پنج تئوری توطئه جهانی که ذهن‌ها را به خود مشغول کرده‌اند
تئوری توطئه در جنبه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی و در سر تا سر جهان وجود دارد. این نظریه‌ها همیشه طرفداران سرسخت با شواهد ناکافی دارند.
تئوری توطئه! گاهی فقط ذکر این نام باعث جلب توجه دیگران می‌شود. همین عبارت جنجالی می‌تواند کنجکاوی مردم را برانگیزد و پرسش‌های زیادی را درباره مسائل مختلف در طول زمان مطرح کند.
گاهی هم برخی از انواع تئوری توطئه واقعیت دارند. نفوذ به واترگیت نمونه‌ای از یک توطئه سیاسی است که واقعا اتفاق افتاد. از طرفی هم به لطف الگوریتم‌های رسانه‌های اجتماعی که کاربران را به سمت محتوای عاطفی‌تر و توطئه‌آمیزتر سوق می‌دهند، احتمالاً هیچ‌وقت به اندازه الان آسان نبوده که تئوری‌های توطئه نادرست گسترش یابند. با گجت نیوز همراه شوید تا به 5 مورد تئوری توطئه مهم بپردازیم که در سطح جهانی مطرح هستند.
چرا تئوری توطئه محبوب می‌شود؟
کارن داگلاس، استاد روانشناسی اجتماعی در دانشگاه کنت انگلیس در این باره ادعا می‌کند که همه نظریه‌های توطئه باید دارای عناصر ضروری به خصوصی باشند. مثلا تئوری توطئه باید بین دو یا چند نفر وجود داشته باشد و شامل یک عمل مخفی و انگیزه پنهان شود. در این میان، تئوری‌هایی موفق می‌شوند که معمولا یک ویژگی اضافه هم دارند.
داگلاس در گفتگو با مجله Live Science گفت:
نظریه‌های توطئه احتمالا زمانی موفق هستند که آنچه را مردم باور دارند، تأیید میکنند. اگر این نظریه‌ها جذاب و هیجان انگیز باشند و توضیحی بزرگ برای یک رخداد بزرگ ارائه دهند، احتمال موفقیت آن‌ها بیشتر خواهد شد.
تئوری‌های برتر معمولا به سختی از اذهان عمومی پاک می‌شوند. از نظر کارن داگلاس، این امر تا حدی به این دلیل است که تئوری توطئه نیازهای روانی اغلب افراد را برآورده میکنند. نیازهای روانی ممکن است نیاز اجتماعی برای داشتن احساس خوب درباره گروهی باشد که به آن تعلق دارند. نیاز به کشف حقیقت، رسیدن به قطعیت درباره مسائل مختلف یا حتی نیاز وجودی به احساس امنیت و کنترل بر آنچه برای ما اتفاق می‌افتد هم در همین راستا قرار می‌گیرند.
معتقدان سرسخت انواع تئوری توطئه در توجیه کردن شواهدی که با باورهای خودشان هم در تضاد است، مهارت پیدا کرده‌اند. شاهدان عینی که با نتایج حتی بزرگ‌ترین نظریه‌های توطئه مخالفت میکنند، از نظر معتقدان راسخ تئوری توطئه در اشتباه هستند یا اصلا بخشی از همان توطئه‌اند.
به هر حال حقیقت وجود دارد و باید به آن دست پیدا کنیم …
1- نظریه ترسناک اینترنت مرده
نظریه اینترنت مرده نخستین بار در سال 2021 در فروم کافه مکینتاش Agora Road مطرح شد. یکی از کاربران موضوعی را با عنوان «نظریه اینترنت مرده: بیشتر اینترنت جعلی است» ایجاد کرد. این تئوری توطئه با استناد به پست‌های تالارهای گفتگو بزرگ آنلاین مثل 4Chan ادعا کرد که ربات‌های غیر انسانی تقریبا مسئول همه فعالیت‌ها و تولید محتوای فضای آنلاین هستند.
