توزیع رایگان زمین به فولادی‌ها در ازای ساخت نیروگاه/ آیا زمین مجانی، راه حل ناترازی انرژی است؟
ازطرفی دیگر نتوانسته‌ایم روی بازسازی ایستگاه‌های گازی، استخراج گاز و ساخت نیروگاه‌ها کار کنیم بنابراین شاهدهستیم که مساله کمبود انرژی افزایش پیدا کرده و فولادی‌ها را با درد سر جدی مواجه می‌کند.
در حال حاضر ۲۰درصد گاز احیای مستقیم را قطع کرده‌اند و به نظر می‌رسد که قرار است که این عدد در پیک زمستان به ۵۰درصد هم برسد؛ به عبارتی گفته می‌شود که اگر ۲۰درصد محدودیت مصرف برای شرکت‌ها اجرایی شود آنها می‌توانند با ظرفیت ۸۰درصدی فعالیت خود را ادامه دهند اما محدودیت‌های بیش از ۲۰درصد برای صنعت فولاد عواقب زیادی برای بسیاری از صنایع دارد چرا که بسیاری از صنایع وابسته به صنعت فولاد هستند و با اعمال محدودیت برای مصرف انرژی تعداد بیشماری از صنایع ضربه می‌خورند. با این آمارها به نظر می‌رسد که فولادی‌ها حداقل چیزی حدود ۲میلیون تن در همین چند ماه نسبت به توانشان کاهش تولید داشته باشند.
درخصوص حل این مشکل به باور کارشناسان، بسیاری از شرکت‌ها تمایل دارند که در بخش انرژی سرمایه‌گذاری کنند اما مساله این است که دولت نباید چوب لای چرخ آنها بگذارد. در این زمینه پیشنهاد می‌شود که دولت زمین مجانی به آنها واگذار کند و البته تعهد بگیرد که فعالان اقتصادی هم نیروگاه‌های تجدید‌پذیر راه‌اندازی کنند. در ادامه شرایط را برای سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کند و به شرکت‌های خارجی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند بها بدهد؛ تاکید می‌شود که در این زمینه اگر ۱۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم، کل مشکل انرژی کشور حل وفصل شده و همین مساله باعث می‌شود که حداقل ۸۰درصد معضلات کل کشور حل شود و از نظر تولید، اشتغالزایی و صادرات به رویه مثبتی برسیم.
در این خصوص سیدرضا شهرستانی، عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه خبر قطعی برق خانگی موضوعی بود که به فعالان صنعتی و معدنی امید داد، گفت: مسلما همه جای دنیا اینطور است که برق مناطقی که مصرف‌کننده هستند و هزینه ایجاد می‌کنند را کاهش می‌دهند و در ادامه برق را در اختیار کسانی قرار می‌دهند که تولید‌کننده هستند و درآمدزایی ایجاد می‌کنند. در این خصوص به طور مثال می‌توان به مراکز توریستی، صنعتی ، بهداشتی، آتش‌نشانی و بیمارستان‌ها اشاره کرد. بنابراین اینکه برق منازل مسکونی مدتی است که قطع می‌شود باید گفت تصمیم درستی است که امیدواریم تا رفع بحران انرژی جا بیفتد.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های اراک، اصفهان و کرج و لزوم تسری آن به دیگر نیروگاه‌های کشور نیز اظهار کرد: این مساله باید انجام می‌شد زیرا مازوت‌سوزی آلودگی و عوارض شدیدی برای بیماران و محیط‌زیست ایجاد می‌کند بنابراین سیاست درستی است و باعث می‌شود فشار روی دیگران وارد شود تا از راه‌حل‌های ساده اجتناب کرده و به دنبال رفع مشکل به طور اساسی باشند.
شهرستانی در پاسخ به این سوال که شرایط در نیمه دوم سال از نظر کمبود برق و گاز چقدر بحرانی می‌شود، اظهار کرد: متاسفانه آنطور که از شواهد پیداست انتظار داریم که شرایط خیلی بحرانی‌تر هم بشود. همینطور که جلو می‌رویم رشد مصرف نیز بالاتر می‌رود و از طرفی نتوانسته‌ایم روی بازسازی ایستگاه‌های گازی، استخراج گاز و نیروگاه‌ها کار کنیم. بنابراین شاهدیم که کمبود انرژی سال به سال افزایش پیدا کرده و امسال نیز نه‌تنها کمبود گاز در زمستان داریم بلکه کمبود برق را هم شاهد خواهیم بود.
وی با اشاره به کمبودها گفت: در حال حاضر ۲۰درصد گاز احیای مستقیم را قطع کرده‌اند و به نظر می‌رسد که قرار است که این عدد در پیک زمستان به ۵۰درصد هم برسد بنابراین باید فکر اساسی برای حل بحران انرژی کرد؛ به نظر می‌رسد که حداقل ما چیزی حدود ۲میلیون تن در همین چند ماه نسبت به توانمان کاهش تولید خواهیم داشت.
