چگونه مجوز صرافی بگیریم؟ شرایط و مدارک لازم

این روزها با توجه به تحولات بازار ارز و طلا، تقاضا برای تأسیس صرافی افزایش یافته است. اما برای ورود به این حوزه، نخستین گام کسب مجوز صرافی از بانک مرکزی است.

انواع مجوز صرافی در ایران

مجوز راه‌اندازی صرافی انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت؛

صرافی نوع اول

صرافی نوع اول طبق دستورالعمل جدید بانک مرکزی در سال ۱۴۰۴، محدود به انجام معاملات نقدی ارز و خرید و فروش مسکوکات طلا و نقره است. این نوع صرافی فقط توسط اشخاص حقیقی در قالب شرکت تضامنی ثبت شده و حیطه عملکرد محدودتری دارد.

میزان سرمایه اولیه برای راه‌اندازی این نوع صرافی در شهرهای بزرگی مانند تهران، اصفهان، شیراز و مشهد حداقل ۲۵۰ میلیارد ریال و در شهرهای کوچک‌تر حداقل ۱۳۰ میلیارد ریال تعیین شده است. متقاضیان برای دریافت مجوز صرافی نوع اول باید توجه داشته باشند که با وجود سرمایه کمتر، محدودیت‌های بیشتری در زمینه فعالیت‌های ارزی خواهند داشت.

صرافی نوع دوم

صرافی نوع دوم دارای سه سطح فعالیت متفاوت است. سطح اول شامل خرید و فروش نقدی ارز و مسکوکات، سطح دوم علاوه بر موارد قبلی شامل صدور حواله‌های ارزی، و سطح سوم همه موارد قبلی به‌علاوه خدمات ارزی برون‌مرزی را دربرمی‌گیرد.

این نوع صرافی را هم اشخاص حقیقی در قالب شرکت تضامنی و هم اشخاص حقوقی مانند بانک‌ها و شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس در قالب سهامی خاص می‌توانند تأسیس کنند.

حداقل سرمایه لازم برای سطوح اول و دوم هزار میلیارد ریال و برای سطح سوم دو هزار میلیارد ریال است. صرافی‌های نوع دوم با اخذ مجوز از بانک مرکزی، امکان تأسیس شعبه را نیز دارند.

شرایط عمومی دریافت مجوز صرافی

در ادامه به شرایط عمومی دریافت مجوز راه‌اندازی صرافی اشاره خواهیم کرد؛

شرایط متقاضیان حقیقی

متقاضیان حقیقی برای دریافت این مجوز باید تابعیت ایرانی داشته و در ایران سکونت داشته باشند. تدین به یکی از ادیان رسمی کشور، نداشتن چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، نداشتن بدهی غیرجاری به مؤسسات اعتباری و تسویه بدهی‌های مالیاتی از دیگر شرایط ضروری است.

حداقل سن برای عضویت در هیئت مدیره صرافی ۲۵ سال و برای مدیرعامل ۳۰ سال تعیین شده است. همچنین حداکثر سن مدیرعامل صرافی نباید از ۷۰ سال بیشتر باشد. متقاضیان نباید در هیچ صرافی دیگری سهامدار، عضو هیئت مدیره یا مدیرعامل باشند. داشتن سوابق کیفری مؤثر نیز مانع از دریافت مجوز راه‌اندازی صرافی خواهد شد.

مدارک تحصیلی و سوابق کاری

مدیرعامل صرافی باید حداقل دارای مدرک کارشناسی در رشته‌های مرتبط مانند مدیریت، اقتصاد، حسابداری یا حقوق باشد. علاوه بر این، داشتن حداقل ۵ سال سابقه کار مرتبط با امور ارزی، مالی و اقتصادی با گواهی بیمه تأمین اجتماعی در مؤسسات اعتباری یا نهادهای مالی ضروری است.

مدیرعامل صرافی نوع دوم باید دوره‌های آموزشی مرتبط را گذرانده و گواهی‌های مهارت انجام عملیات صرافی را از مؤسسات مورد تأیید بانک مرکزی دریافت کرده باشد. احراز صلاحیت تخصصی مدیرعامل از طریق مصاحبه با کارشناسان بانک مرکزی انجام شده و نتیجه آن در تصمیم‌گیری برای صدور مجوز صرافی تأثیرگذار است.

مراحل دریافت مجوز راه‌اندازی صرافی

دریافت مجوز صرافی شامل چند مرحله است که در ادامه با این مراحل آشنا خواهید شد:

ثبت شرکت و تأمین سرمایه

اشخاص حقیقی باید شرکت تضامنی و اشخاص حقوقی مانند بانک‌ها باید شرکت سهامی خاص ثبت کنند. برای این کار باید به سامانه جامع ثبت شرکت‌ها به آدرس rsherkat.ssaa.ir مراجعه کرده و مراحل ثبت را انجام دهید.

پس از ثبت شرکت، باید سرمایه مورد نیاز را تأمین کنید. این سرمایه باید در حساب بانکی مسدود شده و گواهی آن به بانک مرکزی ارائه گردد. منشأ تأمین سرمایه باید شفاف و قانونی بوده و توسط بانک مرکزی بررسی می‌شود.

