رازهای سلامتی برای زنان بالای ۴۰ سال: نکاتی که نباید نادیده بگیرید!
پزشکان می‌گویند دهه چهل سالگی، زمان بررسی فشار خون، کلسترول، وزن، فعالیت بدنی و بهره‌گیری از استراتژی‌های پیشگیری از بیماری است. تقریباً برای همه زنان، دهه ۴۰ آخرین دهه قاعدگی است، واقعیتی که می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای سلامتی آن‌ها در دهه‌های آینده داشته باشد.
دهه ۴۰ زمانی است که خطرات قلبی‌عروقی و سرطان شروع به افزایش می‌کنند، بنابراین سال بسیار مهمی برای بررسی وضعیت فعلی سلامت و ایجاد تغییرات لازم برای بهبود سلامتی است.
چهل سالگی زمان مهمی برای بهینه‌سازی فشار خون، کلسترول، وزن، فعالیت بدنی و همه اینهاست، چون پس از یائسگی، این موارد بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند. دهه ۴۰ دهه‌ایست که باید اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرید!
بیماری کرونری قلب علت اصلی مرگ و میر در زنان است و از هر ۱.۴۰ تا ۶۰ ساله، ۸ نفر حداقل یک عامل خطر برای بیماری قلبی دارند. اقدامات پیشگیرانه‌ی قدیمی برای کاهش خطر همچنان یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم است، به طور ایده‌آل حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت هوازی متوسط تا شدید و دو روز تمرینات تقویتی.
ورزش و رژیم غذایی سالم نیز راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان هستند. بنابراین اگر وارد دهه ۴۰ سالگی شده‌اید، حتما دو غربالگری سرطان را به مراقبت‌های معمول سلامت خود اضافه کنید: غربالگری سرطان سینه و روده بزرگ.
غربالگری سرطان سینه و روده بزرگ
خطر ابتلا به سرطان به تدریج در دهه ۴۰ آغاز می‌شود، بنابراین زنان باید غربالگری سرطان دهانه رحم را هر سه تا پنج سال یکبار ادامه دهند، اما غربالگری‌های دیگری را هم باید انجام داد تا از دو مورد از بزرگترین سرطان‌های کشنده برای زنان پیشگیری کرد: سرطان روده بزرگ و سرطان سینه.
زنان با خطر متوسط نخستین غربالگری سرطان روده بزرگ را در سن ۴۵ سالگی انجام دهند. در حالت ایده‌آل، این غربالگری باید کولونوسکوپی باشد: استاندارد طلایی برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ که باید هر ۱۰ سال یک بار تکرار شود!
احتمالاً ۹۰ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان روده بزرگ قابل‌پیشگیری هستند، اگر به موقع آن‌ها را بررسی کنیم و کولونوسکوپی با کیفیت بالا انجام شود. به این دلیل که کولونوسکوپی صرفاً به دنبال سرطان نیست و پولیپ‌هایی را شناسایی و حذف می‌کند که می‌توانند به سرطان تبدیل شوند.
گزینه‌های دیگری هم برای غربالگری سرطان روده بزرگ وجود دارد، از جمله آزمایش مدفوع سالانه، آزمایش مدفوع DNA هر یک تا سه سال (اگرچه این موارد نرخ مثبت کاذب بالاتری دارند)، و انواع دیگر آزمایش‌های تصویربرداری هر پنج سال یکبار.
اینها شاید ارجح به نظر برسند چون غیرتهاجمی هستند اما کولونوسکوپی تهاجمی است و نیاز به آمادگی قبل از عمل دارد. آزمایش‌های غیرتهاجمی فقط سرطان موجود را تشخیص می‌دهند در حالی که کولونوسکوپی هم تشخیص می‌دهد و هم جلوگیری می‌کند. اگر می‌خواهید از سرطان پیشگیری کنید، راه آن کولونوسکوپی با کیفیت بالا همراه با برداشتن پولیپ است.