شهرستانی در پاسخ به این سوال که بهترین راهکار چیست، تصریح کرد: بسیاری از شرکت‌ها تمایل دارند در بخش انرژی سرمایه‌گذاری کنند اما دولت نباید چوب لای چرخ آنها بگذارد. در این زمینه انتظار می‌رود که دولت زمین مجانی به آنها واگذار کند و البته در کنارش تعهد بگیرد که فعالان اقتصادی هم نیروگاه‌های تجدید‌پذیر را راه‌اندازی کنند. در ادامه به شرکت‌های خارجی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند بها بدهند.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تاکید کرد: در این زمینه اگر ما ۱۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنیم، کل مشکل انرژی کشور حل می‌شود. این عدد زیادی نیست و خیلی راحت می‌توان از صادراتی که انجام می‌شود مشکل را رفع کرد. همین مساله باعث می‌شود که حداقل ۸۰درصد معضلات کل کشور حل شود و از نظر تولید، اشتغالزایی و صادرات به رویه مثبتی برسیم. امسال قطعی و اعمال محدودیت برق صنایع فولادی از ماه سوم سال شروع شد. تابستان ۱۴۰۳، چهارمین تابستانی است که با مشکل قطعی برق روبه‌رو شدیم. درواقع گرمای بیش از حد هوا که غیرقابل پیش‌بینی بود، مشکل جدی ایجاد کرد. البته این مساله در کشورهای دیگر منطقه هم مشهود است.
براساس اخبار دریافتی، کشورهای عمان و عربستان هم درگیر این مساله هستند اما نوع برخورد دولت‌ها بسیار متفاوت است تا آنجا که همه می‌دانند این معضل چه خسارت وحشتناکی به تولید و صادرات در کشور ما زده است.
به دلیل ناترازی در حوزه برق و قطعی‌های مکرر تولیدات مشابه امسال مجموعه‌ها نسبت گذشته کاهش یافته است. به دلیل خاموشی‌های مکرر عملا تولید با چالش مواجه شده است و شرایط کسب‌وکار به دلیل ناترازی انرژی مساله‌‌ساز شده است. با این شرایط متاسفانه نمی‌توانیم به چشم‌اندازی که برای سال جاری ترسیم شده دست بیابیم. تمامی تولیدکنندگان حتی امیدی به کارکرد سال قبل خود نیز ندارند تا بتوانند رکورد سال گذشته خود را بشکنند. حالا انتظار می‌رود که دولت چهاردهم در این زمینه به یک راه‌حل منطقی برسد. در این خصوص سوالی که بارها مطرح شده این است که ما چقدر برق صادر می‌کنیم؟ و راهکارهایی را بررسی کنیم که کمتر خسارت به کارخانجات به ویژه صنایع فولادی کشور وارد شود.
کاهش ۲۰ تا ۸۰درصدی فعالیت شرکت‌های فولادی
در همین خصوص یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه براساس گزارش‌های کدال، شرکت‌های فولادی با کاهش ۲۰درصدی، ۳۰درصدی و حتی تا ۸۰درصدی روبه‌رو بودند، گفت: شاخص‌های عملکردی صنعت فولاد نشان می‌دهد، درآمد عملیاتی در شش ماهه اول با چالش همراه بود.
صنعت فولاد یکی از پراهمیت‌ترین و البته پردرآمدترین حوزه‌های اقتصادی کشور است و در شرایط تحریم با درنظر گرفتن پتانسیل بالای صنعت فولاد توانستیم بسیاری از موانع را پشت‌سر بگذاریم ولی در سال‌های اخیر شرکت‌ها فولادی با چالش‌های زیادی روبه‌رو شده‌اند که باعث کاهش محسوس میزان تولید شده است. عمده‌ترین مشکلات در این حوزه به ناترازی انرژی و چگونگی بازگشت ارز حاصل از فروش محصولات بازمی‌گردد.
دانیال آستانه، کارشناس اقتصادی در رابطه با وضعیت کنونی شرکت‌های فولادی گفت: عمده چالشی که در شش ماهه نخست سال خودنمایی کرد، به بحث ناترازی در صنعت برق بازمی‌گردد.
توجه داشته باشید که همین مشکلات در زیرساخت‌های صنعت برق باعث شده تا بسیاری از شرکت‌های فولادی «تولید» را متوقف کنند. همین توقف عاملی شد تا با کاهش سنگینی در تولید فصل تابستان مواجه شویم. با این حال شاخص‌های عملکردی صنعت فولاد نشان می‌دهد، درآمد عملیاتی در شش ماهه اول با چالش همراه بود.
