استارلینک به این شرط در ایران خدمات ارائه خواهد کرد / به ما حمله خواهد شد؟
در بخش‌های منتشرشده پیشین کافه خبر نصرالله جهانگرد «آقای تکفا»، به معرفی اینترنت در آمریکا و رسیدن آن در دهه ۶۰ به ایران، تالیف اولین کتاب درسی آموزش کامپیوتر در کشور و سیر فناوری اطلاعات در دولت‌های پنجم تا دهم پرداختیم، همچنین در این بخش‌ها نصرالله جهانگرد به پرسش‌هایی از قبیل اینکه، شورای عالی فضای مجازی در ۱۲ سال فعالیت خود چه دستاوردهایی داشته است، از نظر توسعه هوش مصنوعی در کشور در چه جایگاهی ایستاده‌ایم، نگاه منفی به فناوری اطلاعات چه زمان شکل گرفت و چه آسیب‌هایی به کشور وارد کرده است و چه شد که در توسعه شبکه‌های اجتماعی بومی عقب ماندیم؛ پاسخ داد.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات در دولت یازدهم، از تکمیل شدن شبکه ملی اطلاعات و بروزرسانی مداوم آن صحبت کرد؛ همچنین به سوالاتی از جمله اینکه چرا با گذشت دهه‌ها از ورود اینترنت، توافقی بر سر فیلترینگ اتفاق نمی‌افتد، چرا شبکه‌های اجتماعی بومی موفق نبودند و اینکه آیا مافیای فیلترینگ می‌توانند گروه فشار فیلترینگ باشد، پاسخ داد.
در این بخش نصرالله جهانگرد، از وی در خصوص خطر عقب ماندن از فرایند توسعه هوش مصنوعی سوال کردیم. آقای تکفا همچنین از تبعات گسترش ارتباطات ماهواره‌ای برای حاکمیت صحبت کرد، از اینکه مرز منافع ملی چگونه با ماهواره‌ها تهدید می‌شود؛ مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
تاخیر از رقابت هوش مصنوعی خطرناک است
جهانگرد در پاسخ به این پرسش که خطر عقب ماندن از فرایند توسعه هوش مصنوعی، ما را تهدید می‌کند، گفت:« هوش مصنوعی به قدری طوفانی جلو می‌ٰود که اگر ما قدری تاخیر کنیم، کاربرد آن نیز برایمان مشکل می‌شود.
در آینده نزدیک خدمات هوش مصنوعی پولی خواهد شد و دسترسی دیتا نیز هزینه خواهد داشت، در حال حاضر که خدمات آن رایگان است، به این خاطر است که کاربران از آن‌ها استفاده کنند و تولیدکنندگان فرایند آزمایش را طی کنند؛ درواقع دارند روی سر کاربر ایرانی سلمونی یاد می‌گیرند.
تمام این مدل‌های هوش مصنوعی دیتا بیس‌های کاملی ندارند، اگر ما بخواهیم در حوزه کشاورزی و یا انرژی در ایران از آن سوال بپرسیم نمی‌تواند پاسخ درستی به ما بدهد، چراکه داده‌های بومی ما در آن جایی ندارد، ما اگر تلاش کنیم و داده‌های خود را جمع‌آوری کنیم، سرمایه ملی خودمان را خواهیم داشت.
هر تجهیزاتی که بخواهیم را می‌توانیم بخریم، حتی تحریمی‌ها
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در تامین تجهیزات مشکل داریم، گفت:«در خصوص تامین تجهیزات نیز باید گفت که هر تجهیزاتی که در دنیا بخواهید را می‌توان خرید، حتی آن‌هایی که تحریم است.»
تجلی برخوردهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در بی‌اعتمادی به پلتفرم‌های بومی
جهانگرد در بخش قبلی کافه خبر، به این موضوع اشاره کرد که ما در رقابت با پلتفرم‌های جهانی در حال حاضر در طرف بازنده ایستاده‌ایم؛ او در ادامه و در پاسخ به این پرسش که چرا مردم به پلتفرم‌های داخلی بی‌اعتماد شدند، گفت:« موضوع گسست اعتماد در استفاده از پلتفرم‌های داخلی موضوعی فراتر از بحث فناوری من است و این گسست محصول مولفه‌های بسیار بی‌شماری بیرون از حوزه فناوری ما است و حاصل برخوردهایی در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور است که در اینجا تجلی پیدا می‌کند.
چیزی که اشتباهی به اسم امنیت ملی و منفعت برای آن تصمیم گیری می‌شود، برعکس جواب می‌دهد. ما می‌خواهیم امنیت را حفظ کنیم و از منافعمون دفاع کنیم اما زمانی که کاربر گریز می‌کند، به ضرر ما تمام می‌شود.
باید دانست که به هرحال دیر تصمیم گرفتن به ضرر اقتصاد و امنیت ملی است.»
