چرا بعضیها همیشه کابوس میبینند؟
آثار منفی تنهایی فقط به مشکلات جسمی و روحی در زمان بیداری محدود نمیشود. نتیجه تحقیقات جدید گروهی از دانشمندان آمریکایی نشان میدهد کابوسهای شبانه و تنهایی نیز به هم مرتبطند و این احساس حتی هنگام خواب نیز ما بر ما تاثیر میگذارد.
محققان میگویند: «یکی از مشخصههای خواب آشفته و بیکیفیت فراوانی و شدت کابوسها است؛ کابوسها خوابهای زنده و اغلب ترسناکیاند که میبینیم و معمولا مرحله خواب عمیق را که بازسازیکننده است و به فرد کمک میکند پس از بیداری احساس تازگی و انرژی کند، مختل میکنند.»
البته پیشتر، برخی مطالعات دیگر هم وجود ارتباط بین تنهایی و فراوانی کابوسها را مستند کرده بودند، اما درباره سازوکارهایی که عامل این ارتباطند، اطلاعات کمی وجود دارد.
محققان ابتدا دادههای یک مطالعه قبلی را که بر احساس کمبود محبت متمرکز بود، بازبینی کردند. این دادهها شامل اطلاعات ۸۲۷ شرکتکننده بزرگسال در آمریکا بود که به پرسشهایی درباره احساس تنهایی، استرس و فراوانی کابوسهایشان پاسخ داده بودند. نتایج نشان داد که احساس تنهایی با فراوانی بیشتر کابوسها مرتبط است و استرس در این رابطه به عنوان یک عامل واسطه عمل میکند.
در گام بعدی، محققان دادههای جدیدی را از ۷۸۲ شرکتکننده بزرگسال در آمریکا جمعآوری کردند. این افراد نیز به پرسشهایی درباره احساس تنهایی، استرس و تجربههایشان از کابوسها پاسخ دادند. برخلاف مطالعه قبلی، این بار نهتنها فراوانی کابوسها بلکه شدت آنها نیز بررسی شد. دادههای جدید نشان داد که تنهایی با افزایش شدت و فراوانی کابوسها مرتبط است.
اگرچه نتایج تحقیق نشان نمیدهند که تنهایی به طور مستقیم علت افزایش فراوانی و شدت کابوسها است، محققان بر این باورند که یافتههایشان با یک نظریه تکاملی که در مطالعات قبلی مطرح شد، سازگار است. این نظریه میگوید که تنهایی به عنوان یک «سیگنال هشداردهنده» عمل میکند و به بدن نشان میدهد که از یک منبع ضروری، یعنی حمایت اجتماعی، محروم شده است.
کالین هسم، استاد علوم ارتباطات دانشگاه ایالتی اورگان، میگوید: «روابط بینفردی بخش بسیار مهمی از نیازهای انسانیاند. وقتی این نیاز افراد به روابط قوی براورده نمیشود، از لحاظ جسمی، روانی و اجتماعی رنج میبرد.»
او ادامه میدهد: «همانطور که گرسنگی یا خستگی به این معنا است که شما به اندازه کافی کالری دریافت نکردهاید یا نخوابیدهاید، تنهایی نیز بهعنوان یک نشانه به افراد هشدار میدهد که نیازهایشان برای ارتباطات بینفردی براورده نمیشود.»
محققان میگویند انسان بهگونهای تکامل یافته است که هنگام تنهایی بیشتر استرس دارد، هوشیارتر میشود و افکار منفی بیشتر به سراغش میآیند. این تغییرات ممکن است فرد را به سمت یافتن یک همراه سوق دهند، اما در عین حال میتواند بدن را فرسوده کنند و باعث کابوس شوند.
هسم میگوید: «خواب بازسازیکننده و باکیفیت در عملکرد شناختی مغز، تنظیم خلقوخو، سوختوساز و بسیاری دیگر از جنبههای سلامتی اثری انکارناپذیر دارد. به همین دلیل بررسی و توجه به حالات روانی که خواب را مختل میکنند، از جمله تنهایی، بسیار مهم است.»