به گفته وی، گزارش‌های عملکرد مهرماه شرکت‌ها که در روی درگاه «کدال» بارگذاری می‌شود، نشان از روند نزولی فعالیت شرکت‌های فولادی دارد. شرکت‌ها با کاهش ۲۰ تا ۸۰درصدی روبه‌رو بودند. در توصیف آنچه گذشت می‌توانیم بگوییم این شب تلخی در صنعت فولاد ایران بود.
وی با تاکید بر اینکه ناترازی برق روند کار را منفی می‌کند، ادامه داد: این چالش عملکردی در شش ماه نخست سال اثر خود را در همه شرکت‌ها به‌صورت منفی گذاشته است، آنچه بر ما گذشت را می‌توان در ناترازی‌های صنعت برق ختم کنم.این مدیر بخش خصوصی با ارزیابی وضعیت صنعت فولاد در شش ماهه دوم سال ادامه می‌دهد: توجه داشته باشید که صنعت فولاد در تابستان‌ها با ناترازی برق روبه‌رو است و در شش ماهه دوم ماه با ناترازی در حوزه گاز دست‌وپنجه نرم می‌کند. همین دو عامل باعث شده تا عملکرد واحدهای احیا در تولید «آهن اسنفجی» در سراسر کشور با محدودیت‌هایی روبه‌رو شود. باید ببینیم هر شرکتی از هماکنون برای این محدودیت‌ها چه برنامه‌ای درنظر گرفته است. هر شرکتی برنامه جداگانه‌ای را در دستور کار دارد ولی برای ارزیابی نتیجه این راهکارها باید تا پایان شش ماه دوم منتظر بمانیم. جهت ارزیابی دقیق نیاز است تا موارد و برنامه‌ها را بررسی کنیم.
آستانه، در رابطه با دیگر چالشی که امید می‌رود در مدت کوتاهی برطرف شود، اضافه کرد: بحث ارز چالش دیگری است که در شش ماه دوم با آن برخورد می‌کنیم. البته به‌تازگی خبرهای خوبی در حوزه اقتصاد بین‌الملل به گوش می‌رسد و در ادامه بانک مرکزی مصوبات مناسبی را برای فولادی‌ها درنظر گرفته است؛ باتوجه به این مصوبات، هر شرکت فولادی می‌تواند از ۱۰۰درصد ارز حاصل از صادراتش استفاده کند، این موضوع در شش ماهه دوم خود را به‌خوبی نشان خواهد داد.
وی تاکید کرد: کشور استراژی تک‌نرخی شدن نرخ ارز را دنبال می‌کند و ما امیدواریم همه ارز حاصله از صادرات شش ماهه دوم با نرخی نزدیک به نرخ بازار و یا آنچه بانک مرکزی به‌عنوان «نرخ توافقی» از آن یاد می‌کند بتواند روند را تسهیل کند. در چنین حالتی نه‌تنها شرکت‌ها می‌توانند رشد خوبی داشته باشند بلکه بخشی از سود از دست رفته شش ماهه اول هم شاید جبران شود. در شش ماهه دوم ناترازی گاز و موضوع نرخ ارز محدودیت مهم صنعت فولاد هستند.
آستانه در پاسخ به این سوال که آیا باتوجه به شرایطی که تشریح شد، می‌توان امید داشت تا در آینده نزدیک طرح‌های توسعه فولادی‌ها به نتیجه مطلوب برسد، گفت: در ۲ سال گذشته موقعیت صنعت فولاد همواره دفاعی بوده است. یعنی همه شرکت‌ها معتقدند وارد «فاز پایداری» در صنعت شده‌اند. وقتی یک صنعت خود را در چنین وضعیتی تعریف می‌کند یعنی بخشی از امید خود به توسعه را از دست داده است. همه تلاش می‌کنند تا در برابر مشکلات بسیاری که وجود دارد، حداقل در همین موقعیت فعلی باقی بمانند تا اینکه در فرصت مناسب به سمت توسعه برویم.
وی در پایان گفت: این نشان می‌دهد که ما همچنان به سمت افزایش سرمایه‌گذاری‌های خود حرکت می‌کنیم. البته بحث تامین زیرساخت‌های جزو جدا ناشدنی از برنامه‌های توسعه ما است که اگر آنها را کنار بگذاریم حتی نمی‌توانیم به پایداری امید داشته باشیم. چالش‌های سه سال گذشته موقعیت صنعت فولاد را متزلزل کرد. این مورد می‌تواند باعث ناامیدی شود ولی واقعیت این است که وقتی فضا با خبرهای نویدبخش دولت چهاردهم همراه می‌شود، می‌توانیم روزنه امید را برای افزایش توان تولید و ادامه توسعه مشاهده کنیم.
