چرا تخمه، چیپس و پفک نمی‌گذارند وسوسه‌شان را کنار بگذاریم؟
ه گفته غزاله اسلامیان متخصص تغذیه، شکستن هردانه تخمه یا خوردن هر برگه چیپس یا یکدانه پفک به عنوان یک محرک انگیزشی مستقل عمل می‌کند، این محرک کوتاه مدت به سرعت باعث آزاد شدن دوپامین بین سلول‌های مغزی می‌شود و بنابراین شکستن تخمه یا خوردن یک برگه چیپس به فرد پیام لذت را داده و فرد را تشویق می‌کند که این رفتار لذت بخش را تکرار کند
او در توضیح دلیل این اتفاق می‌گوید: با خوردن تنقلات مقدار زیادی از مواد شیمیایی آزاد می شود و به ما احساس خوب می‌دهد که در مقایسه با غذاهای فرآوری نشده به «پاداش» بسیار قوی‌تر در مغز منجر می‌شود و پس از آن به دنبال پاداش‌های بیشتر مغز، میل به تنقلات بیش از حد می‌شود این احتمالا می‌تواند به دور باطل، به نام غذا خوردن اعتیاد آور یا اعتیاد به مواد غذایی منجر شود.
اما این غذاها و تنقلات همانگونه که دکتر مجید حسن قمی نایب رئیس انجمن تغذیه در گفت و گو با همشهری به آن اشاره می‌کند برای سلامت عمومی مضر هستند به اعتقاد این متخصص تغذیه باید از راهکاهاری ترک اعتیاد به مواد غذایی تبعیت کرد تا وضعیت سلامت بدن دچار آسیب نشود. دکتر مجید حسن قمی در گفت و گو با همشهری همچنین از دلایل اعتیاد غذایی و خطرات آن برای سلامت عمومی و راهکارهای پیشگیری از این عادت‌های غذایی خطرناک می‌گوید.
چرا غذا لذت بخش است؟
حسن قمی درباره اعتیاد غذایی و عوارض و پیامدهای خطرناک آن برای سلامت عمومی می‌گوید: اعتیاد غذایی شبیه به اعتیاد به مواد مخدر یا اعتیاد به برخی از داروها است، افراد با خوردن غذاهای خوشمزه و خوراکی‌ها و تنقلاتی که برایشان لذت بخش و دلچسب است به مواد غذایی اعتیاد پیدا می‌کنند. اما اگر بخواهیم از منظر علمی برای این اعتیاد و منشا آن پاسخی پیدا کنیم باید بگوئیم که خوردن غذا لذتی است که از ماده غذایی بر آن‌ها مترتب می‌شود و باعث می‌شود یک واکنش شبه دوپامینی در مغز اتفاق بیفتد. با تکرار مصرف این مواد غذایی دوپامین همچنین هربار در مغز ترشح می‌شود و باعث می‌شود فرد احساس لذت کند و همچنان به خوردن این غذا یا یک سری خوراکی‌های خاص ادامه دهد و این ادامه دادن مطمئنا در بلند مدت برایش مشکلات زیادی درست می‌کند. مانند چاقی، مشکلات قلبی و عروقی، مشکلات کبد چرب و از این دست عوارض بسیار خطرناک برای سلامت. این اعتیاد بیشتر به مواد غذایی مانند انواع شکلات‌ها، آب نبات‌ها، غذاهای سرخ شده، چیپس و پفک هست که هرکدام از این‌ها حاوی قند بالا، نمک بالا و کالری بالا هستند.
تاثیر صدا در اعتیاد غذایی
این متخصص تغذیه با بیان اینکه واقعا چه اتفاقی می‌افتد که اعتیاد به مواد غذایی بروز می‌کند، درباره دلایل اعتیاد به چیپس و پفک از طریق صدا نیز می‌گوید: در این زمینه چند مبحث وجود دارد یکی اینکه مزه غذاهایی مانند چیپس، پفک، غذاهای سرخ شده، ترکیبات شیرینی‌های تر ، به ایجاد لذت در غذا خوردن کمک می‌کند و آن لذت باعث علاقه تکرار به خوردن این نوع مواد غذایی می‌شود. کوکاکولا به دلیل وجود کوکائین در آن و انواع قهوه به دلیل کافئین، باعث ایجاد لذت می‌شوند و فرد مصرف کننده دلش می‌خواهد که خوردن آن‌ها را تکرار کند. صدا بحث دیگری است که کمتر به آن پرداخته شده، برخی از تنقلات و خوراکی‌ها مانند چیپس و پفک یا برخی از صیفی جات مانند خیار در زمان جویده شدن صدای مطبوعی ایجاد می‌کنند که فرد مصرف کننده را به خوردن دوباره و دوباره آن‌ها ترغیب می‌کند و همین باعث اعتیاد غذایی می‌شود.
اختلال خارج از کنترل
او در ادامه توضیح می‌دهد: این اختلال‌ها یا اعتیاد به مواد غذایی به گونه‌ای است که فرد نمی‌تواند خود را در برابر برخی از غذاها کنترل کند و آن‌ها را نخورد. در اثر هر مشکلی یا در زمان خوشحالی یا ناراحتی فرد معتاد به غذا شروع به خوردن مواد غذایی مورد علاقه خود می‌کند. در این میان او به دنبال لذت بردن از غذا به عنوان یک واکنش پاداشی است. در واقع ناتوانی فرد در کنترل و جلوگیری از خوردن یک سری خوراکی‌های خاص باعث اعتیاد فرد به مواد غذایی می‌شود.
راهکارها
نایب رئیس انجمن تغذیه همچنین به راهکارهای مقابله با اعتیاد غذایی اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر بخواهیم یک سری استراتژی‌های رفتاری را برای حل این مشکل در نظر بگیریم باید در گام اول شرایطی را که باعث لغزش در خوردن می‌شود را شناسایی کنیم و برای برطرف کردنش برنامه ریزی کنیم. به عنوان مثال بهتر است که اغلب مواد غذایی که به آن‌ها اعتیاد داریم مانند چیپس و پفک را نخریم. در مورد بحث خرید نیز باید بگویم بهتر است در زمان سیری از فروشگاه، مواد غذایی بخریم و از روی گرسنگی خرید نکنیم. در زمان خوردن غذا نیز بهتر است فقط به غذا خوردن توجه کنیم، زمان حرف زدن با تلفن یا دیدن تلویزیون غذا نخوریم و زمانی که غذا تمام شد سریع میز را ترک کنیم. این مساله بیشتر برای کسانی که دنبال خوردن انواع فست فودها و ساندویچ‌ها هستند بیشتر باید رعایت شود. ریزه خواری نیز خوب نیست و بهتر است برای غذا خوردن برنامه داشته باشیم. مهمترین نکته این است که بین گرسنگی و میل به خوردن غذا باید تفاوت قائل شویم تا از این طریق نوع غذا خوردن‌مان اصلاح شود. به دلیل اعتیاد به مواد غذایی ما با افراد دارای اضافه وزن مواجه می‌شویم که کمبود عضله یا مواد معدنی دارند، این‌ها افرادی هستند که به سیر کردن خود بیشتر توجه دارند و به کیفیت غذا چندان توجهی ندارند.
