آیا استرس واقعاً جادوی خاکستری برای موهای شماست؟
ارسال شده توسط: امیرحسین کریم نژاد 04 آبان 1403 ساعت 17:40
افراد زیادی فکر می‌کنند که بین استرس و سفید شدن مو ارتباط مستقیم وجود دارد. یا اینکه کندن موی سفید باعث افزایش تعداد آنها خواهد شد. آیا علم چنین مواردی را تایید می‌کند؟
اولین موهای سفید معمولا بین بیست تا پنجاه سالگی پدیدار می‌شوند. برای مردها موهای سفید ابتدا در خط ریش و اطراف گیجگاه و برای خانم‌ها در بخش جلویی سر ظاهر می‌شوند. سرعت سفید شدن مو نیز معمولا بین سنین ۵۰ تا ۶۰ سالگی شدت می‌گیرد؛ اما آيا استرس ارتباطی با سفید شدن مو دارد؟ حتما شما نیز شنیده‌اید که برخی افراد می‌گویند موهای آنها به‌خاطر فشار روانی شدید سفید شده است. بیایید یکبار برای همیشه مسئله را به‌صورت علمی بررسی کنیم.
دیدگاه علم در مورد ارتباط بین سفید شدن مو و استرس
هر تار مو توسط یک فولیکول ایجاد می‌شود. یک دستگاه پوستی که دارای دو نوع سلول بنیادی کراتینوسیت و ملانوسیت است. سلول اول وظیفه تولید کراتین را بر عهده دارد که برای ساختن و بازتولید تارهای مو ضروری محسوب می‌شود. سلول دوم نیز ملانین را تولید می‌کند که برای رنگ پوست و مو نقشی تعیین‌کننده دارد.
بدن انسان دارای دو نوع ملانین به‌نام‌های یوملانین و فئوملانین است. یوملانین رنگدانههای سیاه و قهوه‌ای را تولید می‌کند و فئوملانین مسئولیت تولید رنگدانههای قرمز و زرد را بر عهده دارد. در واقع این میزان ملانین‌های مختلف است که رنگ موی فرد را مشخص می‌کند. پس چه اتفاقی باعث سفید شدن مو می‌شود و استرس چه نقشی در آن دارد؟ همزمان با افزایش سن فعالیت سلول‌های بدن کاهش پیدا می‌کند. این وضعیت کاملا عادی قلمداد می‌شود.
فعالیت کمتر در فولیکول مو به‌معنی تولید ملانین و کراتین کمتر است. به همین‌خاطر است که با افزایش سن شاهد سفید شدن و ریزش مو هستیم. جالب است بدانید که مو سفید ضخیم‌تر و مقاوم‌تر است و رشد سریع‌تری هم دارد. هرچند در عوض انرژی بیشتری مصرف می‌کند. البته استرس به‌شکل متفاوتی منجر به سفید شدن مو می‌شود. استرس اکسیداتیو به فولیکول‌های مو آسیب می‌زند و سبب می‌شود که سلول‌های بنیادی دیگر ملانین تولید نکنند.
سفید شدن مو به‌خاطر استرس اکسیداتیو
استرس اکسیداتیو در نتیجه عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و پاداکسنده‌ها در بدن ایجاد می‌شود. البته در این زمینه عوامل مختلفی تاثیرگذار هستند. اول از همه فشار و استرس روانی می‌تواند سبب استرس اکسیداتیو در بدن شود. در گام بعدی بیماری‌های خودایمنی و عوامل محیطی مثل آلودگی و اشعه فرابنفش تاثیرگذار هستند. حتی سیگار کشیدن و مصرف مواد نیز می‌تواند تاحدودی سبب استرس اکسیداتیو و در نتیجه سفید شدن مو شود.
بررسی‌های دانشمندان نشان می‌دهد که سلول بنیادی ملانوسیت نسبت به کراتینوسیت حساسیت بیشتری دارد. به همین‌خاطر است که افراد معمولا ابتدا دچار سفید شدن و سپس ریزش مو می‌شوند. جالب اینجاست که تاثیر استرس در افراد جوان می‌تواند زودگذر باشد. به این‌صورت که استرس ابتدا باعث سفید شدن مو می‌شود؛ اما پس از پایان موقعیت استرس‌زا ممکن است رنگ مو تغییر کند.
حالا که تاثیر استرس در سفید شدن مو را بررسی کردیم، بیایید چند مورد از باورهای رایج در رابطه با سفیدی مو را نیز زیر ذره‌بین علم قرار دهیم.
