تئاتریها داخل و بیرون صحنه تئاتر فجر
جبار آذین
تئاتر و هنرمندان تئاتر در گستره فرهنگ و هنر کشور، نقش و جایگاهی شاخص و ممتاز دارند و جزو پیشگامان و پرچمداران فرهنگسازی و حافظان و وارثان فرهنگ ایران زمین هستند.
ایام دهه فجر، فرصتی است تا هنرمندان تئاتر کشور، گرد هم آیند و به همراه جمعی از دوستداران تئاتر به تماشای هنرنمایی‌های تئاتریها و نمایش‌های ایرانی و خارجی بنشینند.
این قوی‌ترین انگیزه برای حضور آن‌ها و دیده و مطرح شدن، مهم‌ترین بهانه‌ای است تا با آثار خود در جشنواره تئاتر فجر شرکت کنند.
با آنکه هنوز سیاست‌بازان، کاسبان و نامدیران نتوانسته‌اند جشنواره تئاتریها را هم مانند جشنواره فیلم فجر سینمایی‌ها، تکه و پاره کرده و به دو جشنپاره نمایشی و تشریفاتی و بدون ثمر داخلی و خارجی تبدیل کنند، اما در تئاتر نیز مانند سینما همان بساط نامدیریتی و سیاسی‌بازی و رفیق‌نوازی حاکم است و هنرمندان آزاده تئاتر به ویژه هنرمندان توانای شهرستان‌ها مرعوب بی‌هنران و سیاست‌های تئاتر دولتی و نهادی هستند و بسیاری از گزینش‌ها و برنامه‌های تئاتری از همان فیلتر خودی‌گرایی می‌گذرد و در این حوزه نیز کاسبان و مبلغان و مروجان تئاتر حکومتی، جلودار هستند.
شاید و ممکن است در جشنواره تئاتریها مانند جشنپاره سینمایی‌ها و در میان نمایش‌ها و فیلمها،آثاری دیده شوند که به مولفه‌های تئاتری وفادار باشند و از نظر فرم، محتوا و ساختار و اجرا و پیام، حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند.
اگر این چنین باشد که گاه می‌شود، علت اصلی حضور و شرکت و اجرا و نمایش آن‌ها در دو مسئله بلبشوی حاکم بر فرهنگ و هنر کشور و بازی‌های سیاسی است. چرا که در تئاتر هم با وجود حضور و فعالیت کمرنگ هنرمندان فرهیخته، نامدیران و منتصبان دولتی، سکانداری می‌کنند.
گرچه سرپرستی مرکز هنرهای نمایشی توسط اتابک نادری بازیگر تئاتر و تلویزیون که سابقه مدیریت تئاتر سنگلج را دارد و دبیری این دوره جشنواره خیرالله تقیانی‌پور که به عنوان سینماگر و کارگردان مورد پسند دولتی‌ها و نهادی شهرت دارد با برگزاری جشنواره تئاتر فجر مصادف شده است، ولی نکته این است که این دو هنرمند به رغم توانایی‌های هنری، هیچ کدام تجربه، تخصص و دانش برگزاری یک جشنواره بزرگ و استاندارد تئاتری را ندارند و انتصاب‌های هیئت‌های انتخاب و داوری آن‌ها نیز با آنکه در میانشان، تئاتری‌های باسابقه و محترم هم دیده می‌شوند، لیکن چنگی به دل تئاتریها نمی‌زنند.
این مسیر و روند که سال‌هاست به دلیل نفوذ غیر تئاتریها، بی‌هنران، سوداگران و سیاست‌پیشگان در تئاتر راه یافته، در این دوره، حاصل وجود وزیر ناکارآمد و اشتباهی ارشاد و معاونت هنری اشتباهی و بی‌ربط او با تئاتر و فرهنگ و هنر است.
در واقع چنانچه تئاتریها به خصوص آن طیفی که جزو فرزانگان تئاتر تلقی می‌شوند و خود را به ندیدن و نشنیدن زده و اوضاع و احوال تئاتر سیاسی و دولتی و نهادی و اشرافی و ناعدالتی‌های موجود این عرصه را نادیده گرفته و با ذوق و شوق به جشنواره پیوسته‌اند تا یکدیگر و تئاتر تماشا کنند موفق به دیدن یک، دو نمایش قابل تاُمل شوند باید بدانند، این آثار و هنرمندان آن‌ها ربطی به نامدیران و جشنواره ندارند و موفقیت آن‌ها حاصل همت‌ها و تلاش‌های خالقان این نمایش‌هاست و نباید امتیاز آن‌ها در کارنامه بدون نمره قبولی نامدیران و نامسئولان تئاتر دولتی و نهادی و غیرملی و مردمی ثبت شود.