ارتباطات ماهواره‌ای دایره حاکمیت را تضعیف می‌کند
آقای تکفا در ادامه و در پاسخ به این پرسش که رشد ارتباطات ماهواره‌ای چه تبعاتی برای کشور ایران دارد، گفت:«یک تئوری از سال ۱۹۹۵ در دنیای ارتباطات معرفی شد تحت عنوان GMPCS، Global mobile personal communication system، ارتباط موبایلی شخصی جهانی یکپارچه، در آن زمان ماهواره‌هایی به فضا فرستاده شد که گفته شد، براساس آن از آخر قرن گذشته ما می‌توانیم بر روی کره زمین با ماهواره به موبایل آنتن دهیم و همزمان موبایل شبکه زمینی جی‌اس‌ام نیز شروع به رشد کرد.
سال ۱۹۹۹ ارتباطات جی‌اس‌ام زمینی در اروپا دقیقه‌ای ۳ سنت و ارتباطات ماهواره‌ای ۴۰ سنت هزینه داشت و در رقابت تجاری شکست خورد و طی یک سال همه ماهواره‌هایی که برای اینکار ساخته شدند، از حوزه اقتصاد خارج شدند.
اما ۲۰ سال بعد پروژه ایلان ماسک و پروژه مشابه آن که ژاپن و انگلیس با یکدیگر آن را جلو بردند، بر روی کل کره زمین سایه انداختند و شروع به شبکه‌سازی کردند که پایه آن دیتا شد.
تا سال ۱۹۹۵ میلادی، سیگنالینگ داخل مخابرات با سیگنالینگ کامپیوتر دو شاخه را در بر می‌گرفت، اسم اولی ای‌تی‌ام ATM و اسم دومی آی پی IP بود و از سال ۱۹۹۵ به بعد در سوییچ‌های مخابراتی این دو با یکدیگر یکی شدند؛ از زمانی که یکی شدند ما شاهد آن هستیم که امروز در شبکه‌های مخابراتی صحبت ما با تصویر و با متن همه با یک کد ارسال می‌شوند و تا آن سال ارسال آن‌ها جداگانه صورت می‌گرفت.
وقتی این اتفاق افتاد، ماهواره‌های اطراف زمین می‌توانستند هر دیتایی را تنها با یک کدIP ارسال کنند و فرایند ارتباطات به شکل آی‌پی پروتکل درآمد و امروزه کل ارتباطات جهان آی‌پی پروتکل است، در نتیجه ارتباطات ماهواره‌ای نیز اقتصادی شد.
پیام‌های ماهواره‌ای اینگونه اقتصادی شدند: ماهواره‌ها توانستند نزدیک‌تر به زمین قرار گیرند و گوشی‌ها قوی‌تر و هوشمندتر شدند و امروز ایلان ماسک ادعا می‌کند که می‌تواند به گوشی‌های معمولی نیز سیگنال دهد، البته کمی اغراق است اما در حال حاضر گوشی‌های قدرتمندی در حال ساخت هستند که این قابلیت را دارند.
با این اتفاق، دایره حاکمیت تضعیف می‌شود و مرز منافع کشورها در حال تهدید شدن است و ارتباط ما و شما در داخل ایران و در خیابان‌های تهران بر روی مدارهای ایلان ماسک می‌رود و ارزان‌تر از مخابرات ما تمام می‌شود و مشخص است که کاربران استفاده از آن خدمات را ترجیح می‌دهند.
استارلینک به این شرط در ایران خدمات ارائه خواهد کرد
او در ادامه و در پاسخ به این پرسش که استارلینک برای ارائه خدمات در ایران باید چه روندی را طی کند، گفت:« در سازمان مخابرات جهانی، دولت‌ها حق رای دارند و حکومت ایران و هر کشوری اختیار حوزه فرکانس خود را دارد و ایلان ماسک و استارلینک برای اینکه بتواند خدمات ارائه دهد، باید پروتکل امضا کند و توافق کند اما زمانی که ما تحریم هستیم، علیه ما اقدام می‌کنند.
امروز وقتی به استارلینک آقای ایلان ماسک اطلاع می‌دهند که گیرنده‌های شما در ایران است و شما درحال انجام عمل خلاف هستید، می‌گوید من به ایران چیزی نفروختم و آن کسی که گیرنده را از کشورهای اطراف به ایران آورده است، به ما ارتباطی پیدا نمی‌کند.»
ما در شرایط بسیار پیچیده‌ای هستیم
جهانگرد در ادامه و در پاسخ به این پرسش که اگر این استفاده خیلی عمومیت پیدا کرد و تمام کارخانه‌ها، شهروندان و دستگاه‌های اقتصادی بر روی مدارهای استارلینک ایلان ماسک قرار گرفتند، چه اتفاقی خواهد افتاد، گفت:« یا شما باید کرسی در سازمان مخابرات جهانی داشته باشید و بتوانید از حقوقتان دفاع کنید و اقدامات سایر کشورها را کنترل کنید یا به ما حمله می‌شود.