منظور از نظریه اینترنت مرده این است که هوش مصنوعی چت بات‌ها پست‌های رسانه‌های اجتماعی را به صورت خودکار ایجاد میکنند تا کلیک، نظر و لایک زیادی را در پلتفرم‌های مختلف به دست آورند. این کار عمدتا هدف افزایش تعامل را دارد تا در آخر منجر به کسب درآمد تبلیغاتی شود.
تئوری توطئه اینترنت مرده ادعا می‌کند حتی پاسخ دهندگان به این پست‌ها هم همچنان ربات‌ها هستند. در واقع همه چیز بین ماشین‌ها اتفاق می‌افتد و انسان هیچ‌کاره است! مدعیان می‌گویند اینترنت از سال 2016 مرده؛ هرچند هنوز انسان‌های زنده هم در آن فعالیت میکنند.
2- تبلیغات سابلیمینال
آیا تاکنون در حال تماشای فیلمی بوده‌اید و ناگهان هوس خوراکی کرده‌اید؟ یا در حال نشستن روی کاناپه و تماشای برنامه تلویزیونی بوده‌اید و ناگهان احساس نیاز برای خرید ماشین جدید کرده‌اید؟ اگر این احساسات را تجربه کرده‌اید، شاید شما هم قربانی نوعی توطئه سابلیمینال شده‌اید!
حامیان اصلی این تئوری توطئه برایان کی و ونس پکارد هستند. هر دو آن‌ها ادعا کردند که پیام‌های سابلیمینال یا زیرآستانه‌ای (ناخودآگاه) در تبلیغات به وفور وجود دارند و مضر هستند. انتشار کتاب‌های این دو نفر باعث واکنش عمومی و برگزاری جلسات رسمی استماع در FCC شد؛ اما بخش عمده محتوای ایشان بعدها بی‌اعتبار شد. چندین مطالعه کلیدی در مورد اثرات تبلیغات زیرآستانه‌ای نشان داد که اثر آن‌ها جعلی بوده است.
پردازش ذهنی زیرآستانه‌ای یا ناخودآگاه واقعا وجود دارد و می‌توان آن را آزمایش کرد؛ اما فقط به این خاطر یک فرد چیزی مانند تبلیغ یا پیام را به طور ناخودآگاه درک می‌کند نمی‌توان ادعای اصلی را به اثبات رساند. هیچ مزیتی در تبلیغات ناخودآگاه نسبت به تبلیغات معمولی وجود ندارد؛ همان طور که دیدن یک ثانیه از یک تبلیغ به جای بیست ثانیه کامل نیز مزیتی ندارد.
جلب توجه افراد برای یک لحظه کوتاه بسیار آسان است و فیلمسازان معمولا از این حربه در آثار خود استفاده میکنند. البته واداشتن فرد به خرید یا انجام کار بر اساس آن لحظه کوتاه موضوع متفاوت دیگری است.
3- تئوری توطئه معروف درباره دروغ فرود بر ماه
ناسا در سال 1969 فضانوردان را روی ماه فرود آورد. در دهه 1970 یک توطئه عجیب شکل گرفت که می‌گفت فرود بر ماه هرگز اتفاق نیفتاده!
این نظریه در یک کتاب سال 1976 به نام «ما هرگز به ماه نرفتیم» و یک فیلم سال 1978 به نام Capricorn One توصیف شد. در سال 2001 میلادی هم یک مستند جدید درباره آن ساخته شد و سوال بحث برانگیز را بار دیگر مطرح کرد.
فضانوردان از سفر خود به ماه تکه سنگ‌هایی آورده بودند که در سر تا سر جهان مورد مطالعه قرار گرفته و به عنوان جسم فرازمینی تایید شده‌اند. پس ناسا چطور به این سنگ‌ها دست پیدا کرده و چرا دانشمندان از سر تا سر جهان در تایید این دروغ بزرگ شرکت کرده‌اند؟
بسیاری از فضانوردان از این ادعا که دستاوردشان جعلی بوده، ناراحت شدند. در سال 2002 زمانی که یکی از طرفداران تئوری توطئه به نام بارت سیبرل با باز آلدرین مواجه شد، او را به خاطر دروغ فرود بر روی ماه «ترسوی دروغگو» خطاب کرد.
