پایان جهان: قصه‌ای از سرانجام اسرارآمیز کیهان
ارسال شده توسط: امیرحسین کریم نژاد 03 آبان 1403 ساعت 16:11
دانشمندان در رابطه با نحوه مرگ زمین مطمئن هستند؛ اما در رابطه با پایان جهان هستی چند سناریو مختلف مطرح است. سناریوهایی که وحشتناک، ناگهانی و دور از انتظار به‌نظر می‌رسند.
در فرهنگ‌های مختلف دیدگاه‌های گوناگونی پیرامون پایان جهان هستی وجود دارد. در اغلب آنها فاجعه‌ای ناگهانی رخ می‌دهد و پس از آن گروهی در آرامش و گروهی در عذاب زندگی خواهند کرد. البته بیشتر دیدگاه‌های فرهنگی بر پایان انسان و کره زمین متمرکز هستند؛ اما ما امروز می‌خواهیم مسئله نابودی جهان هستی را بررسی کنیم. برخی دانشمندان تصور می‌کنند که پس از جهان کنونی مرگی تاریک همه‌جا را فرا می‌گیرد و برخی دیگر نیز احتمال آغاز جهانی دیگر با مشخصات کاملا متفاوت را دور از انتظار نمی‌دانند.
نگاهی به ۴ سناریوی مختلف در رابطه با نابودی و پایان جهان هستی
سرنوشت کره زمین کاملا مشخص است. اگر یک سیارک سرگردان به ما برخورد نکند، خورشید زمین را نابود خواهد کرد. این اتفاق نیز به‌خاطر تبدیل شدن خورشید به یک غول سرخ رخ می‌دهد. تقریبا ۱.۳ میلیارد سال دیگر زمین غیرقابل سکونت می‌شود و حدود ۵ میلیارد سال دیگر نیز کاملا برشته خواهد شد. گرچه در رابطه با پایان جهان هستی چند نظریه مختلف وجود دارد.
گسترش بی‌پایان و رسیدن به جهانی مرده
وقتی صحبت از پایان جهان هستی می‌شود، نکته مهم تعادل بین گسترش جهان و نیروی گرانش است. در یک سناریو نیروی گرانش قادر نخواهد بود جلوی گسترش جهان را بگیرد. در نتیجه کیهان تا بی‌نهایت منبسط می‌شود. این اتفاق سبب می‌شود که انرژی به‌صورت یکسان در جهان پخش شده و کیهان تاریک‌تر و سردتر شود. فاصله بین ذرات آنقدر زیاد می‌شود که حتی سیاه‌چاله‌ها نیز نمی‌توانند چیزی را در گرانش خود اسیر کنند. در نتیجه پس از گذشت میلیاردها سال بخار می‌شوند.
در چنین جهان ترسناکی هیچ اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد و زمان دیگر معنی ندارد. تمامی ستاره‌‌ها و سیاره‌ها مرگ را تجربه می‌کنند و دیگر شاهد تولد هیچ جرم کیهانی خاصی نیستیم.
بازگشت به نقطه آغازین
در سناریو دوم گرانش آنقدر قوی هست که می‌تواند در نهایت بر گسترش جهان غلبه کند. بدین‌ترتیب یک روز بالاخره جهان شروع به جمع‌شدن می‌کند. جهان آنقدر فشرده خواهد شد که به شکل یک توپ کوچک در می‌آید. هرچند که این پایان جهان هستی نیست. چراکه گرانش همچنان به فشار خود ادامه می‌دهد و در آخر کل جهان هستی درون نقطه‌ای به‌نام تکینگی قرار می‌گیرد.
دانشمندان باور دارند که جهان در ابتدا از نقطه‌ای فوق‌العاده فشرده آغاز شده است و در آخر نیز به همان باز می‌گردد. اینجا دیگر بحث یوفو و موجودات فضایی اهمیتی ندارد؛ زیرا هیچ تمدن پیشرفته‌ای قادر به فرار نخواهد بود. به‌بیانی دیگر تمامی ماده و انرژی موجود در جهان در یک نقطه جمع می‌شوند.
از هم گسیختگی به‌لطف انرژی تاریک
سناریو سوم در رابطه با پایان جهان به انرژی تاریک مربوط می‌شود. البته دانشمندان هنوز در رابطه با ماهیت ماده و انرژی تاریک مطمئن نیستند، اما فکر می‌کنند که نرخ گسترش جهان به‌خاطر انرژی تاریک در حال افزایش است. به باور دانشمندان گسترش جهان آنقدر شدت خواهد گرفت که در نهایت بر تمامی نیروهای موجود غلبه خواهد کرد.
در این حالت ماده و همچنین بافت فضا-زمان دچار از هم گسیختگی شده و نابود می‌شوند. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که چنین اتفاقی حدود ۲۲ میلیارد سال دیگر رخ می‌دهد.
پایان جهان هستی با کمک ذره خدا
تاکنون تمامی نظریه‌های مربوط به پایان جهان هستی روی عظمت کیهان متکی بودند. هرچند که نظریه چهارم بر پایه یکی از کوچکترین بخش‌‌های این جهان یعنی ذره بنیادی بوزون هیگز استوار است. بوزون هیگز به تمامی ذرات جهان جرم می‌بخشد و در واقع جهان را تعریف می‌کند. این ذره بنیادی با نام ذره خدا نیز شناخته می‌شود. برهم‌کنش ذرات مختلف با میدان هیگز باعث می‌شود که جهان و نیروهای آن به‌شکل کنونی وجود داشته باشند. به همین‌خاطر است که قوانین فیزیک در تمامی نقاط جهان یکسان هستند.