توصیه‌ها در مورد زمان انجام نخستین ماموگرافی و سپس تکرار منظم آن در سال‌های بعد، در طول سال‌ها بارها تغییر کرده است. بزرگترین دلیلش این است که با افزایش شواهد بیشتر برای ارائه تصویر واضح‌تری از تعادل فواید و مضرات غربالگری، توصیه‌ها تغییر می‌کنند.
کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده (USPSTF) به تازگی توصیه خود را به‌روز کرده: نخستین ماموگرافی در سن ۴۰ سالگی انجام شود و پس از آن هر دو سال یک بار غربالگری شود.
درک این نکته مهم است که غربالگری سرطان علاوه بر فواید، مضراتی هم دارد. جدای از ناخوشایند بودن خود این روش، مضرات آن شامل خطر « مثبت کاذب » می‌شود (یعنی نتیجه آزمایش به طور نادرست حالتی {مثلاً سرطان} را نشان دهد که در واقع وجود ندارد).
این را نمی‌گوییم که زنان را از غربالگری منع کنیم، منظور ما اینست که زنان در معرض خطر متوسط نباید بیش از حد نیاز غربالگری کنند و بدانند که موارد مثبت کاذب ممکن است در کار باشد.
در مورد سرطان سینه، ممکن است از هر ۱۰ ماموگرافی، یک مورد ناهنجاری دیده شود و به شما توصیه شود آزمایش‌های اضافه انجام دهید. این بخشی از فرآیند غربالگری است، پس اگر چنین چیزی برای شما پیش آمد، شوکه نشوید و بدانید که عادی است!
یک راه کاهش احتمال «مثبت کاذب» اینست که اگر می‌توانید ماموگرافی دیجیتال سه‌بعدی کنید، چون اطلاعات بسیار بیشتری ارائه می‌دهد.
سلامت جنسی و باروری
اگرچه بسیاری از زنان در دهه ۴۰ سالگی همچنان بارداری و زایمان خواهند داشت، اما بیشتر آن‌ها با تمام شدن دهه ۳۰ این تجربیات را کنار می‌گذارند. اگر در تمام این مدت به طور منظم به پزشک زنان و مامایی مراجعه کرده باشید، پس می‌توانید از او بخواهید به شما کمک کند تا سلامت خود را به‌طور کلی بهینه کنید و برای اتفاقات پیش از یائسگی آماده شوید، چون در دوره زمانی منتهی به یائسگی، بدن به تدریج استروژن کمتری تولید می‌کند و پریودها کوتاه‌تر می‌شوند.
سلامت متابولیک و عروق
دهه ۴۰ زمان ارزیابی پیامدهای نامطلوب بارداری است، مثلاً دیابت بارداری، پری‌اِکلامپسیا یا اختلالات فشار خون بارداری، زایمان زودرس، اختلالات خلقی مربوط به بارداری (مانند افسردگی پس از زایمان) یا از دست دادن مکرر جنین. تمام این پیامدها می‌تواند خطر بیماری قلبی‌عروقی را افزایش دهد، بنابراین باید مراقب فشار خون، قند خون و کلسترول خود باشید!
اگر فشار خون شما کمتر از ۱۲۰/۸۰ باشد، باید حداقل هر دو سال یک بار آزمایش شوید، اما در صورت ابتلا به فشار خون بالا، باید سالانه غربالگری کنید.
به طور مشابه، بررسی کلسترول فقط باید هر پنج سال یکبار انجام شود، مگر اینکه اعداد آزمایش بالاتر از حد طبیعی باشند، در این صورت به غربالگری مکرر نیاز دارید. غربالگری دیابت را باید در ۳۰ سالگی آغاز کنید و این کار را ادامه دهید.
برخی زنان در دهه ۴۰ ممکن است دچار مشکلات تیروئیدی شوند که گاهی با بارداری آشکار می‌شود. اگر علائم پرکاری یا کم‌کاری تیروئید داشتید، با پزشک خود درباره ضروروت مراجعه به آزمایشگاه تیروئید یا ارجاع به یک متخصص غدد، صحبت کنید.