ارائه درخواست و مدارک

پس از ثبت شرکت و تأمین سرمایه، لازم است تا درخواست مجوز صرافی را در سامانه «پنجره واحد مجوزهای بانکی» به آدرس nbfi.cbi.ir یا «درگاه ملی مجوزهای کشور» به نشانی mojavez.ir ثبت کنید. این درخواست باید همراه با تمام مدارک مورد نیاز باشد تا روند بررسی را تسریع کند.

مدارک مورد نیاز شامل اساسنامه شرکت، مدارک شناسایی مؤسسان و مدیران، گواهی عدم سوء پیشینه، مدارک تحصیلی و سوابق کاری، گواهی مسدودی سرمایه، تأییدیه محل صرافی و سایر مدارک درخواستی است. بانک مرکزی پس از بررسی مدارک و احراز صلاحیت متقاضیان، نسبت به صدور مجوز راه‌اندازی صرافی اقدام می‌کند.

الزامات پس از دریافت مجوز صرافی

برخی الزامات بعد از دریافت مجوز راه‌اندازی صرافی وجود دارد که عبارتند از:

تعهدات قانونی و نظارتی

پس از دریافت مجوز صرافی، صاحبان آن ملزم به رعایت قوانین پولی و بانکی کشور هستند. صرافی باید تمام معاملات ارزی را ثبت کرده و اطلاعات آن‌ها را در سامانه‌های بانک مرکزی وارد کند. صرافی‌ها مجاز به خرید و فروش ارزهایی هستند که بانک مرکزی آن‌ها را منع نکرده است.

صرافی‌ها موظف‌اند قوانین مبارزه با پولشویی را رعایت کرده و برای معاملات بیش از ۱۰ میلیون ریال، هویت مشتری را احراز نمایند. نرخ خرید و فروش ارز باید در معرض دید عموم قرار گرفته و برای تمام خدمات باید به مشتریان رسید داده شود. بانک مرکزی حق بازرسی از صرافی‌ها و بررسی حساب‌های آن‌ها را دارد.

الزامات امنیتی و فنی

صرافی‌ها باید الزامات امنیتی شامل نصب دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های ضد سرقت و دزدگیر را رعایت کنند. علاوه بر این، رعایت الزامات امنیت اطلاعاتی مطابق با سند «حداقل الزامات امنیت اطلاعاتی شرکت‌های صرافی» بانک مرکزی ضروری است.

ایجاد زیرساخت‌های فنی مانند شبکه داده‌ای امن، سرور مناسب، سیستم پشتیبان‌گیری از اطلاعات و نرم‌افزارهای مورد تأیید بانک مرکزی برای انجام عملیات صرافی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین صرافی‌ها باید امکان اتصال به سامانه‌های ارزی بانک مرکزی را داشته باشند تا بتوانند اطلاعات معاملات خود را به‌روزرسانی کنند.

چالش‌ها و نکات کلیدی

در ادامه به برخی چالش ها و نکات کلیدی در ارتباط با اخذ مجوز راه‌اندازی صرافی اشاره خواهیم کرد:

سرمایه و هزینه‌های راه‌اندازی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دریافت مجوز راه‌اندازی صرافی، تأمین سرمایه اولیه است. با توجه به افزایش حداقل سرمایه مورد نیاز در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری در این حوزه برای بسیاری از متقاضیان دشوار شده است. علاوه بر سرمایه ثبتی، هزینه‌های دیگری مانند خرید یا اجاره محل، تجهیزات امنیتی و سیستم‌های نرم‌افزاری نیز وجود دارد.

برای دریافت مجوز راه‌اندازی صرافی باید ضمانت‌نامه بانکی به میزان ۵۰ درصد سرمایه ثبتی به بانک مرکزی ارائه شود. تهیه این ضمانت‌نامه نیز مستلزم وثیقه‌گذاری و تحمل هزینه‌هایی است. همچنین هزینه‌های ثبت شرکت، چاپ آگهی در روزنامه رسمی، اخذ گواهی عدم سوء پیشینه و سایر مدارک را نیز باید در نظر گرفت.

نکات مهم

برخی از نکات مهم که متقاضیان مجوز راه‌اندازی صرافی باید به آن توجه کنند، شامل این موارد است:

طبق قانون، خرید و فروش یا اجاره مجوز صرافی ممنوع بوده و متخلفان با مجازات‌های قانونی روبرو خواهند شد. فعالیت بدون مجوز در حوزه صرافی نیز جرم تلقی شده و پیگرد قانونی دارد.

مدت اعتبار مجوز راه‌اندازی صرافی در ابتدا دو سال بوده و در صورت رعایت قوانین، قابل تمدید تا پنج سال خواهد بود. صرافی‌ها نمی‌توانند بیش از یک ماه بدون اطلاع به بانک مرکزی تعطیل باشند یا محل فعالیت خود را تغییر دهند. استفاده از عنوان «بانک» یا نشانه‌های متعلق به بانک‌ها در تبلیغات صرافی ممنوع بوده و صرافی‌ها مجاز به انجام فعالیت‌های بانکی مانند اعطای تسهیلات یا دریافت سپرده نیستند.