ما در شرایط بسیار پیچیده‌ای هستیم و باید میزهای تصمیم‌گیری ملی تصمیم بگیرند که وقت خود را بر روی این مسائل استراتژیک بگذارند و مسائل توانمندسازی ملی برای بهره‌برداری را حل کنند. به عنوان مثال به دنبال استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های انرژی و آب باشند تا ناترازی‌ها حل شود. بسیاری از ناترازی‌هایی که کشور در حال حاضر دارد با بکارگیری فناوری و مدیریت درست قابل کنترل خواهد شد.»
ادارات نمی‌خواهند شفاف‌سازی اتفاق افتد
در ادامه کافه خبر با نصرالله جهانگرد به روند پیشرفت دولت الکترونیک پرداختیم؛ او در پاسخ به این پرسش که چرا توسعه دولت الکترونیک متوقف شد، گفت:« توسعه دولت الکترونیک متوقف شده است، چراکه دستگاه‌ها بروکراسی اداری نمی‌خواهند؛ یعنی ادارات نمی‌خواهند شفاف‌سازی اتفاق افتد.
بحث دولت الکترونیک، عمدتا مدیریت و نگهداری است؛ یکی از بهترین شبکه‌های بانکی دنیا را ایران دارد. این حجم از مکانیزه کردن و پیوستگی بین نظام‌های بانکی در اروپا نیز نیست و تمام شبکه بانکی ما در ایران به یکدیگر متصل است اما مسئله آن ناکارآمدی مدیریتی و اجرایی است.»
در کشور ما، بروکراسی مانع توسعه
او در ادامه و در پاسخ به این پرسش که ناکارآمدی دولت الکترونیک برای چیست، گفت:«سازمان های زیادی در شرایط خوب دیجیتالی هستند مثل ثبت اسناد یا بیمه‌ها از جمله سازمان تامین اجتماعی سیستم‌های رایانه‌ای خوبی دارد و بیش از ۵۰ درصد سرویس‌های آن مکانیزه شده است؛ اما زمانی که به شعبه‌های آن مراجعه می‌کنید، سیستم‌هایشان قطع است و کامپیوتر وبال زندگی مردم شده است و تمام این‌ها به ناکارآمدی مدیریتی باز می‌گردد.
در حال حاضر در کشور ما، بروکراسی مانع توسعه است؛ باید بروکراسی را سازماندهی کرد تا ابزار به کار آید. ما در به کارگیری فناوری با خود فناوری مشکلی نداریم.»
یک لشکر فارغ‌التحصیل آی‌تی داریم
جهانگرد در ادامه و در پاسخ به این پرسش که از نظر فناوری اطلاعات چه جایگاهی در دنیا داریم، گفت:« در حال حاضر کشور ما در حوزه آی‌تی بیش از یک میلیون فارغ‌التحصیل دارد؛ سطح سواد آن‌ها نیز مختلف است. تنها رشته‌ای از صنعت و خدمات در کشور ما است که این حجم از فارغ‌التحصیلان را در خود جای داده است، درواقع ما لشکری از فارغ‌التحصیلان آی‌تی در کشور داریم که هرکاری که بخواهیم در کشور انجام دهیم، نیروی متخصص آن را داریم.
تعدادی از آن‌ها مهاجرت کرده‌اند و می‌کنند اما ما کماکان به اندازه کافی نیروی متخصص در کشور داریم و نیروهای متخصص بیشتری نیز تربیت خواهد شد و در صورتی که برنامه‌ریزی مناسب اتفاق افتد، نیروی متخصص برای کار متقاضی می‌شود و آن کسی که مهاجرت کرده است نیز به کشور باز می‌گردد.
همان‌قدر که برای فیلترینگ در کشور صحبت می‌شود، بر سر بهره‌وری دستگاه‌ها در کشور نیز بحث شود
او در ادامه و در پاسخ به این پرسش که برای گذر از این نقطه چه کاری باید انجام داد، گفت:«نهادهایی که برای تصمیم‌گیری ملی تاسیس شدند، از شورای عالی فضای مجازی گرفته تا مجلس و دولت، باید نگاه توسعه محور داشته باشند.
لطفا یک برنامه توسعه همه‌جانبه تهیه کنید که ما بفهمیم می‌خواهیم در حوزه آی‌تی برای کشور چه کاری انجام دهیم؛ در بسیاری از احکام و قوانین، مصوبات داریم اما همان‌قدر که برای فیلترینگ در کشور صحبت می‌شود، بر سر بهره‌وری دستگاه‌ها در کشور نیز بحث شود.»