علائم پرکاری تیروئید : کاهش وزن غیرقابل توضیح، ضربان قلب سریع، تعریق بیش از حد یا عدم‌تحمل گرما، تورم در گردن، لرزش دست‌ها، ضعف عضلانی، مشکل در خواب و عصبی بودن یا تحریک‌پذیری
علائم کم‌کاری تیروئید : خستگی، افزایش وزن، عدم‌تحمل سرما، درد مفاصل یا عضلانی، خشکی پوست، نازک شدن مو، علائم افسردگی و کند شدن ضربان قلب
مراقبت‌های ناحیه صورت
همه باید در سن ۴۰ سالگی معاینه اولیه چشم را انجام دهند و سپس بر اساس نتیجه معاینه، سابقه خانوادگی و علائم، این معاینات را تکرار کنند.
دو بار در سال برای بررسی بهداشت دهان توسط دندانپزشک برنامه‌ریزی کنند. اگر در بهداشت دهان و دندان ضعیف عمل می‌کنید (مثلاً بطور مرتب نخ دندان نمی‌کشید) بیش از دو بار در سال باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
بسیاری از زنان در دهه ۴۰ متوجه تغییرات پوستی خود می‌شوند، از جمله شروع چین و چروک‌های ظریف، چون قابلیت ارتجاعی و رطوبت پوست کاهش می‌یابد و در نتیجه پوست خشک‌تر و کمی نازک‌تر می‌شود.
هیچ توصیه جهانی برای انجام غربالگری سرطان پوست در دهه ۴۰ سالگی برای همه وجود ندارد. کسانی که دارای عوامل خطر سرطان پوست هستند، مانند سابقه قرار گرفتن در معرض آفتاب زیاد یا کسانی که سابقه خانوادگی ملانوم یا سرطان‌های پوست غیر ملانومی دارند، بهتر است مراقب هر گونه خال یا تغییر رنگ مشکوک باشند (دقت به خال‌ها یا تغییررنگ‌ها شامل همه افراد می‌شود!).
توصیه می‌شود در دهه ۴۰ سالگی از رتینول در روتین مراقبت از پوست خود استفاده کنید تا اثرات آسیب آفتاب به پوست را کمرنگ کند. مثل همیشه، مهمترین بخش مراقبت از پوست، محافظت در برابر آفتاب با استفاده منظم از ضدآفتاب است. حتی اگر کرم‌پودر آرایشی شما حاوی ضدآفتاب باشد، اغلب حاوی فیلترهایی است که به اشعه‌ها اجازه عبور می‌دهد، پس بهتر است یک کرم ضدآفتاب معمولی زیر کرم‌پودر استفاده کنید.
واکسن‌ها
در نهایت، نباید فرصت واکسن زدن را نادیده بگیرد تا از بیماری‌های عفونی که با ایمن‌سازی به‌موقع قابل‌پیشگیری هستند، جلوگیری کنید. به زدن سالانه واکسن آنفولانزا و کووید-۱۹ ادامه دهید تا خطر عوارض و بستری شدن در بیمارستان ناشی از این بیماری‌ها را کاهش دهید. این واکسن‌ها به‌ویژه برای افرادی که عوامل خطر خاصی مانند چاقی یا فشار خون بالا دارند، مهم هستند، اما حتی افراد میانسال که هیچ بیماری ندارند، ممکن است به دلیل آنفولانزا یا عفونت‌های کووید در بیمارستان بستری شوند.
دهه ۴۰ آخرین فرصت زنان برای دریافت واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) برای کاهش خطر عفونت ناشی از ۹ سویه HPV است که تقریباً مسبب همه سرطان‌های دهانه رحم و بسیاری از سرطان‌های فرج، واژن، مقعد و دهان است. میزان سرطان دهانه رحم در زنان ۳۰ تا ۴۴ساله در حال افزایش است با این حال زنان می‌توانند تا سن ۴۵ سالگی واکسن HPV را دریافت کنند.
