مرثیهای برای کلنل پسیان یا تخطئهنامهای برای خراسانیان
فرارو- یوسف متولی حقیقیَ در مطلبی به یادداشت ” سر بریده کلنل پسیان بر سرنیزهی گلممدها ” که در پایگاه خبری فرارو منتشر شده، واکنش نشان داده و نوشته است:
این نوشته توجه اینجانب را که سالها معلم دروس تاریخ معاصر ایران در دانشگاههای مختلف خراسان بوده و دو کتاب در مورد شخصیت و قیام کلنل محمدتقی خان پسیان چاپ و دهها مقاله و سخنرانی در این مورد نوشته و ارائه کردهام، به خود جلب کرده است.
از آن جایی که آقای توکلی در مقدمه نوشتهی خود تأکید کردهاند که قصد دارند مرثیهای برای کلنل پسیان بنویسند و در مرثیه سرایی نیز توقع پرداختن عالمانه به تاریخ، توقعی بیجا به شمار میرود از برخی کاستیهای محتوایی این نوشته در گذشته و با نویسنده در ذکر ویژگیها، اقدامات و خصایل در خور تحسین و مظلومیت های کلنل پسیان، همنوایی میکنم.
اختلاف نظر اینجانب با نویسندهی مذکور از آنجا شروع میشود که ایشان در ارائهی تحلیل پیرامون شکست جنبش و سپس رخداد ناخوشایند کشته شدن کلنل پسیان، از حوزهی مرثیهسُرائی خارج و وارد وادی تخطئهگرایی میشوند و با نامیدن خراسانیها به طور اعم و کُردهای کُرمانجزبان خراسان به طور اَخص، تحت عنوان؛ ” گلممدها “
نه تنها تاریخ که اخلاق را هم لگدکوب مَرکب بیعنان قلم خویش می سازند.
ایشان در جملاتی که فاقد فرهیختگی قلم است، بر رُماننویس برجستهی ایرانی یعنی محمود دولت آبادی، خُرده میگیرند که در کلیدر شخصیت گلممدها “این یاغیان ابدی” را با نگاهی مثبت معرفی کرده است. با این که در رُمان نمیتوان به خالق آن خُرده گرفت که چرا شخصیتها را مثبت یا منفی آفریده است اما از آن جا که قهرمان کلیدر یعنی گلمحمد کُرد کلمیشی، شخصیتی واقعی بوده و برخی پژوهشهای
تاریخی همچون کتاب کلیمالله توحدی تحت عنوان کلیدر در اسناد و واقعیات نیز، نشان از آن دارد که در مجموع گلمحمد دارای شخصیتی مثبت بوده است، میتوان به این دیدگاه آقای توکلی که در مجموع شخصیتهای گلممدی را فاسد و منفی جلوه داده اند، خُرده گرفت.
صد البته و حتماً گلمحمد کلیدر هم مثل سایر قهرمانان تاریخی کاستیهایی داشته است اما استفاده از عبارت ” یاغیان ابدی”
برای گلممدها و مخصوصاً کُردهای شمال خراسان، هم زیر پا گذاشتن اخلاق است و هم پیشگوئی در تاریخ!
گیریم که کُردها در گذشته و حال یاغی بوده و باشند اما ایشان چگونه آینده را پیشگوئی کرده و آنان را ” تا ابد یاغی “پنداشته اند؟!
نویسندهی مذکور ضمن اشاره به آن روی ” تاریک و خشن و فاسد “
گلممدها، قتل نادرشاه را نیز در قوچان به گلممدها نسبت داده غافل از این که قاتلان اصلی نادر شاه افشار یعنی محمد خان قاجار و صالح خان هر دو، غیر خراسانی و غیر گلممدی بودهاند!
در مورد قتل کلنل پسیان هم درست است است که به تعبیر آقای توکلی “یاغیان مسلح کُرمانج شمال خراسان” عامل کشته شدن او هستند اما نباید فراموش کرد این یاغیان تنها با فرمان رسمی دولت به ظاهر قانونی قوام السلطنه ، با نیروهای ژاندارمری طرفدار کلنل پسیان درگیر شدند و ظاهر قضیه در نزد آنان نشان میداد که یاغی، کلنل پسیان است که در برابر دستورات دولت مرکزی مقاومت میکند و نه گروه دیگری. نویسنده مذکور فراموش کرده که نخستین درگیریها را هزارهها، تیموریها و بلوچهای غیر گلممدی شرق خراسان در فریمان، باخرز، جام، کاریز، سنگان و تربت حیدریه بر ضد کلنل پسیان شروع کردند.
