عفونت خون؛ تهدیدی خاموش با پیامدهای جدی برای سلامتی • مجله تصویر زندگی

عفونت خون که در اصطلاح پزشکی با نام‌هایی همچون سپسیس یا سپتیکمی شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین وضعیت‌های اورژانسی در علم پزشکی محسوب می‌شود. در واقع، این عارضه زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا از جمله قارچ‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها از محل اولیه‌ی عفونت در بدن به جریان خون نفوذ نموده و منجر به بروز واکنش شدید و گسترده‌ی سیستم ایمنی بدن شوند.

پاسخ ایمنی بدن در این مورد، به جای کنترل عفونت، ممکن است به بافت‌های سالم بدن به اشتباه آسیب بزند. در نخایت، عملکرد طبیعی اندام‌های حیاتی مختل شده و در صورتی که درمان فوری انجام نگیرد، فرد مبتلا در معرض نارسایی چندین اندام و حتی مرگ قرار می‌گیرد، گویی تهدیدی جدی بشمار می‌رود.

منظورازعفونت خون چیست؟

همانطور که اشاره شد، عفونت خون زمانی به وقوع می‌پیوندد که میکروب‌ها از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها یا سایر انواع پاتوژن‌ها وارد جریان خون شده باشند و این امر موجب بروز عفونت در بدن می‌گرد‌‌د. این شرایط بسیار خطرناک محسوب می‌شود؛ چرا که سیستم ایمنی بدن به‌طور ناگهانی و شدید واکنش نشان می‌دهد. بدن در پاسخ به این نوع از تهدید، ممکن است نه‌تنها به میکروب‌ها بلکه به بافت‌های سالم بدن نیز حمله نماید که در این راستا منجر به التهاب عمومی و اختلال در عملکرد طبیعی اعضای مختلف بدن می‌گردد.

در اصطلاح پزشکی به نام سپسیس شناخته می‌شود که به معنای یک پاسخ غیرطبیعی بدن نسبت به عفونت است. شایان به ذکر است که سپسیس به سرعت می‌تواند به حالت‌های شدیدتری همچون شوک سپتیک و نارسایی اعضای حیاتی منجر شود، شرایطی که بدون درمان فوری می‌توانند جان بیمار را تهدید نمایند.

کرم اتو برنز پریم

در این میان، در صورتی که اقدامات درمانی به‌موقع انجام نگیرد، سپسیس به‌طور فزاینده‌ای پیچیده و تهدید کننده می‌شود. توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که عفونت خون به‌عنوان یک وضعیت اورژانسی و بحرانی شناخته می‌شود که نیازمند توجه و مداخله پزشکی فوری و موثر است.

آشنایی با علائم عفونت خون

نشانه‌های ناشی از عفونت خون در بدن می‌توانند با سرعت زیاد و به شکل ناگهانی بروز‌ نماید. این علائم شامل مجموعه‌ای از نشانه‌های بالینی بوده که هر یک به نوبه خود می‌تواند به‌عنوان یک هشدار برای بروز یک وضعیت اورژانسی محسوب گردد. در ادامه به مهم‌ترین علائم ناشی از این عارضه خواهیم پرداخت:

یکی از علائم تهدید کننده عفونت خون، کاهش فشار خون در بدن است که در مراحل پیشرفته‌تر عفونت می‌تواند منجر به شوک سپتیک شود. شوک سپتیک یک وضعیت بحرانی محسوب می‌شود که در آن فشار خون به حدی پایین می‌آید که خون‌رسانی به اعضای حیاتی بدن دچار اختلال می‌گردد.

بروز احساس گیجی

یکی دیگر از نشانه‌های مهم و اساسی در عارضه عفونت خون، گیجی و سردرگمی بوده که بیشتر در افراد مسن یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، بروز می‌کند. این وضعیت به‌ویژه زمانی که سطح اکسیژن خون پایین می‌آید یا فشار خون به شدت کاهش می‌یابد، شدت می‌گیرد.

یکی از ابتدایی‌ترین نشانه‌ها و علائم ناشی از بروز این عارضه، تب بالا همراه با لرز است. این وضعیت به‌عنوان یک واکنش طبیعی سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت در نظر گرفته می‌شود. تب شدید در اغلب موارد نشان‌دهنده‌ی تلاش بدن برای مقابله با میکروب‌های مهاجم است.

افزایش ضربان قلب

با پیشروی عفونت خون در بدن، ضربان قلب فرد ممکن است از حد معمول بالاتر شود. این افزایش ضربان قلب به‌ویژه زمانی که عفونت وارد جریان خون شود، بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، تنگی نفس نیز از دیگر علائم متداول محسوب می‌شود که در نتیجه‌ی فشار ناشی از عفونت به بدن بروز می‌نماید.

