طلا چیست و چرا گران است؟

طلا با نماد شیمیایی Au نام یک عنصر است؛ طلا فلزی نرم و با چگالی زیاد و شکل‌پذیر به رنگ زرد روشن و براق است که در مجاورت هوا و آب زنگ نمی‌زند و تیره نمی‌شود.

طلا دارای چندین ویژگی است که آن را در طول تاریخ بسیار ارزشمند کرده است؛ از نظر رنگ و روشنایی جذاب است، تا حد زیادی بادوام است، بسیار چکش‌خوار است و معمولاً در طبیعت به شکل نسبتاً خالص یافت می‌شود. در طول تاریخ، طلا به دلیل ارزش درک شده از زمان‌های قدیم، در نسبت با هر فلز دیگری بی‌نظیر است.

طلا یکی از متراکم‌ترین فلزات است؛ رسانای خوبی برای گرما و الکتریسیته است و همچنین از شکل پذیرترین و انعطاف پذیرترین عناصر است.

از آنجایی که طلا از نظر بصری خوشایند و قابل شکل‌دهی است و کدر یا خورده نمی‌شود، یکی از اولین فلزاتی بود که توجه انسان را به خود جلب کرد. نمونه‌هایی از کار با این فلز زرد در طول تاریخ، از صنعتگران مصری، مینوی، آشوری و اتروسک باستان باقی مانده است. طلا همچنان ماده‌ای بسیار مورد علاقه برای ساخت جواهرات و سایر اشیاء تزئینی است.

طلا به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردش، ماده‌ای است که در ازای کالاها و خدمات مورد پذیرش جهانی قرار گرفته است. به شکل سکه یا شمش، طلا گهگاه نقش اصلی را به عنوان یک ارز با ارزش بالا ایفا کرده است، اگرچه نقره به طور کلی وسیله استاندارد پرداخت در سیستم‌های تجاری جهان بود. طلا زمانی که در قرن نوزدهم گسترده شد، به عنوان پشتیبان برای سیستم‌های ارز کاغذی عمل کرد و از دهه ۱۸۷۰ تا جنگ جهانی اول، استاندارد طلا مبنای ارزهای جهانی بود.

اگرچه نقش رسمی طلا در سیستم پولی بین‌المللی تا دهه ۱۹۷۰ به پایان رسیده بود، این فلز همچنان به عنوان یک دارایی ذخیره بسیار مورد توجه است و تقریباً ۴۵ درصد از کل طلای جهان توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی برای این منظور نگهداری می‌شود. طلا هنوز توسط همه کشورها به عنوان وسیله‌ای برای پرداخت بین المللی پذیرفته می‌شود. 

طلا در غلظت‌های کم در تمام سنگ‌های آذرین گسترده است. فراوانی آن در پوسته زمین حدود ۰.۰۰۵ در میلیون تخمین زده شده است.

طلا اغلب در ارتباط با ذخایر مس و سرب به وجود می‌آید. توده‌های بزرگ سنگ حاوی طلا که به اندازه کافی غنی باشد که بتوان آن را سنگ معدن نامید، پدیده‌ای غیرعادی هستند.

روسیه در سال ۱۸۲۳ به تولید کننده پیشرو طلا در جهان تبدیل شد و به مدت ۱۴ سال سهم عمده‌ای از عرضه جهانی را داشت. در طول دوره دوم گسترش تولید (۱۸۵۰-۱۸۷۵)، به دلیل اکتشافات در کالیفرنیا و استرالیا، طلای بیشتری در جهان نسبت به تمام سال‌های پس از ۱۴۹۲ تولید شد.

سومین افزایش قابل توجه تولید در بازه زمانی (۱۸۹۰-۱۹۱۵) ناشی از اکتشافات در آلاسکا و آفریقای جنوبی بود. یکی از عوامل مهم در افزایش عرضه جهانی طلا، معرفی فرآیند سیانید در سال ۱۸۹۰ برای بازیابی طلا از سنگ‌های معدنی با عیار پایین و سنگ‌های معدنی حاوی طلای ریز و ذره‌ای بود.

تولید طلا در طول قرن بیستم به افزایش خود ادامه داد، تا حدی به دلیل بهبود روش‌های بازیافت و تا حدودی به دلیل رشد و گسترش مستمر عملیات استخراج طلا در آفریقای جنوبی. 

در اواخر قرن بیستم، چهار کشور آفریقای جنوبی، روسیه، ایالات متحده و استرالیا دو سوم طلای تولید شده سالانه در سراسر جهان را به خود اختصاص دادند. در اوایل قرن بیست و یکم، چین پیشرو جهان در تولید طلا بود. در این دوره، استرالیا، ایالات متحده، روسیه، کانادا و آفریقای جنوبی نیز به عرضه مقادیر زیادی از این فلز گرانبها ادامه دادند.

از آنجایی که طلای خالص بسیار نرم است و نمی‌تواند در برابر شکل‌دهی به صورت طولانی مدت مقاومت کند، معمولاً آن را با فلزات دیگر آلیاژ می‌کنند تا سختی آن را برای استفاده در جواهرات، ظروف طلا یا ضرب سکه افزایش دهند.

بیشتر طلای مورد استفاده در جواهرات با نقره، مس و کمی روی آلیاژ می‌شود تا رنگ‌های مختلف طلای زرد تولید شود. رنگ این آلیاژهای طلا با افزایش نسبت نقره در آنها از زرد به سفید تبدیل می‌شود. محتوای آلیاژهای طلا در عدد ۲۴ بیان می‌شود که به آن قیراط می‌گویند. آلیاژ طلای ۱۲ عیار ۵۰ درصد طلا و طلای ۲۴ عیار طلایی است که بیش از ۹۹ درصد خالص است.

مطالب مفید