم جدا کنند. نسبت به وسیع کننده های کام کمتر تهاجمی هستند.
وسیع کننده های قوس های دندانی در کودکان یا نوجوانان در حال رشد، طول قوس دندانی را افزایش می دهند و بدون کشیدن دندان یا سایر روش های کاهش اندازه دندان های دائمی، امکان تراز کردن قوس های دندانی را فراهم می کنند. با این حال، پس از وسیع کردن هنوز عود ممکن است، بنابراین استفاده سختگیرانه از نگهدارنده پس از درمان بسیار مهم است.
عوامل کلیدی در انتخاب درمان دندان های فشرده
انتخاب گزینه درمانی ایده آل به چند معیار بستگی دارد:
- شدت فشردگی – موارد خفیف تر امکان انتخاب های درمانی بیشتری را فراهم می کنند، در حالی که فشردگی شدید اغلب به بریس هایی با کشیدن یا بدون کشیدن دندان نیاز دارند.
- سن بیمار – نوجوانان و کودکان در سن قبل از نوجوانی که فک آنها هنوز در حال رشد است می توانند فشردگی را راحت تر اصلاح کنند و از بریس ها بهره بیشتری ببرند. افراد بزرگسال بالای ۲۰ سال معمولاً الاینرهای شفاف یا بریس های لینگوال را ترجیح می دهند.
- عادات دهانی – اگر عادات مداوم مانند مکیدن شست یا جویدن ناخن با فشردگی ارتباط دارند، بریس ها برای متوقف کردن این رفتار بهتر هستند.
- سرعت مطلوب – بریس های سنتی سریع ترین راه برای تراز کردن دندان های فشرده هستند. الاینرهای شفاف سریع تر از گذشته هستند اما نمی توانند همان میزان دقت و کنترل را داشته باشند.
- همکاری – درمان با الاینرهای شفاف به استفاده روزانه مسئولانه از سوی بیماران نیاز دارد. بریس ها بیشتر به نظارت متخصص ارتودنسی متکی هستند.
- بودجه و هزینه – الاینرهای شفاف اغلب هزینه اولیه بیشتری دارند اما معمولاً هزینه کلی کمتری دارند زیرا هزینه های تکرار شونده کمتری دارند.
- سلامت دهان و دندان موجود – بریس ها می توانند همزمان مشکلات دیگر مانند فشردگی را برطرف کنند. که در درمان با الاینرها محدودتر است.
- سبک زندگی – الاینرها امکان انتخاب رژیم غذایی و فعالیت های انعطاف پذیرتر را فراهم می کنند. بریس ها محدودیت هایی را اعمال می کنند.
معاینه جامع ارتودنسی شامل تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس، عکس ها، قالب های دندانی و شبیه سازی کامپیوتری درمان به تشخیص علل خاص فشردگی کمک می کند. این داده ها این امکان را بوجود می آورند تا طرح درمان ایده آل با در نظر گرفتن مکانیک های ایده آل، مدت زمان، نیازهای نگهداری و در صورت لزوم فرایندهای تکمیلی ایجاد شوند.
در حالی که اغلب می توان دندان های فشرده را در عرض ۱۲ تا ۲۴ ماه در یک موقعیت هم تراز اصلاح کرد، زمان کل درمان بر اساس روش های انتخاب شده و شدت فشردگی اولیه متفاوت است. حفظ نتایج همچنین مستلزم استفاده طولانی مدت سختگیرانه از نگهدارنده پس از تکمیل بریس ها یا الاینرها است.
نتیجه گیری
اکثر افراد به دلیل عدم تطابق طبیعی بین اندازه دندان ها و فک خود، حداقل درجاتی از فشردگی دندان را دارند. گرچه به طور معمول فشردگی دندان ها خطرناک نیست، اما می تواند بر سلامت دهان و لبخند تأثیر منفی بگذارد. خبر خوب این است که ارتودنسی چندین گزینه درمانی مؤثر را برای تراز کردن دندان های فشرده ارائه می دهد، از جمله بریس ها، الاینرهای شفاف، کشیدن دندان و وسیع کردن قوس دندانی. با مداخله زمانبندی شده مناسب بر اساس مرحله رشد، همراه با روش های حفظ متعهدانه، می توان مزایای دندان های مرتب شده را در طولانی مدت حفظ کرد. این روش درمان یک عمر اعتماد به نفس با یک لبخند پویا را فراهم می کند.