درد و حساسیت بدن

احساس درد و حساسیت عمومی در بدن نیز می‌تواند از علائم رایج عفونت خون بشمار رود. افراد ممکن است احساس درد و ناراحتی در نواحی مختلف بدن، به‌ویژه در عضلات و مفاصل، داشته باشند که این حالت در اغلب موارد به دلیل بروز التهاب گسترده در بدن است.

زردی پوست و چشم‌ها

در برخی موارد، عفونت خون می‌تواند منجر به زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها شود. به طور معمول این نشانه‌ها در راستای آسیب‌های کبدی ناشی از عفونت‌های شدید خود را نشان می‌دهد. در این حالت، کبد نمی‌تواند به درستی سموم بدن را فیلتر نماید و این مسئله موجب بروز زردی می‌گردد.

افراد مبتلا به عفونت خون ممکن است احساس خستگی شدید کنند و این عارضه ممکن است آن‌ها را از انجام کارهای روزمره بازدارد. این خستگی می‌تواند نشانه‌ای از واکنش شدید سیستم ایمنی بدن باشد که به‌طور گسترده روی عملکرد بدن تاثیر می‌گذارد.

کرم دور چشم پریم کاسه ای

چرا عفونت خون ایجاد می‌شود؟

عفونت خون می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این علل ممکن است به میکروب‌های مختلف یا شرایط خاص پزشکی مرتبط باشند. در زیر به برخی از مهم‌ترین عوامل ایجاد عفونت خون پرداخته‌ایم:

در افراد با سیستم ایمنی ضعیف‌تر بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن یا تحت درمان‌های سرکوب‌کننده ایمنی قارچ‌ها می‌توانند به عنوان عامل عفونت خون محسوب شوند. کاندیدا یکی از این قارچ‌هاست که می‌تواند در شرایط خاص وارد جریان خون شده و به عفونت‌های گسترده منجر گردد.

وجود باکتری‌ها یکی از اصلی‌ترین علل عفونت خون به شمار می‌آیند. برخی از باکتری‌ها نظیر استافیلوکوکوس استرپتوکوکوس، اورئوس و اشریشیا کولی از جمله پاتوژن‌های رایجی هستند که می‌توانند وارد جریان خون شده و منجر به بروز عفونت خون شوند. این باکتری‌ها در اغلب موارد از طریق زخم‌های باز، دستگاه ادراری یا حتی از طریق استفا‌ده از مواد غذایی آلوده به بدن وارد می‌شوند.

ویروس‌ها نیز می‌توانند عامل بروز عفونت خون بشمار روند. در واقع، ویروس‌هایی همچون آنفلوآنزا، HIV و هپاتیت می‌توانند به‌طور مستقیم به جریان خون وارد شوند و در نهایت منجر به بروز عفونت‌های شدید و پیچیده شوند. در اغلب موارد، این ویروس‌ها از طریق تماس مستقیم با خون یا مایعات بدن فرد مبتلا انتقال می‌یابند.

سیستم ایمنی ضعیف

کسانب که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، بیشتر به این عارضه مبتلا می‌شوند. ضعف سیستم ایمنی بدن به این معنی است که بدن قادر نخواهد بود به‌خوبی در برابر میکروب‌ها و عفونت‌ها از خود دفاع نماید؛ در نهایت احتمال بروز عفونت‌های شدیدتر و گسترش آن‌ها در بدن بیشتر می‌شود.

راهکارهای تشخیص عفونت خون در بدن

تشخیص درست و به‌موقع عفونت خون در بدن به منظور درمان موثر و جلوگیری از عوارض جدی بسیار حیاتی خواهد بود. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره شده است:

انجام آزمایش خون به عنوان یکی از مهم‌ترین و اولین گام‌ها در تشخیص عفونت خون محسوب می‌شود. در این آزمایش، یک نمونه خون از بیمار گرفته می‌شود تا وجود باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها در خون بررسی شود. این آزمایش به پزشکان کمک نموده تا علائم عفونت را شناسایی کرده و شروع درمان را در اسرع وقت آغاز کنند.

تونیک سریتا t1

کشت خون به عنوان فرآیندی که در آن نمونه خون بیمار به محیط کشت منتقل می‌شود تا رشد میکروب‌ها مشاهده شود، به منظور روشی برای تشخیص شناسایی می‌شود. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا نوع دقیق باکتری، ویروس یا قارچ موجود در خون را شناسایی کنند. پس از شناسایی پاتوژن، پزشکان قادر خواهند بود درمان‌های هدفمندتری را تجویز نمو‌ده که نتیجه بخش‌تر خواهند بود.

آزمایش‌های بیوشیمیایی

انجام آزمایش‌های خون بیوشیمیایی می‌توانند به ارزیابی میزان التهاب و عملکرد اعضای مختلف بدن کمک نمایند. در اغلب موارد، این آزمایش‌ها به‌عنوان بخشی از ارزیابی عمومی وضعیت بیمار انجام می‌شوند و می‌توانند نشانه‌هایی از مشکلات کبدی، کلیوی یا سایر اعضای بدن که تحت تاثیر عفونت قرار دارند، ارائه دهند.

