قهوه دمی چه فرقی با اسپرسو دارد؟ • مجله تصویر زندگی
برای کسانی که بهتازگی با قهوه آشنا شدهاند، باید گفت که اسپرسو و قهوه دمی دو نوشیدنی کاملاً متفاوت به نظر میآیند. در کافهها معمولاً این دو در منوهای جداگانهای قرار دارند و تنوع انتخاب نوشیدنیهای تهیهشده با اسپرسو زیاد است؛ چون میتوان آن را به نوشیدنیهایی مثل لاته، آمریکانو یا ماکیاتو تبدیل کرد. اما قهوه دمی معمولاً ساده سرو میشود و فقط پای شکر یا شیر در طعمدهی آن در میان است.
با اینکه اسپرسو و قهوه دمی از نظر میزان کافئین، طعم و کاربرد با هم فرق دارند، هر دو از یک نوع دانه تهیه میشوند. تفاوت اصلی بین آنها در روش تهیه یا بهاصطلاح دمآوریشان است.
برای روشنتر شدن موضوع، میتوان آن را با تخممرغ مقایسه کرد: از تخممرغ میشود املت، نیمرو یا تخممرغ آبپز درست کرد، ولی مادهی اولیه یکی است. در مورد قهوه هم همینطور است. در ادامه، فرقهای اصلی بین اسپرسو و قهوه دمی را از نظر روش تهیه، نوع برشتهکاری و نحوهی آمادهسازی بررسی میکنیم تا دفعهی بعد راحتتر و آگاهانهتر انتخاب کنید.
نیمنگاهی به تاریخچه قهوه
اگر بخواهیم تفاوت بین اسپرسو و قهوه دمی را بهتر درک کنیم، باید کمی به گذشته برگردیم. خاستگاه قهوه به جنگلهای قدیمی اتیوپی برمیگردد. طبق یک داستان قدیمی، چوپانی متوجه شد که بزهایش بعد از خوردن میوههای خاصی، پرانرژیتر شدهاند. این میوهها همان دانههایی بودند که امروزه بهعنوان قهوه میشناسیم. او ماجرا را با یک راهب در میان گذاشت. راهب هم این دانهها را امتحان کرد و متوجه شد که نوشیدنی تهیهشده از آنها باعث میشود شبها راحتتر بیدار بماند.
کمکم استفاده از این دانهها گسترش پیدا کرد و هر فرهنگ، روش خودش را برای تهیه قهوه ابداع کرد. اما اسپرسو چطور؟ و منظور از «دانه اسپرسو» چیست؟
در واقع، دانه مخصوصی به نام دانه اسپرسو وجود ندارد. این فقط یک اصطلاح است. اسپرسو یک روش خاص برای تهیه قهوه و نه نوع متفاوتی از دانه است. همان دانهای که برای خرید قهوه دمی استفاده میشود، برای اسپرسو هم به کار برود.
چطور اسپرسو بهوجود آمد؟
اسپرسو در قرن نوزدهم و در ایتالیا بهوجود آمد. در آن زمان، مردم به دنبال راهی بودند که بتوانند قهوه را سریعتر و با کیفیت بهتر آماده کنند و در طول روز فنجانهای بیشتری سرو کنند. در سال ۱۸۸۴، یک مخترع ایتالیایی به نام آنجلو موریوندو اولین دستگاه اسپرسو را طراحی و ثبت کرد.
چند سال بعد، لوئیجی بزرا دستگاه را بهبود داد و روش تهیهی اسپرسوی تکی (یک فنجان در هر بار) را ابداع کرد. او میخواست قهوه مستقیماً در فنجان سرو شود و زمان انتظار به حداقل برسد. ایدهای که هنوز هم در دستگاههای امروزی دیده میشود.
بعدها دزیدریو پاوُنی با بزرا همکاری کرد، دستگاه را بهتر و وارد بازار کرد. آنها دستگاه را در نمایشگاه میلان سال ۱۹۰۶ معرفی کردند. اسپرسو خیلی زود در میلان محبوب شد، ولی در ابتدا بیشتر در همان منطقه باقی ماند.