کندن موهای سفید و افزایش تعداد آنها
حتما شنیده‌اید که افراد قدیمی می‌گویند نباید موهای سفید را کند. چراکه اینکار باعث افزایش موهای سفید خواهد شد. هرچند که چنین باوری ریشه علمی ندارد. وقتی مو خود را بکنید، متوجه می‌شوید که یک برآمدگی کوچک در انتهای آن وجود دارد. به این قسمت ریشه یا پیاز مو گفته می‌شود. در واقع کندن مو باعث می‌شود که ریشه آن از فولیکول جدا شود؛ اما شما نمی‌توانید فولیکول را از پوست سر خارج کنید. همچنین هر فولیکول فقط مسئول رویش یک تار مو است.
بدین‌ترتیب اگر یک تار مو سفید را بکنید، فقط یک تار موی سفید دیگر به‌جای آن رشد می‌کند. گرچه نکته مهم اینجاست که کندن مکرر موهای سر می‌تواند باعث سفید شدن آنها شود. وقتی موهای سر خود را می‌کنید، انرژی زیادی صرف رشد مجدد آنها می‌شود. اگر اینکار تکرار شود، سلول‌های تولید‌کننده ملانین آسیب دیده و دیگر توانایی انجام وظیفه خود را ندارند.
همین نیز سبب می‌شود که تعداد موهای سفید شما افزایش پیدا کند.
سفید شدن مو در یک شب
در داستان‌های زیادی گفته شده که استرس و غم شدید باعث سفید شدن مو فردی در طول یک شب شده است. معروف‌ترین نمونه نیز به مری آنتوآنت، واپسین ملکه فرانسه پیش از انقلاب مربوط می‌شود. گفته می‌شود که موهای وی شب پیش از اعدام با گیوتین کاملا سفید شده بود. گرچه این داستان صرفا یک افسانه است.
ملانین موجود در موهای انسان از نظر شیمیایی پایدار است. به همین‌خاطر امکان ندارد که به‌صورت فوری تغییر کند. استرس شدید می‌تواند سبب خالی شدن سلول‌های بنیادی ملانوسیت در موش و سفید شدن مو شود؛ اما توجه داشته باشید که نتیجه این اتفاق در لحظه ظاهر نمی‌شود. در عوض موی سفید را می‌توان پس از رشد مشاهده کرد. آن هم با نرخ ۱ سانتی‌متر در ماه آشکار می‌شود.
علاوه بر این، تمامی موهای سر به‌صورت همزمان در بازه رشد قرار ندارند. به همین‌خاطر ممکن نیست که استرس باعث سفید شدن تمام موهای یک فرد در مدتی کوتاه شود.
تاثیر منفی رنگ کردن مو
برخی معتقد هستند که رنگ کردن مو باعث می‌شود زودتر از حالت طبیعی سفید شود. این باور تا حدودی درست است. اگر از رنگ‌های موقت استفاده کنید، خطری شما را تهدید نمی‌کند. چراکه این رنگ‌ها صرفا پوششی برای تار مو هستند و ساختار آن را تغییر نمی‌دهند. هرچند که ماجرای رنگ‌های دائمی فرق دارد. این رنگ‌ها با استفاده از هیدروژن پراکسید باعث واکنش شیمیایی در مو می‌شوند.
جمع شدن هیدروژن پراکسید و دیگر مواد شیمیایی در فولیکول نیز سبب می‌شود که ملانوسیت و کراتینوسیت آسیب ببینند. این اتفاق در نهایت به سفید شدن و ریزش مو منجر خواهد شد.
تفاوت رنگ‌های مختلف مو با افزایش سن
فرآیند تولید رنگدانههای قهوه‌ای و مشکی نسبت به رنگدانههای زرد و قرمز پیچیده‌تر است و انرژی بیشتری می‌طلبد. به همین‌خاطر افزایش سن و کاهش فعالیت سلول‌های بنیادی تاثیر کمتری روی افراد با رنگ موی روشن دارد. همچنین استرس کمتر سبب سفید شدن مو این افراد می‌شود.
در کنار همه این موارد عوامل ژنتیک نیز نقش بسیار مهمی در سفید شدن مو دارند. طبیعتا شما نمی‌توانید روی عوامل ژنتیک تاثیرگذار باشید؛ اما می‌توان با برخی اقدامات جلوی سفید شدن زودهنگام مو را گرفت. داشتن یک سبک زندگی سالم، کاهش استرس، سیگار نکشیدن، عدم مصرف زیاد الکل و قرار نگرفتن در معرض اشعه فرابنفش می‌توانند در این زمینه مفید باشند.
عمچنین در رژیم غذایی شما باید مقدار کافی ویتامین B12، آهن، کلسیم و روی وجود داشته باشد. چراکه همه اینها در تولید ملانین و سلامت مو تاثیرگذار هستند.
بیشتر بخوانید: بهترین راه های کاهش استرس از زبان دانشمندان و متخصصان یک خواب خوب شبانه از نظر دانشمندان چه شکلی است؟ ۸ اشتباه که می‌توانند زمینه ساز شکست یک زندگی و طلاق شود