جالب اینجاست که وجود این ذره در سال ۱۹۶۴ پیش‌بینی شده بود، اما وجود آن در سال ۲۰۱۲ اثبات شد. بررسی‌های دانشمندان نشان داد که جرم بوزون هیگز به ۱۲۵.۱ گیگاالکترون ولت می‌رسد. این میزان ۱۳۳ برابر بیشتر از پروتون است. همین نیز سبب شده که دانشمندان نگران شوند. در واقع جرم ذره خدا باعث می‌شود که به‌شکل بسیار خطرناکی در آستانه ناپایداری باشد. یک ناپایداری وحشتناک که می‌توان پایان جهان هستی را رقم بزند.
برای درک مسئله ناپایدار بودن جهان هستی به یک مثال ساده در رابطه با میدان هیگز توجه کنید. یک توپ را در نظر بگیرید که از کوهی به سمت پایین حرکت می‌کند. توپ در میان راه در یک دره کوچک قرار می‌گیرد. در این حالت توپ در حالت پایداری قرار دارد؛ اما به پایین‌ترین سطح انرژي یعنی پایین کوه نرسیده است. میدان هیگز نیز ممکن است در چنین شرایطی قرار داشته باشد.
فیزیکدان‌ها به این حالت فراپایدار می‌گویند و انرژی پس‌زمینه ایجاد شده در نتیجه آن را نیز خلاء کاذب نامگذاری کرده‌اند. در لحظه بیگ‌بنگ جهان هستی آنقدر داغ و متراکم بود که میدان هیگز عمل نمی‌کرد. میدان هیگز در همه‌جا صفر بود و هیچ ذره‌ای جرم نداشت. هرچند که در یک لحظه وضعیت میدان هیگز تغییر کرد و جهان هستی با مشخصات کنونی به‌وجود آمد.
حالت خاص میدان هیگز باعث شد که جهان هستی با ویژگی‌ها و جزئیات کنونی شکل گیرد. به خاطر همین میدان است که پروتون نسبت به نوترون وزن کمتری دارد و مواد مختلف پایدار هستند. در نتیجه اگر میدان هیگز از وضعیت کنونی خارج شود پایان جهان هستی رقم می‌خورد. بررسی‌ها و محاسبات دانشمندان نشان می‌دهد که میدان هیگز در پایدارترین حالت خود قرار ندارد و در میانه راه گیر کرده است. به همین‌خاطر ممکن است روزی از حالت فراپایدار کنونی خارج شده و به حالت پایدارتری برسد.
مرگ از طریق حبابی ترسناک
پس از چنین رخدادی دیگر فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی وجود نخواهند داشت. چراکه جهان هستی به پایان خود می‌رسد و جهان جدیدی شکل می‌گیرد. در جهان جدید موجودی به‌نام انسان وجود ندارد که بتواند آن را با حالت پیشین مقایسه کند. چراکه بافت تمامی ذرات دچار تغییر می‌شود. دانشمندان معتقد هستند که اگر چنین اتفاقی رخ بدهد، پایان جهان هستی ابتدا با یک حباب آغاز خواهد شد.
در این حباب قوانین کنونی جهان نابود شده‌اند و قوانین جدیدی حاکم هستند. ماده و انرژی یا ماهیت دیگری دارند یا دیده نمی‌شوند. حتی ممکن است نیروهای اساسی طبیعت مثل گرانش یا الکترومغناطیس دیگر وجود نداشته باشند. حباب گسترش پیدا می‌کند و با سرعت نور هر چیزی که در مسیر خود قرار دارد را به نابودی می‌کشاند.
دانشمندان حتی احتمال می‌دهند که چنین اتفاقی در گوشه‌ای از جهان آغاز شده باشد و در نهایت به ما برسد. نکته عجیب اینجاست که ما متوجه چنین رخدادی نخواهیم شد؛ چراکه جهانمان در یک لحظه نابود می‌شود. توجه داشته باشید که انسان هنوز نتوانسته ابعاد جهان را به‌صورت دقیق درک کند. در بخش قابل مشاهده جهان هستی ۲ ترلیون کهکشان وجود دارد که ما تنها در یکی از آنها زندگی می‌کنیم.
بدین‌ترتیب اصلا بعید نیست که پایان جهان هستی به‌واسطه ذره خدا در یک نقطه آغاز شده باشد و پس از مدتی به ما برسد. این حباب شاید چند میلیارد سال دیگر کهکشان راه شیری را نیز درگیر خود کند.
دانشمندان مطمئن نیستند که کدام‌یک از سناریوهای پایان جهان در نهایت رخ خواهد داد. هرچند با توجه به عمر تقریبا ۱۴ میلیارد ساله جهان هستی و تاریخچه بسیار کوتاه حضور انسان، به‌نظر می‌رسد که چندان مهم نباشیم. به‌بیانی دیگر پایان انسان بسیار زودتر از پایان جهان هستی رقم خواهد خورد و ما چنین رخداد ترسناکی را مشاهده نخواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: استیون هاوکینگ پایان جهان را چگونه پیش بینی کرد چرا این دانشمند عقیده دارد سال ۲۰۲۶ پایان جهان خواهد بود پیشگویی پایان جهان توسط ایزاک نیوتن؛ ۳۶ سال دیگر!