با گذشت زمان، دستگاههای اسپرسو بهتر شدند، کیفیت قهوه بالاتر رفت و این روش تهیه به کشورهای دیگر هم رسید. امروز اسپرسو به یکی از رایجترین و محبوبترین روشهای نوشیدن قهوه در جهان تبدیل شده است.
تفاوت در روش درستکردن اسپرسو و قهوه دمی
بعد از اینکه دانههای قهوه برشته شدند، مهمترین تفاوت بین اسپرسو و قهوه دمی در روش آمادهسازی آنها است. از میزان آسیابکردن دانهها گرفته تا دستگاهی که برای دمآوری استفاده میشود، همهچیز فرق دارد. تنها شباهتشان این است که هر دو با آب داغ تهیه میشوند.
چطور دانه قهوه را آسیاب کنیم؟
برای اینکه عطر و طعم قهوه حفظ شود، بهتر است دانهها را درست قبل از دمکردن آسیاب کنید. چون اگر قهوه را زودتر آسیاب کنیم، بخشی از بوی خوش آن از بین میرود و نوشیدنی مزهی خوب و قویای نخواهد داشت.
برای درستکردن اسپرسو، باید قهوه خیلی ریز و در حد آرد یا کمی زبرتر آسیاب شود. اما قهوه دمی به این اندازه ریز بودن نیاز ندارد و میتوان آن را درشتتر آسیاب کرد. آسیاب دستی معمولاً برای قهوه دمی مناسب است، ولی برای اسپرسو حتماً به آسیاب برقی نیاز دارید تا به اندازهی دلخواه برسید.
روش درستکردن اسپرسو
برای تهیه اسپرسو، قهوهی آسیابشده را در دستگاه مخصوص میریزیم. این دستگاه با فشار بالا و در زمان کوتاه، عصارهی قهوه را میگیرد. برای اینکه اسپرسو خوب و خوشطعم شود، چهار نکته مهم باید رعایت شود:
مقدار مناسب قهوه: نه خیلی کم، نه خیلی زیاد. این باعث میشود طعم اسپرسو قوی و کامل باشد.فشار مناسب دستگاه: دستگاه باید فشار کافی داشته باشد تا قهوه خوب عصارهگیری شود.دمای درست آب: آب باید آنقدر داغ باشد که طعم قهوه بهدرستی خارج شود، ولی نه آنقدر که آن را بسوزاند.بخار برای کف شیر: اگر میخواهید با اسپرسو، لاته یا کاپوچینو درست کنید، بخار دستگاه باید شیر را خوب کفدار و لطیف کند.
اگر این شرایط رعایت شود، اسپرسوی نهایی خوشطعم، غلیظ و حرفهای خواهد بود.
روش درستکردن قهوه دمی
قهوه دمی بدون فشار و با کمک جاذبه تهیه میشود. در این روش، آب داغ را روی قهوهی آسیابشده که داخل فیلتر قرار دارد، میریزیم. آب بهآرامی از میان قهوه عبور میکند و وارد فنجان یا قوری میشود. به همین دلیل، به این روش «قهوه قطرهای» یا «پوراور» هم میگویند.
روش دیگر، فرنچ پرس است. در این حالت، قهوهی آسیابشده داخل آب داغ قرار میگیرد و چند دقیقه میماند. بعد، با فشردن اهرم دستگاه، تفالهها به ته ظرف میروند و قهوهی آماده بالا میماند.
برخی دستگاههای جدید، هم قهوه را آسیاب میکنند و هم آن را دم میکنند. این دستگاهها وقت را صرفهجویی میکنند و کمک میکنند قهوه مخصوصاً در روزهایی که خیلی سرمان شلوغ است، همیشه تازه و خوشطعم باشد.