در برخی موارد، به منظور شناسایی محل دقیق عفونت و ارزیابی میزان گسترش آن، متخصصان از روش‌های تصویربرداری نظیر سی‌تی‌اسکن (CT scan) یا ام‌آر‌آی (MRI) کمک می‌گیرند. این روش‌ها به تشخیص مناطق آسیب‌دیده بدن و ارزیابی وضعیت آن‌ها کمک می‌کنند، به‌ویژه در مواردی که عفونت خون به اعضای داخلی بدن مانند اندام‌های شکمی یا ریه‌ها سرایت کرده است.

روش‌های موثر در درمان عفونت خون

درمان عفونت خون به نوع میکروب عامل عفونت و همچنین وضعیت عمومی بیمار بستگی خواهد داشت. این بیماری می‌تواند بسیار جدی باشد؛ در نهایت درمان میبایست به‌سرعت آغاز شود تا از عوارض شدید و خطرات جانی جلوگیری گردد.

آنتی‌بیوتیک‌ها

در اغلب موارد، درمان عفونت خون با کمک آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف توسط متخصص آغاز می‌شود. این داروها قادرند طیف وسیعی از باکتری‌ها را هدف قرار دهند و به کنترل عفونت کمک نمایند. پس از شناسایی دقیق نوع باکتری از طریق آزمایش‌ها، پزشکان ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های خاص‌تری تجویز کنند که به منظور مبارزه با نوع خاصی از باکتری‌ها موثرتر هستند.

داروهای ضد ویروس

در صورتی که عامل بروز عفونت خون ویروس‌ها باشد، درمان با داروهای ضد ویروسی انجام می‌گیر‌د. در واقع، این داروها به‌طور خاص برای مقابله با ویروس‌های خاص طراحی شده‌اند. برای مثال، در موارد عفونت خون ناشی از ویروس HIV، داروهای ضد ویروسی که جهت کنترل این ویروس طراحی شده‌اند، تجویز می‌شوند.

داروهای ضد قارچ

اگر عامل بروز عفونت خون قارچ‌ها باشند، متخصصان از داروهای ضد قارچ نظیر آمفوتریسین بی یا فلوکونازول جهت درمان استفاده می‌کنند. این داروها به‌ ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران مبتلا به سرطان یا ایدز، بسیار نتیجه بخش هستند.

مراقبت‌های ویژه

در برخی از مواردی که شرایط بیمار حاد باشد، نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) خواهد بود. در این شرایط، پزشکان ممکن است به بیمار مایعات و داروهای فشار خون تزریق کنند تا فشار خون او را پایدار نگه دارند. از سوی دیگر، ممکن است جهت تامین اکسیژن و جلوگیری از نارسایی تنفسی، اکسیژن‌رسانی انجام گیرد. این مراقبت‌ها به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر شوک سپتیک هستند ضروری خواهد بود.

در مواردی که عفونت در یک ناحیه خاص از بدن مثل اندام‌ها یا بافت‌های داخلی بدن به شدت گسترش یابد و درمان دارویی به‌تنهایی کافی نباشد، جراحی ممکن است لازم در نظر گرفته شود. در اغلب موارد، جراحی به منظور تخلیه عفونت و کاهش التهاب انجام می‌شود. در این موارد، تخلیه عفونت می‌تواند از گسترش آن جلوگیری نموده و به بهبودی سریع‌تر بیمار کمک کند.

اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت خون

به منظور پیشگیری از ابتلا به این نوع عفونت، رعایت برخی از نکات بهداشتی و انجام اقدامات پیشگیرانه در زندگی روزمره بسیار حائز اهمیت است. در واقع، این اقدامات می‌توانند به‌طور چشمگیری خطر ابتلا به عفونت را به حداقل برسانند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه اشاره خواهد شد:

رعایت بهداشت شخصی

شستوشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین روش‌ها جهت جلوگیری از انتقال میکروب‌ها و عفونت‌هاست. این کار به‌ویژه پیش از غذا خوردن و پس از دستشویی بسیار ضروری خواهد بود.

مراقبت از زخم‌ها

هرگونه زخم، از بریدگی گرفته اا خراش باید فوراً تمیز شده و به‌درستی پانسمان شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود. به‌ویژه در صورت وجود زخم‌های عمیق یا وسیع، مراجعه به یک متخصص و دریافت درمان مناسب ضروری است.

پیگیری درمان بیماری‌های مزمن

افرادی که به بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی یا مشکلات کلیوی مبتلا هستند، میبایست براس مصرف داروهای خود به موقع اقدام نمایند و تحت نظر پزشک باشند. کنترل و مدیریت دقیق این بیماری‌ها می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت نمو‌ده و فرد را در برابر عفونت‌ها محافظت کند.