کشف آثاری از دوره ساسانی تا قرن هشتم در شهر خونج
تیم باستان‌شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز در محل شهر تاریخی خونج (آق کند امروزی) فعالیت خود را آغاز کرد و ضمن انجام گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه، موفق به کشف آثار از دوره ساسانی تا قرن هشتم ه.ق در این شهر شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مهدی کاظم‌پور سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اعلام این خبر گفت: مطالعات باستان‌شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز در خونج تاریخی (کاغذکنان و آق کند) آغاز و طی این گمانه‌زنی که اولین فعالیت باستان‌شناسی در این محوطه است، شواهدی از فضاها و تزیینات معماری، سکه‌های متعلق به اوایل دوره اسلامی، گونه‌های مختلف سفال اسلامی (از جمله زرین‌فام، مینایی و لاجوردین)، قطعات شیشه و همچنین تجهیزات مرتبط با کوره‌های سفالپزی یافت شد.
او تصریح‌کرد: خونج یکی از شهرهای تاریخی و تجاری ایران است که در قدیمی‌ترین منبع جغرافیایی تاریخی «حدود العالم من المشرق الی المغرب»، به صورت «خونه » و منابع تاریخی دیگر مانند معجم البلدان یاقوت به صورت «خونج» و در سند ملکی متعلق به تاریخ ۹۷۱ هجری قمری به صورت «خوانج» و در سند دیگری که در تاریخ ۱۲۷۱ هجری قمری تحریر یافته «کاغذکنان مشهور به آقکند» نوشته شده است.
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه وسعت این شهر ۸۵ هکتار است که به لحاظ گاهنگاری و اهمیت، در ردیف شهرهای مهم دوره اسلامی ایران قرار می گیرد اظهارکرد: این شهر دقیقا در مرکز تلاقی جاده ابریشم قرار گرفته و به عنوان دروازه ورود به آذربایجان نیز توصیف شده است، افضل‌الدین محمد خونجی یکی از عالمان قرن ششم هجری این شهر است که سلطان ایوبی مصر او را به دربار خود دعوت کرده است.اسکان آلب ارسلان و پس از آن سعدلوها در این شهر (که شاهنامه بزرگ سعدلو متعلق به آنهاست)، از مهمترین اتفاقات بزرگ آن به شمار می‌آید.
کاظم‌پور افزود: یکی از تولیدات مهم این شهر در قرون پنجم و ششم هجری « سفال آق کند » بوده است که امروزه یکی از مهمترین مباحث روز باستان‌شناسی دنیا به حساب می‌آید. محققان و باستان‌شناسان سفال نوع آق کند را تولید محلی این شهر قلمداد می‌کنند که از طریق جاده ابریشم تجارت می‌شده است. این شهر به دلیل قرارگیری در مسیر مواصلاتی ابریشم یکی از اولین شهرهای ایران است که پس از حمله مغول ویران و به آتش کشیده می‌شود به همین دلیل ویرانی‌های آن در میان بومیان منطقه به « شهر سوخته » مشهور هست.