کافئین در اسپرسو و قهوه دمی
خیلیها در زمان خرید انواع قهوه فکر میکنند اسپرسو کافئین بیشتری دارد، ولی واقعیت کمی پیچیدهتر است. در هر قطره از اسپرسو، کافئین بیشتری وجود دارد. اما چون حجم اسپرسو خیلی کم است (حدود یک شات)، مقدار کل کافئینی که وارد بدن میشود کمتر از یک فنجان قهوه دمی است.
در عوض، قهوه دمی با اینکه رقیقتر است، چون در حجم بیشتری سرو میشود، معمولاً کافئین بیشتری هم دارد.
پس کدام یکی شما را بیشتر بیدار نگه میدارد؟ بستگی به این دارد که چقدر از هر کدام بنوشید. اگر مقدار معمول را در نظر بگیریم، یک فنجان قهوه دمی معمولاً اثر بیشتری دارد. ولی اگر به نوشیدنیتان یک شات اسپرسو اضافه کنید، تقریباً همان مقدار کافئین دریافت میکنید.
کدامیک تنوع بیشتری دارد؟
در این زمینه، اسپرسو بیرقیب است. در هر کافهای که وارد شوید، تعداد زیادی نوشیدنی در منو میبینید که بر پایهی اسپرسو درست شدهاند. با اضافهکردن شیر، شکر، یخ یا طعمدهندههای مختلف، میشود دهها نوع قهوهی متنوع با اسپرسو ساخت.
پرطرفدارترین نوشیدنیهای بر پایهی اسپرسو عبارتاند از:
کاپوچینولاتهآمریکانوفلت وایتموکاماکیاتوکُرتادو
در مقابل، قهوه دمی معمولاً ساده سرو میشود و تغییر زیادی در آن نمیتوان داد؛ نهایتش اضافهکردن شیر یا شکر است. اگر دنبال تنوع و تجربههای جدید با قهوه هستید، اسپرسو انتخاب بهتری است.
تفاوت طعم اسپرسو و قهوه دمی
اسپرسو و قهوه دمی، حتی اگر با یک نوع دانه درست شده باشند، طعمهای کاملاً متفاوتی دارند. طعم اسپرسو تندتر، قویتر و غلیظتر است. چون در زمان کوتاه، با فشار زیاد و از پودر بسیار ریز قهوه تهیه میشود، بنابراین طعم نهایی آن بسیار قوی است. این نوشیدنی بافتی غلیظ دارد و مزهی قهوه در آن بسیار واضح و قوی است.
قهوه دمی در مقایسه با اسپرسو سبکتر و ملایمتر است. آب با سرعت کمتری از میان پودر قهوه رد میشود و نتیجه، نوشیدنیای رقیقتر با طعمی سادهتر و کمتر برشتهشده است. به همین دلیل، نوشیدن آن آسانتر و برای زمانهای طولانیتر مناسبتر است.
حتی اگر از همان دانه در دو روش استفاده کنید، بهخاطر تفاوت در دمکردن، طعمها یکسان نخواهند بود.
بین اسپرسو و قهوه دمی کدام را انتخاب کنیم؟
همهچیز به نیاز و موقعیت بستگی دارد. اگر وقت کم دارید و به انرژی فوری نیاز دارید، اسپرسو بهترین انتخاب است. اگر با دوستان بیرون هستید یا میخواهید نوشیدنیتان را با آرامش بنوشید، یک لاته یا کاپوچینوی شیردار، گزینهای دلپذیر و آرامشبخش است. اگر باید تا دیروقت بیدار بمانید، یک فنجان بزرگ قهوه دمی که بتوانید کمکم بنوشید، انتخاب خوبی است.
امروزه با دستگاههای خانگی و انتخاب بهترین دانه قهوه، تهیهی این نوشیدنیها در خانه بسیار ساده شده است. نکتهی مهم این است که دستگاه مناسبی چه برای اسپرسو، چه برای قهوه دمی انتخاب کنید، تا همیشه از طعم خوب قهوه لذت ببرید.
منبع: بلاگ قهوه تلنت
