چرا کلان‌شهرها مثل کوره‌ی داغ می‌مانند؟ بررسی دلایل افزایش دمای هوا در شهرهای بزرگ
ارسال شده توسط: علیرضا قادرمیهنی 20 مرداد 1403 ساعت 11:10
گرمای هوا طی روزهای اخیر دیگر رمقی برای مردم نگذاشته و داد آنها را درآورده است. چرا دمای هوا در شهرهای بزرگ بالا است؟
تابستان بی‌سابقه امسال را تمام مردم کشور با پوست و استخوان درک کردند و در اوایل مرداد رکورد گرم ترین روز جهان شکسته شد. طی روزها و هفته‌های اخیر در برخی از استان‌های کشور شاهد تعطیلی ادارات دولتی بر اثر گرمای هوا بودیم و ساطع شدن اشعه فرابنفش که یکی از مهمترین دلایل ابتلا به سرطان پوست است، بسیاری از هموطنان را خانه نشین کرد.
علت افزایش دمای هوا در شهرهای بزرگ
چرا در کلان شهرها و استان‌های بزرگ کشور، دمای هوا بیشتر است؟ خورشید هر روز از سمت شرق طلوع می‌کند و اشعه‌های آن به ساختمان‌های بتنی و آسفالت می‌تابد. معمولا در شهرهای بزرگ تعداد ساختمان‌های بتنی و سازه‌های فلزی بیشتز است و همین مورد باعث جذب گرما می‌شود.
اگر دقت کنید روستاها هوای مساعدتری نسبت به شهرها دارند چرا که جذب گرمایی کمتر اتفاق می‌افتد. گرمای بیش از حد در کلان شهرها می‌تواند اثرات منفی روی سلامتی مردم آن ناحیه بگذارد و تغییرات اقلیمی را تشدید کند. به گرمایش زمین در شهرهای بزرگ، اثر جزیره گرمایی شهری گفته می‌شود.
منظور از اثر جزیره گرمایی شهری چیست؟
به زبان ساده، منظور از جزیره گرمایی شهری این است که شهرها به علت وجود ساختمان‌های بتنی و آسفالت‌های بیشتر نسبت به روستا، دمای بالاتری دارند. به همین دلیل است که آب و هوای مناطق روستایی در قیاس با دمای هوای شهری مطلوب تر بوده و گردگشر بیشتری جذب می‌کند.
پدیده فوق ناشی از عوامل انسانی نظیر ساخت و سازهای بی‌پایان، حمل و نقل و مصرف انرژی زیاد رخ می‌دهد. همان‌طور که به درستی اشاره شد، ساختمان‌ها جاذب گرما هستند و دمای شهر را افزایش می‌دهند. همچنین سازه‌های شهری که در طول روز گرمای هوا را جذب کرده‌اند، در شب آن را آزاد می‌کنند و باعث می‌شوند در شب هم دمای هوا بالا باشد.
بیشتر بخوانید:
نه تنها تابستان، حتی پاییز امسال هم هوا به شدت گرم است
پیامدهای اثر جزیره گرمایی شهری
گرمای هوا طی سال‌های اخیر غیرقابل تحمل شده و متاسفانه منجر به بروز بیماری‌های مختلف شده است. گرچه تابستان همیشه گرم بوده اما طی سالیان اخیر شدت بیشتری یافته و به نظر می‌رسد در سال‌های آینده شاهد ایجاد امواج گرمایی بیشتری باشیم. در ادامه پیامدهای اثر جزیره گرمایی شهری را با یکدیگر مرور می‌کنیم:
گازهای گلخانه‌ای
نخستین و مهمترین پیامد اثر جزیره گرمایی شهری، استفاده بیشتر از وسایل سرمایشی مثل کولر آبی و گازی است که به معنای افزایش مصرف انرژی برق و انتشار مضاعف گازهای گلخانه‌ای در طبیعت است.
کاهش کیفیت هوا
هر چه دمای هوای یک شهر بالاتر باشد، شاخص کیفیت هوا بیشتر کاهش می‌یابد. متاسفانه دمای بالای هوا باعث می‌شود آلاینده‌ها در سطح زمین بمانند و مشکلات تنفسی برای ساکنان شهر به وجود بیاورند.
نابودی اکوسیستم‌ها
از دیگر پیامدهای اثر جزیره گرمایی شهری می‌توان به نابودی و اختلال در اکوسیستم‌های محلی اشاره کرد. دمای بالا نه تنها روی انسان‌ها تأثیر منفی می‌گذارد بلکه زیستگاه حیوانات و گیاهان را تهدید می‌کند و یا منجر به مهاجرت آنها می‌شود و یا انقراض!
کشاورزی کم بازده
خواه ناخواه یکی از پیامدهای مهم و منفی جزایر گرمایی شهری، کاهش کیفیت و بازدهی کشاورزی است. وقتی دمای خاک افزایش می‌یابد، فرآیند رشد گیاهان تغییر می‌کند و بازدهی آنها کم می‌شود. پیامد این اتفاق نه تنها خسارت‌های اقتصادی به کشاورزان است بلکه می‌تواند در صورت تداوم منجر به کمبود غذا در شهرها شود.
بی‌کیفیت شدن آب
افزایش دمای هوا در درازمدت می‌تواند منجر به بی‌کیفیت شدن آب شود. بیماری‌های بسیاری از طریق آب شیوع پیدا می‌کنند که مهمترین آنها وبا است.
به خطر افتادن سلامتی
وقتی دمای هوا در شهرهای بزرگ بالاست، افرادی که آسیب پذیر تلقی می‌شوند، نمی‌توانند از خانه بیرون بیایند چرا که در معرض خطر قرار خواهند گرفت. همچنین به بی‌خانمان‌ها توجه داشته باشید که نمی‌توانند از خودشان در برابر گرما محافظت کنند.
افزایش نرخ مرگ و میر
شاید باورش سخت باشد اما امواج گرمای ناشی از جزیره گرمایی شهری می‌تواند باعث شود افراد زیادی در بیمارستان‌ها بستری شوند و در برخی مواقع آمار مرگ و میر را بالا ببرند. (این پیامد بیشتر در میان افراد آسیب دیده مشاهده می‌شود)
بیشتر بخوانید: آمار ترسناک مدیرعامل توانیر از وضعیت گرمای هوا در تابستان امسال ایران چرا کوه ها با وجود نزدیکی به خورشید همیشه سردتر هستند؟ آیا نوشیدنی های گرم، بدن انسان را خنک می‌کنند؟ بدن انسان حداکثر تا چند درجه گرما را تحمل می‌کند؟