4- کووید 19 و 5G
نظریه‌هایی هم درباره منشا اصلی ویروس کرونا و همچنین واکنش دولت‌ها به آن وجود دارد. اغلب مردم حتی باور دارند که پزشکان در مورد مرگ‌های مرتبط با کووید 19 دروغ می‌گویند و مرگ‌های ناشی از علل دیگر را به این ویروس نسبت می‌دهند.
بی اعتمادی افراد به دارو بیش از پیش رایج شده. سال‌هاست که حامیان این تئوری توطئه به طرفداران «طب جایگزین» تبدیل شده‌اند. در این میان می‌توانیم کوین ترودو را مثال بزنیم که کتاب «درمان‌های طبیعی که نمی‌خواهند شما بدانید» را منتشر کرده و به نظریه‌هایی درباره درمان‌های پزشکی نوین و واکسیناسیون دامن زده است.
یکی از عجیب‌ترین توطئه‌های، ترس دیرینه از تکنولوژی بیسیم 5G است که برخی آن را با نگرانی‌های ناشی از ویروس کرونا ترکیب کرده‌اند. تئوری COVID 5G می‌گوید فرکانس‌های الکترومغناطیسی ناشی از دکل‌های تلفن همراه، سیستم ایمنی را تضعیف میکنند و باعث می‌شوند افراد بیشتر به کووید ابتلا پیدا کنند. محققان توانستند ادعای مذکور را طبق یافته‌های یک پژوهش انجام شده در سال 2020 و در نشریه Media International Australia به چاپ برسانند.
یک نظریه دیگر هم مدعی شده که واکسن‌های کووید 19 حاوی تراشه‌های ردیابی هستند که به شبکه‌های ارتباطی 5G متصل می‌شوند. همان طور که CNBC اشاره کرده، تراشه‌های 5G برای عبور از سرنگ واکسن بسیار بزرگ هستند. حتی کوچک‌ترین تراشه از نوع RFID که می‌تواند درون سرنگ جا بگیرد هم به منبع انرژی برای فعال ماندن نیاز دارد که درون سرنگ جا نمی‌شوند.
5- تئوری توطئه تخت بودن زمین
اولین نظریه‌ها درباره تخت بودن زمین در دهه 1950 مطرح شدند و حالا در عصر اینترنت دوباره جان تازه گرفته‌اند. این تئوری‌های توطئه عجیب و تقریبا غیر معمول هستند؛ زیرا حتی انسان باستان هم می‌دانست که زمین گرد است. یونانیان در قرن سوم موفق شدند محیط کره زمین را محاسبه کنند. از آن زمان، فضانوردان زیادی به فضا پرتاب شدند هم «مروارید آبی» را با چشمان خود مشاهده و گزارش کردند.
از آن سو باورمندان و زمین تخت گرایان، فراتر از افق دید خود را نمی‌بینند. ایشان تصور میکنند که خط بین زمین و آسمان کاملا صاف به نظر می‌رسد و بی‌خیال تمام شواهد دیگر می‌شوند! زمین تخت گرایان در یوتیوب و پلتفرم‌های دیگر وقت خود را صرف اختراع فیزیک عجیب و غریبی میکنند تا توضیح دهند که چگونه پدیده‌هایی مانند گرانش و خسوف می‌توانند در صورت دیسکی بودن زمین به وجود بیایند.
مایکل وود، استاد روانشناسی در دانشگاه وینچستر انگلستان، در سال 2018 میلادی به خبرگزاری Live Science گفت که بسیاری از باورمندان به نظریه زمین تخت به خاطر باورهای مذهبی یا تمایل به دیدن جهان به عنوان مکانی برتر و متمرکز بر اهمیت انسان، به این تئوری معتقد شده‌اند.
از دست ندهید: اعتقاد به تئوری توطئه ناشی از کدام دلیل روانشناختی است؟ یک دلیل جدید دیگر برای اینکه آمریکا هرگز انسانی به ماه نبرده است ۲۰ مورد از جذاب ترین تئوری های توطئه در جهان؛ از تولد اوباما تا حلقه‌های شیطانی
